Verwaarloosd gebouw in Rome wordt pareltje van moderne architectuur

De stad Rome geeft toestemming voor de renovatie en transformatie van een oud en verwaarloosd gebouw in het stadscentrum tot een trendy woonblok met 145 appartementen. Er komt tevens een ondergrondse parkeergarage. Het wordt het eerste Europese project voor MAD Architects, dat kantoren heeft in Beijing en Los Angeles en gespecialiseerd is in futuristische architectuur met veel aandacht voor groen en de natuur. Het project aan de Via Boncompagni 71 is het resultaat van een ontwerpwedstrijd die begin 2010 door MAD Architects werd gewonnen. Het ontwerp raakte na lange onderhandelingen definitief goedgekeurd en komt nu in de uitvoeringsfase. De afwerking is voorzien in 2017. De voornaamste uitdaging van de wedstrijd was hoe je een luxueus en trendy wooncomplex kan realiseren met respect voor de historische omgeving.

Bouwen en verbouwen is in een historische stad zoals Rome niet gemakkelijk. De overheid en allerlei toezichthouders kijken permanent mee over je schouder. De minste ingreep bij een renovatie moet verantwoord worden en vervolgens langs verschillende diensten ter goedkeuring passeren. Bij beschermde gebouwen – en dat zijn er in deze stad bijzonder veel – wordt bij gevelrestauraties zelfs de exacte en verplicht te gebruiken verfkleur opgelegd. Ambtenaren controleren het eindresultaat met een dik vergelijkingsboek in de hand. Als de kleur ook maar één tintje afwijkt van wat eerder werd opgelegd, kan de schilder herbeginnen.

Na vier jaar onderhandelingen en hoorzittingen mag MAD Architects, het kantoor van Ma Yansong, het project in de Romeinse binnenstad dan toch uitvoeren. Het gaat om een gebouw uit de jaren ’70 van de vorige eeuw, een periode waarin in het straatbeeld van Rome wel vaker gebouwen verschenen die er eigenlijk nooit hebben thuisgehoord. Het stadsbestuur wil op langere termijn komaf maken met de lelijke architectuur uit het recente verleden.

In een stad waar veel panden en gebouwen minstens 300 tot 500 jaar oud zijn, is het echter niet gemakkelijk historische met moderne architectuur te verzoenen. De jongste jaren werden in Rome verschillende fraaie moderne architectuurprojecten gerealiseerd, op een paar uitzonderingen na echter allemaal enkele kilometers verwijderd van het historische centrum.

In plaats van het gebouw te slopen en gewoon een nieuwbouw neer te zetten, wil MAD Architects de structuur van het acht verdiepingen tellende gebouw aan de Via Boncompagni behouden. De gevels worden verwijderd waardoor lacunes en gaten ontstaan tussen de nieuwe woningen en de originele raamwerkstructuur. Die worden afgedekt met doorzichtige metalen wanden waardoor de mogelijkheid ontstaat om terrassen te voorzien en deze te verfraaien met bomen en struiken.

Op die manier vervaagt ook de grens tussen het gebouw en de straat en krijgt de donkere kolos die vandaag de omgeving domineert door de vele tuintjes een levendige, transparante en vooral groene aanblik. Voor de bewoners wordt het op warme dagen aangenaam vertoeven op hun terras onder een natuurlijk groen dak.

Na de aanpassing van de huidige structuur krijgt het gebouw een soort ‘boekenplankstructuur’. De 145 appartementen en studio’s, bestemd voor zowel alleenstaanden als grotere gezinnen, worden uitgevoerd met gebogen glazen ramen die de ruimte tussen de vloerplaten en de vides in een soort gecontroleerde choreografie volledig zullen opvullen waardoor veel daglicht in de leefruimte kan binnenkomen.

Bewoners hebben tevens uitzicht op een fraaie binnenplaats. Die wordt enigszins wazig zichtbaar gemaakt via doorschijnende metalen gordijnen. In het midden wordt een grote vijver aangelegd, afgebakend met groen en enkele bomen. Het water weerspiegelt de bovenliggende structuren. Ook hier zorgt een systeem van speciaal aangelegde holtes en invalshoeken voor veel zonlicht dat zelfs kan doordringen tot de ondergrondse parking.

Eigentijds wonen in een museumachtige stad zoals Rome is zeker mogelijk, maar de trendy woonplekken zitten vrijwel altijd verborgen achter de historische gevels waaraan niet mag worden geraakt. Door te kiezen voor een haast letterlijk ‘open’ gebouw breekt het levendige ontwerp van MAD Architects met deze traditie en maakt het met de vernieuwende architectuur ook de moderne manier van wonen zichtbaar. Het feit dat dit gebeurt in de traditionele en rijke wijk Ludovisi, vlakbij de statige en befaamde Via Veneto in het hart van de Romeinse binnenstad, mag uniek worden genoemd.

MAD, ook bekend als MAD Studio of MAD Architects, bouwt futuristische architectuur op basis van een hedendaagse interpretatie van de natuur. De kantoren bevinden zich in Beijing (China) en Los Angeles (Verenigde Staten). MAD liet voor het eerst van zich spreken in 2006, toen het veel internationale aandacht kreeg bij de voorstelling van zijn ontwerp voor de Absolute Towers, in Missisauga (Canada).

Daarna begon het snel te gaan voor MAD Architects, al bleven de projecten aanvankelijk vooral beperkt tot China. Projecten zoals de Fake Hills (Beihei), het Urban Forest (Chongqing), het City & Art Museum (Ordos), het China Wood Sculpture Museum (Harbin) en de Hutong Bubble (Beijing) leverden ook interesse uit het buitenland op.

In 2011 werkte MAD Architects in Rome mee aan de realisatie van het Chinese Architectural Landscape in het Museo nazionale delle Arti del XXI secolo (MAXXI), het gloednieuwe museum voor moderne kunst dat toen pas was gerealiseerd volgens een ontwerp van architecte Zaha Hadid. Andere projecten en biënnales volgden in o.m. Kopenhagen, Duitsland, New York, Venetië en Londen.

MAD wordt geleid door Dang Qun, Yosuke Hayano en Ma Yansong, de oprichter van MAD Architects. Ma Yansong (foto), is geboren in 1975 in Peking en studeerde Civiele Techniek en Bouwkunde aan de universiteit van Peking waar hij nu professor is. In de nadagen van zijn Master’s degree aan Yale University richtte hij in 2004 een architectenkantoor op.

MAD werkt graag in toekomstgerichte omgevingen waarin futuristische architectuur wordt ontwikkeld waar de natuur nooit ver weg is. Alle projecten van MAD Architects, van wooncomplexen over kantoren tot cultuurtempels, versterken het gemeenschapsgevoel en dwingen na te denken over de natuur, zonder te raken aan de vrijheid van de bewoners of de gebruikers.

“Toekomstige ontwikkelingen in steden zullen worden verschoven van het nastreven van materiële beschaving naar meer natuur. Mensen wonen nu vaak in een industriële beschaving ten koste van de natuurlijke omgeving. De emotionele harmonieuze relatie tussen de natuur en de mens moet worden hersteld. Het idee om architectuur te laten samenleven met de natuur fascineert me. Veel hedendaagse architectuur is verworden tot een in massa geproduceerd consumentenproduct. Zo’n ontwerpen hebben geen geest, je gebruikt ze en gooit ze nadien weg. Ik wil tijdloze ontwerpen die mensen inspireren en doen nadenken”, aldus Ma Yansong.