Het einde van de Italiaanse regering lijkt nabij

In Italië lijkt het einde van de regering stilaan nabij. Matteo Salvini, de Italiaanse vicepremier en partijleider van Lega, maakte vorige week al duidelijk dat hij de onwaarschijnlijke coalitie tussen zijn eigen extreemrechtse partij Lega en de populistische anti-establishmentpartij MoVimento 5 Stelle (M5S) of Vijfsterrenbeweging niet meer ziet zitten. Bij verschillende belangrijke thema’s liggen de standpunten van beide partijen mijlenver uit elkaar. Het is echter president Sergio Mattarella die het ontslag van de regering moet aanvaarden, het parlement kan ontbinden en beslist of en wanneer er nieuwe verkiezingen komen.

Volgende maandag 20 augustus wordt beslist over de toekomst van de regering van de partijloze premier Giuseppe Conte. Als de stekker wordt uitgetrokken heeft de coalitie tussen Lega en M5S het slechts veertien maanden uitgehouden. Als het vertrouwen effectief wordt opgezegd, volgen in oktober of november wellicht nieuwe verkiezingen. De president zou echter ook kunnen nagaan of er geen alternatieve meerderheid mogelijk is. Men zou ook een tijdelijke regering van technocraten kunnen vormen die de begroting voor 2020 kan opstellen en de verkiezingen opschuiven naar  februari of maart. Brussel verwacht tegen half oktober de begrotingsplannen voor volgend jaar. Nieuwe verkiezingen zouden dat vrijwel onmogelijk maken. Italië moet tegen 26 augustus ook een kandidaat-lid voor de Europese Commissie voordragen.

Salvini ziet nieuwe verkiezingen wel zitten omdat Lega onder meer door de harde en radicale antimigratie-standpunten momenteel in alle peilingen goed scoort. De Vijfsterrenbeweging van Luigi Di Maio heeft meer parlementsleden, maar Lega haalt in sommige peilingen een score van 40 procent of meer. Zelfs een volstrekte meerderheid komt stilaan in zicht. Bij de recente Europese verkiezingen won Lega fors, de M5S verloor de helft van haar stemmen.

Bovendien heeft Matteo Salvini zich al van bij de start van de regering op 1 juni vorig jaar opgeworpen als de nieuwe Italiaanse sterke man en is hij er met zijn aanpak zelfs in geslaagd om premier Giuseppe Conte in de schaduw te zetten. Salvini beseft dat er dankzij de wankelende Vijfsterrenbeweging en de hopeloos verdeelde centrumlinkse Partito Democratico (PD) een erg grote kans bestaat dat hij na een volgende verkiezingsronde een ultrarechtse regering kan vormen. Zelfs wanneer Lega geen meerderheid haalt, volstaat het dat Salvini er één of twee kleine partijen zoals het extreemrechtse Fratelli d’Italia van Giorgia Meloni of Il Popolo della Libertà (PdL) van Silvio Berlusconi bij neemt als coalitiepartner.

In dat geval wordt het ook afwachten hoe een dergelijke regering zich zal gedragen tegenover Europa. Salvini botste al eerder met de Europese regelgevers. De nakende val van de regering, de enorme overheidsschuld, het oplopende begrotingstekort en de onstabiele banksector in Italië maken de financiële markten nu al nerveus. Als Italië in de toekomst niet uitkijkt is een Europese crisis niet veraf.