Archive for 11 september 2017

De Ponte Cestio in Rome

11 september 2017

Eén van de verbindingen met het Tibereiland in Rome, richting Trastevere, is de Ponte Cestio. De oorspronkelijke Pons Cestius, vandaag de Ponte Cestio, dateert uit 46 v. Chr. en was in de oudheid ongeveer 50 m lang. De brug had een grote doorgang in het midden en twee kleinere aan de zijkanten. De Pons Cestius werd bij de bouw van de enorme kaaimuren om de Tiber in te dammen in de negentiende eeuw grondig herbouwd.

Van de originele brug blijft weinig over. Er werden weliswaar oude materialen gebruikt voor de herbouw maar het originele uitzicht van de brug werd niet gerespecteerd. Enkel de middenboog is historisch correct weergegeven. Wel werd op deze brug het marmer opnieuw aangebracht.

Bij de andere brug die Rome met het Tibereiland verbindt, de Ponte Fabrizio, is het marmer in de loop der tijden verdwenen. In het midden van één van de bruggenhoofden in de Ponte Cestio bevindt zich een inscriptie ter herdenking van een restauratie in de vierde eeuw.

De beroemdste brug van Rome, de houten Pons Sublicius, die door het onsterfelijke drietal Horatius Coles, Titus Herminius en Spurius Lartius werd verdedigd, moet een honderdtal stroomafwaarts (links, richting Aventijn) van de Ponte Cestio hebben gelegen. De precieze locatie van de Pons Sublicius is niet bekend, er zijn nooit restanten van ontdekt. Ze moet echter gelegen hebben tussen het Forum Boarium (direct ten zuiden van de Pons Aemilius) en de voet van de Janiculum aan de overzijde van de rivier.

Hier werd het bruggenhoofd op het Forum Boarium (de huidige Piazza Bocca della Verità) beschermd door de Republikeinse stadsmuur en was de stroming minder sterk omdat het Tibereiland er voor lag. De laatste vermelding van de Pons Sublicius dateert uit de vierde eeuw na Chr. Daarna werd ze vermoedelijk verzwolgen door de Tiber en is ze nooit heropgebouwd.

Vanaf de Ponte Cestio heb je een uitzonderlijk inspirerend uitzicht op de Aventijnse heuvel, met eronder de elegante toren van de Santa Maria in Cosmedin. Op de andere oever, zien je rechts de Janiculus (Gianicolo) met de vuurtoren, daaronder ligt Trastevere.

Tot 1870 kon je elk jaar op 24 augustus de feestdag van de heilige Bartolomeüs meemaken. Die werd gevierd op het Tibereiland, onder meer met het ‘feest der watermeloenen’. Bij die gelegenheid hielden jongeren in het water een soort wedstrijd waarbij ze watermeloenen probeerden te verzamelen die door kermisgangers in het water werden gegooid.

Architect Giacomo della Porta (1539-1602) die in Rome talrijke beroemde fonteinen ontwierp en de gevel tekende van Il Gesù en de San Luigi dei Francesi, zou bij zo’n gelegenheid gestorven zijn aan een indigestie veroorzaakt door het eten van te veel watermeloenen. De wedstrijd werd uiteindelijk verboden omdat er te veel deelnemers verdronken.

Het is mogelijk rechts van de Ponte Cestio (links van het hospitaal, achter de bomen) een dalende trap te nemen die naar de oevers van het Tibereiland leidt. Beneden kan je stroomafwaarts naar de ‘voorsteven’ van het schipvormige eiland wandelen, dus richting Aventijn.

Een klein beetje verderop zie je een stuk van de oudste Romeinse brug, de Pons Aemilius uit 179 v. Chr., vandaag beter bekend als de Ponte Rotto. Het was de eerste stenen brug en de allereerste ter wereld die met bogen werd gebouwd. Ze werd gebouwd door censor Marcus Aemilius Lepidus en stond model voor alle latere boogbruggen.

Oorspronkelijk was het een houten brug op stenen pijlers, pas in 142 v. Chr. werden de drie stenen bogen aangebracht. Twee ervan werden in 1885 afgebroken voor de aanleg van de Ponte Palatino. De brug werd vaak zwaar beschadigd door overstromingen. In 21 v. Chr. werd ze reeds gerestaureerd door Lepidus en Lollius. Ze zou alle problemen doorheen de eeuwen overleven.

Onder het allerlaatste gebouw, het politiekantoor, zie je een lange band travertijnplaten. Met enige moeite ontdek je hier het sterk verweerde borstbeeld van Aesculapius met zijn symbolische slang. Het geheel is zwaar geërodeerd en bijna onherkenbaar. We zullen hier in een volgende nieuwsbrief nog op terugkomen.Vanaf deze plek heb je ook een mooi zicht op de Pons Aemilius.