Tongeren werd omstreeks 10 v. Chr. gesticht door de Romeinen. De stad in het huidige Belgisch Limburg groeide uit tot de hoofdstad van de civitas Tungrorum. Dat bestuursdistrict strekte zich uit over het oosten van Vlaanderen en een flink stuk van Wallonië, met aangrenzende delen in het huidige Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Groothertogdom Luxemburg.
Samen met de Universiteit Gent bracht het Gallo-Romeins Museum van Tongeren de archeologische vondsten uit dit omvangrijke gebied in kaart, van in de ijzertijd tot de vroege middeleeuwen. De verzamelde informatie in de eerste plaats interessant voor wetenschappelijke onderzoekers, maar een deel van de gegevens werd ook toegankelijk gemaakt voor het publiek.
Geïnteresseerden kunnen een zestal dynamische kaarten raadplegen. Ze ontdekken welke overblijfselen uit het verre verleden in hun stad en streek werden getraceerd en welke resten er gevonden zijn. De kaarten kunnen eenvoudig worden gemanipuleerd.
Zo vinden we bijvoorbeeld op het Haspengouwse platteland, zowel in Vlaanderen als Wallonië, talrijke Romeinse villaterreinen en grafheuvels terug. Inheemse nederzettingen, cultusplaatsen en Romeinse forten zijn eveneens vermeld op de kaarten.
Je kan nagaan welke kleine Romeinse centra zich ontwikkelden langs de hoofdwegen en/of rivieren. In de Romeinse tijd bevond een vicus of nederzetting zich doorgaans in de nabijheid van een Romeins grensfort of een castellum. Die verdedigingsplek werd bewoond door militairen, terwijl zich in de vicus ambachtsslieden en handelaars vestigden.
Welke sporen uit de Romeinse tijd vinden we in het uitgestrekte gebied van de civitas Tungrorum terug? Waar zijn resten te vinden van Romeinse stadswoningen en villa’s, grafvelden, tempels, heiligdommen en verdedigingsmuren? Maakte een bepaalde straat ooit deel uit van een eeuwenoud wegennet of ligt jouw gemeente misschien aan een tweeduizend jaar oude verkeersader?
Ook die vragen worden beantwoord, want het Romeinse wegennet werd eveneens in kaart gebracht. Mapping the civitas Tungrorum is een website met dynamische kaarten. Je kan ze online raadplegen en zo meer ontdekken over je eigen woonomgeving.
Met de online tool kan je het gebied van de voormalige civitas Tungrorum exploreren, op zoek naar archeologische (bodem)sporen en vindplaatsen uit het verre verleden.
Die beperken zich niet tot de Romeinse tijd (ca. 40 v. Chr – ca. 450 na Chr.), de digitale toepassing biedt ook informatie over de late ijzertijd (ca. 100 v. Chr – ca. 40 v. Chr.) en de vroege middeleeuwen (ca. 450 na Chr – 950 na Chr.).
Onderzoekers die dieper willen graven dan het publiek toegankelijk gedeelte van de databank en meer gedetailleerde informatie nodig hebben, mogen altijd contact opnemen met het Gallo-Romeins Museum.
Mapping the civitas Tungrorum toont gegevens uit een databank die werd aangelegd door de vakgroep Archeologie van de Universiteit Gent (prof. Wim De Clercq en dr. Vince Van Thienen), in opdracht van het Gallo-Romeins Museum en de stad Tongeren.
De informatie is vastgelegd in een Geografisch Informatie Systeem (GIS). Vicky Verscheijden, de GIS-specialiste van de stad Tongeren werkte mee aan de website. De provincie Limburg gaf financiële steun aan het project.
Mapping the civitas Tungrorum biedt informatie op een algemeen niveau. Wie op zoek is naar andere, meer specifieke gegevens kan contact opnemen met het museum. Wetenschappers kunnen op eenvoudig verzoek gebruik maken van de gegevens. Het Gallo-Romeins Museum helpt hen bij het raadplegen en gebruiken van de databank.
Mapping the civitas Tungrorum is eigendom van het Gallo-Romeins Museum. Iedereen mag vrij gebruik maken van de kaarten en data. Wel is de volgende bronvermelding verplicht: ‘Mapping the civitas Tungrorum’ – Gallo-Romeins Museum, stad Tongeren i.s.m. UGent’;
De nieuwe onderzoeksresultaten die deze digitale toepassing zullen opleveren, sijpelen op termijn ongetwijfeld door in de tentoonstellingen van het museum. Het zal de civitas Tungrorum de komende jaren steeds centraler stellen in zijn werking.
S.P.Q.R. - Romenieuws 