In Italië zijn de festiviteiten rond de 700ste verjaardag van het overlijden van de Italiaanse dichter Dante Alighieri (1265-1321) begonnen. President Sergio Mattarella zette het voorbije weekend het herdenkingsjaar officieel in gang in Ravenna (regio Emilia-Romagna), de stad waar Dante stierf.
In Ravenna staan deze maand verschillende evenementen rond de Florentijnse dichter, theoloog, historicus, filosoof en politicus op het programma. Onder meer de pas gerenoveerde laatste rustplaats van Dante Alighieri is weer te bezoeken. Vanaf volgende maand en tot ver in 2021, zal het Dante-jaar op verschillende plaatsen in Italië worden gevierd.
Het voornaamste en meest bekende werk van Dante Alighieri is ongetwijfeld La divina commedia, dat in drie delen een reis beschrijft door het hiernamaals: de hel, het vagevuur en het paradijs. Het gedicht behoort tot de belangrijkste uit de wereldliteratuur. Het werk maakte van het Italiaans een literatuurtaal en heeft het denken en de verbeeldingswereld van Europa mee gevormd.
In de dertiende eeuw lieten tijdens pogingen een nieuwe taal te scheppen, vooral de dichters Chiaro Davanzati en Guittone del Viva d’Arezzo zich opmerken.
Pas met Guido Guinizelli vonden deze pogingen in Bologna (toen al een stad met een universiteit die in heel Europa befaamd was) een eerste organische systematiek, zowel ideologisch als stilistisch. Guinizelli was de eerste die schreef in de zogenaamde dolce stil nuovo, waardoor men hem als de grondlegger van deze stroming ziet.
Op deze thematiek legden in het kader van de dolce stil nuovo vooral de Toscaanse dichters Guido Cavalcanti en Cino da Pistoia de nadruk. Zij idealiseerden vooral de verlossende functie van de liefde voor de vrouw. Het begrip liefde kreeg in plaats van de aardse invulling van de hoofse liefdeslyriek, religieuze connotaties.
Dante Alighieri, die van de Vita nuova tot de Divina Commedia hieraan zijn motieven ontleende, steeg algauw ver boven zijn voorgangers uit; hij was een subliem, dichterlijk vertolker van het middeleeuwse, christelijke wereldbeeld en zijn Goddelijke Komedie behoort terecht tot de meesterwerken van de wereldliteratuur.
De nieuwe beschaving van humanisme en renaissance stelde de bezorgdheid om het bovenaardse van de middeleeuwse mens in de schaduw; de studie van de klassieken werd hernieuwd. De nieuwe mentaliteit vond in de Italiaanse republikeinse stadstaten een vruchtbare voedingsbodem.
De ontwikkelingen komen duidelijker tot uiting in Il Canzoniere van de dichter en prozaschrijver Francesco Petrarca (1304-1374) en in de Decamerone van Giovanni Boccaccio (1313-1375) dan bij Dante, hoewel deze de expressieve mogelijkheden van het vulgair Italiaans bijzonder had verruimd en er ook over had getheoretiseerd.
S.P.Q.R. - Romenieuws 
Geef een reactie