De stad Rome heeft de voorbije dagen actie gevoerd tegen de verkopers van namaakspullen in het historische centrum. Het is uiteraard niet de eerste keer dat dit gebeurt, maar het was al een hele tijd geleden dat er nog eens een poging werd gedaan om het hele netwerk aan te pakken en het namaakcircuit zo hard mogelijk te treffen.
De actie werd gecoördineerd zodat op verschillende plaatsen in de stad tegelijk kon worden ingegrepen. Een speciale politiecel houdt de illegale praktijken voortdurend in de gaten, maar nu de verkiezingen voor een nieuw stadsbestuur stilaan op komst zijn, wordt er ongetwijfeld een versnelling hoger geschakeld. Dat is in het verleden al vaker gebeurd. Even ter info: de foto’s in deze nieuwsbrief dateren van vóór de virusuitbraak.
Ditmaal was er nog een bijkomende reden om nog eens een serieuze actie op te zetten. Verenigingen van handelaars in diverse winkelwijken in Rome dringen al enkele weken aan op meer controles en krachtige sancties tegen de illegale handel.
Omdat het handels- en horecaleven in Rome in de nasleep van de virusuitbraak en de maandenlange lockdown door een gebrek aan toeristen nog net niet knock-out ligt, heeft het ondergrondse illegale circuit bloed geroken en de jongste weken duiken in de straten van Rome steeds meer illegale verkopers met spotgoedkope spullen op.
De durvers installeren zich soms gewoon vóór de etalage van een reguliere winkel. Boze winkeliers zien de schaarse toeristen die er zijn regelmatig illegale rommel op straat kopen, in plaats van een winkel binnen te stappen.
Sinds kort opereert het illegale circuit zelfs vanuit echte winkels. Daarvoor worden leegstaande winkelpanden gekraakt, waarna die zeer basic worden ingericht en vervolgens volgestouwd met allerlei illegale goederen.
Zolang er geen controleurs of politie-agenten aan de deur komen vragen naar een vergunning, kunnen ze ongestoord verkopen wat ze willen. Het kan dus best even duren vooraleer ze gepakt worden, doorgaans na klachten van andere winkeliers, maar zelfs dat betekent niet dat de controlediensten meteen in actie schieten.
De winstmarges van de illegale verkoop liggen zo hoog dat er zeer snel veel geld wordt verdiend, al is die opbrengst, nu er amper toeristen zijn, wel een fameus stuk lager dan gewoonlijk. Ook criminelen ondervinden de gevolgen van de viruscrisis.
Als ze worden gearresteerd moeten de pseudo-winkeliers een stevige boete betalen of, als ze illegaal in Rome zijn, het land verlaten. Dat betekent voor de bazen achter het netwerk louter wat bijkomende en ingecalculeerde schade.
Eventuele boetes of borgstellingen worden zonder problemen betaald en indien ze worden uitgewezen mogen de betrokkenen of hun familie in ruil voor hun ‘opoffering’ doorgaans ook rekenen op een vergoeding. Een goede baas zorgt voor zijn personeel.
Tijdens de actie van de voorbije dagen werden heel wat verkopers van namaakgoederen, zelf doorgaans ook zonder verblijfsvergunning illegaal of enkel met een toeristenvisum in het land, opgepakt.
Tevens werden op twee dagen tijd ongeveer vijfduizend stuks namaakgoederen en prullaria in beslag genomen, gaande van modeartikelen, eenvoudige armbanden en hoeden, tot speelgoed en elektronische accessoires. Vooral handtassen en portefeuilles van bekende merken worden gretig nagemaakt.
Ook de leurders die met frigoboxen vol ijs zonder enige vergunning flesjes water proberen te verkopen, werden opgepakt. Onderzoek maakte duidelijk dat de flesjes niet alleen minstens vijf keer duurder dan de winkelprijs werden verkocht, maar ook dat ze meermaals werden ontdooid en weer ingevroren.
Volgens de gezondheidsdiensten verandert daardoor de structuur en de bewaringstermijn van de vloeistof, wat de gezondheid van de consument mogelijk in gevaar kan brengen. Alle flesjes en blikjes werden dan ook in beslag genomen en vernietigd.
In Europa is Italië de draaischijf voor namaak. Het illegale spul wordt vaak aangevoerd vanuit China en andere Aziatische landen en komt binnen via één van de vele havens of gewoon met het vliegtuig.
Op de luchthaven van Fiumicino in Rome worden regelmatig containers met honderdduizenden stuks van een of ander vervalst product in beslag genomen.
Soms zijn de aangeslagen modeartikelen of accessoires zelfs schadelijk voor de gezondheid. Ook parfums, cosmetica en schoonheidsproducten worden immers nagemaakt en dat gebeurt doorgaans met bedenkelijke ingrediënten die niet zelden giftig of gevaarlijk zijn. Bij gebruik riskeer je allergische reacties of huiduitslag.
Ook geneesmiddelen en apotheekproducten worden tegenwoordig nagemaakt. Dat is nog gevaarlijker, want die kunnen leiden tot levensbedreigende situaties, zeker als de namaakmedicijnen worden geslikt door mensen die ze echt nodig hebben om hun gezondheid in stand te houden.
In Rome werden al eens 500.000 ampullen met zogenaamde insuline ontdekt die na onderzoek enkel suikerwater bleken te bevatten. Bij een andere gelegenheid werd een grote hoeveelheid tandpasta onderschept waarvan het fluoride was vervangen door een substantie die normaal gebruikt wordt in motorolie.
Los van het Aziatische circuit, waarbij vaak Senegalezen worden ingezet als straatverkopers, pikken ook lokale maffiosi soms weleens een graantje mee van de illegale verkoop.
Die produceren hun materiaal doorgaans in illegale ateliers in eigen land, waardoor alvast vervelende controles en inbeslagnames door de douane worden vermeden.
Nu en dan wordt in Italië een clandestien werkatelier ontmanteld waar vaak tientallen ‘werknemers’ (doorgaans een mix van lokale inwoners, illegalen en zelfs minderjarigen) valse merkartikelen produceren op uiterst geavanceerde machines.
De jaarlijkse wereldwijde omzet van de illegale verkoop valt niet te schatten, maar moet in de miljarden euro’s lopen. In Italië worden meer namaakgoederen in beslag genomen dan in de hele Europese Unie samen.
De grote modebedrijven geven zelf jaarlijks ook miljoenen euro’s uit om vervalsingen op het spoor te komen en criminele netwerken in kaart te brengen en te laten oprollen.
De Italiaanse wet voorziet overigens ook strenge straffen voor kopers van valse merkartikelen. Wie al eens in Rome of Italië geweest is, weet dat de straten soms letterlijk worden overspoeld door verkopers die je aanklampen met hun valse producten.
De verleiding om eens een peperduur uitziende Rolexhorloge, een stijlvolle zijden das van Stefano Ricci, een trendy zonnebril van Cartier of Ray-Ban of een nephandtas van Louis Vuitton te kopen, is voor sommige toeristen bijzonder groot.
Maar de boetes voor de koper in kwestie kunnen oplopen tot 10.000 euro voor wie op heterdaad wordt betrapt op het kopen van een namaakartikel. Het argument dat je niet wist dat het namaak is, geldt in dit geval niet.
Als consument word je verondersteld te weten dat er iets niet klopt wanneer artikelen die normaal enkele honderden euro’s kosten, voor 20 of 30 euro worden aangeboden.
De praktijken brengen bovendien schade toe aan het imago van Italië en met elke aankoop maak je niet alleen de georganiseerde misdaad sterker, maar steun je vaak ook nog kinderarbeid of uitbuiting.
De verkopers zelf zijn zich goed bewust van het feit dat ze elk moment kunnen worden opgepakt, maar worden ook vaak met rust gelaten door de politie. Soms worden ze door agenten aangemaand om wat op te schuiven of om het voetpad vrij te maken en daar blijft het dan bij.
Enkel wanneer gerichte acties op komst zijn, worden de verkopers, die via hun bazen ongetwijfeld getipt werden dat er een en ander op komst is, echt schuw en vluchten ze bij het minste onraad met zoveel mogelijk spullen bijeengepropt in een laken of zak weg.
In de buurt van de verkopers staan altijd een paar handlangers van het netwerk op de uitkijk om mogelijke politie-interventies tijdig te signaleren. Dat is niet altijd gemakkelijk, want de politie werkt bij dergelijke acties vaak in burger. Toch worden ze regelmatig herkend als agent.
Als het zover is, weten de verkopers dankzij een vooraf afgesproken fluitsignaal of een kreet van hun handlangers dat ze nog enkele seconden hebben om hun boeltje bij elkaar te pakken en het dan zo snel mogelijk op een lopen te zetten.
In gewone omstandigheden komen ze daar soms mee weg, maar bij een speciale actie zoals die de afgelopen dagen plaatsvond, zouden ze regelrecht in de armen lopen van een tweede team agenten die vooraf de locatie in kwestie volledig omsingelen.
De voorbije week bracht de politie dankzij zorgvuldige observatie eerst de uitkijkposten in beeld. Net vóór de actie werden die handlangers eerst discreet opgepakt en afgevoerd zodat ze niemand meer konden waarschuwen. Daarna was het de beurt aan de verkopers zelf.
Hoewel de straatverkopers eveneens flink getroffen zijn door de viruscrisis (doordat er weinig toeristen zijn kreeg hun omzet een enorme klap), blijven ze toch dapper post vatten op strategische plekken in de stad.
De illegale verkopers duiken weinig verrassend het meest op bij de toeristische trekpleisters zoals de omgeving van de Trevifontein, het Pantheon en het Colosseum, maar je vindt ze al even vaak op Piazza del Popolo, het Tibereiland, de omgeving van Castel Sant’Angelo, aan de Via della Conciliazione, bij Porta Angelica, op Piazza Risorgimento en de vuurt van de Vaticaanse musea.
Rome beschikt over een speciale politiepatrouille die zich onophoudelijk bezighoudt met het vaststellen en opsporen van illegale activiteiten en namaakgoederen. Ze voeren regelmatig interventies uit, maar uit acties in het verleden bleek dat dit dweilen is met de kraan open.
Zodra een verkoper wordt opgepakt, schakelt het illegale netwerk een nieuweling in. Die krijgt een nieuwe voorraad namaakspullen en wordt de straat opgestuurd. De verkopers zelf hebben doorgaans geen papieren op zak en worden na ondervraging en een poging tot identificatie meestal uitgewezen.
Naast de recente razzia en inbeslagnames, moet het verdere onderzoek het actuele netwerk dat in Rome en de omgeving opereert in kaart brengen, zodat de huidige bende nog eens grotendeels kan worden opgerold. Maar zelfs als dat zou lukken, staat er ongetwijfeld al snel een nieuw team klaar om de zaken over te nemen.
In de marge van de actie werden in de omgeving van het Forum Romanum en het Colosseum ook nog eens enkele nep-centurio’s betrapt. Die proberen al jarenlang toeristen op te lichten door met hen, in ruil voor een peperdure vergoeding, op de foto te gaan. Wie niet wil betalen, wordt geïntimideerd of afgedreigd.
Een nieuw stedelijk reglement dat vorig jaar werd goedgekeurd en op 1 januari in werking trad, maakte begin dit jaar definitief een einde aan deze praktijken.
Sommigen blijven echter hardnekkig terugkeren en proberen naïeve toeristen geld af te troggelen. Wie een tweede keer wordt betrapt, mag zich aan een zeer stevige boete of zelfs gevangenisstraf verwachten.
Met het nieuwe reglement kunnen onder meer ook straatverkopers worden geweerd die hun kraampjes met prullaria opstellen in de buurt van een belangrijk monument zoals het Pantheon of de Trevifontein. Deze verkopers hebben echter wel een vergunning voor de uitbating van een standje.
Volgens burgemeester Virginia Raggi verstoren de opzichtige souvenirkraampjes het decor en de esthetiek van de monumenten in de historische binnenstad.
Soms brengen de standjes op drukke plekken ook de veiligheid in het gedrang omdat ze in de weg staan. Ze hinderen de doorgang voor voetgangers of blokkeren de route voor de hulpdiensten.
Tot dusver hebben al zeventien kraampjes een andere locatie moeten zoeken. De vier opzichtige souvenirkraampjes aan de Trevifontein moesten weg, net als vijf stands aan de Spaanse Trappen, een tweetal op Piazza del Popolo, vijf aan het Pantheon en eentje op Piazza Navona.
De kraampjes zijn door de stadsdiensten ‘onverenigbaar met het historische decor’ verklaard. Een mooie manier om te zeggen: weg hier!
Een tijdje geleden schreven sommige Belgische kranten, blijkbaar niet gehinderd door veel geografische kennis van Rome, over de gevolgen van het nieuwe reglement.
Wie in Rome nog graag een magneetje, een t-shirt of een sleutelhanger wil kopen, zou daar voortaan enkele kilometers voor moeten stappen.
Natuurlijk is niets minder waar. Rome telt een paar duizend winkels waar je terecht kan voor vrijwel allemaal dezelfde en vaak bijzonder kitscherige souvenirs. Tegenwoordig zijn er in iedere straat wel een paar van dergelijke zaken te vinden.
Hoe de wildgroei van die winkeltjes ontstaan is, hoe ze allemaal kunnen overleven, waarom er zoveel zijn en vooral, wie dit allemaal achter de schermen aanstuurt en controleert, lees je binnenkort in een driedelige bijdrage over de schimmige souvenirshops van Rome.
S.P.Q.R. - Romenieuws 