Verzonken Romeinse stad Neapolis ontdekt

Archeologen hebben na jaren zoeken de oude Romeinse stad Neapolis teruggevonden op de zeebodem voor de kust van Tunesië. Dat schrijft de krant Het Laatste Nieuws op basis van een bericht in The Independent. Neapolis ging meer dan 1.600 jaar geleden ten onder na een tsunami die grote gebieden rond de Middellandse Zee verwoestte. Al sinds 2010 werd er gezocht naar de verzonken stad, maar pas deze zomer boekte het Tunesisch-Italiaanse archeologische team resultaten, toen de weersomstandigheden goed genoeg waren voor de zoektocht onder water. Duikers troffen uiteindelijk een gebied van meer dan twintig hectare aan met straten en monumenten die ooit in Neapolis stonden.

De stad verdween al in de vierde eeuw in de golven. Omstreeks zonsopgang op 21 juli 365 was er een zware aardbeving die voelbaar was in het hele oostelijke Middellandse Zeegebied. Het epicentrum lag in de buurt van het Griekse Kreta, waar toen bijna alle steden verwoest werden. Ook andere gebieden in Griekenland, in het noorden van Libië, in Cyprus en Sicilië werden getroffen. De aardbeving werd gevolgd door een tsunami, die vooral in Alexandrië aan de kust van het huidige Egypte voor veel schade en slachtoffers zorgde. Duizenden inwoners kwamen om het leven bij de vloedgolf die schepen tot drie kilometer landinwaarts katapulteerde.

Het was de Romeinse historicus van Griekse afkomst Ammianus Marcellinus (330-400 na Chr.) die de tsunami in detail beschreef. Hij was de laatste grote geschiedschrijver uit het Romeinse Rijk. De Res Gestae Libri XXXI wordt gezien als een heldere, complete en relatief onpartijdige beschrijving van de gebeurtenissen door een tijdgenoot en bestond oorspronkelijk uit eenendertig boekrollen, maar de eerste dertien zijn verloren gegaan. De classicus Timothy Barnes stelt echter dat het origineel uit zesendertig boeken bestond, wat zou betekenen dat de eerste achttien boeken verloren gingen. De overgeleverde achttien boeken bestrijken de periode van 353 tot 378. Als geheel wordt het werk van Ammianus als uiterst waardevol beschouwd. Zoals alle klassieke schrijvers was Ammianus geschoold in de retorica, wat te zien is in zijn werk.

De leider van het archeologische team spreekt over een uiterst belangrijke ontdekking, die moet bewijzen dat Neapolis tot aan de tsunami een belangrijk handelscentrum was. De duikers vonden op de zeebodem ook een hondertal amforen waarin waarschijnlijk garum werd opgeslagen, een soort Romeinse vissaus. Die ontdekking geeft de archeologen zekerheid dat Neapolis een belangrijk productiecentrum voor garum was, waarschijnlijk het grootste uit die tijd.

Over Neapolis zelf is er tot nog toe weinig bekend. De stad, gesticht in de vijfde eeuw v. Chr. behoorde tijdens de Punische Oorlogen tot Carthago, maar werd uiteindelijk ingelijfd bij Rome. Mogelijk werd de stad daarna bij wijze van straf doodgezwegen en verbannen uit het collectieve geheugen. Een kort filmpje over de ontdekking kan je hier bekijken.