De befaamde bibliotheek van Subiaco, ongeveer 50 km ten oosten van Rome, begint met de digitalisering van haar kostbare collectie werken uit de periode van de scholastiek. Het project wordt gecoördineerd door de Biblioteca Nazionale Centrale di Roma (BNCR) en het Consortium of European Research Libraries (CERL).
De weergaloze collectie van de bibliotheek van de Santa Scolastica di Subiaco, met 130.000 drukken van de 16de tot de 21ste eeuw, 420 codices en 206 incunabelen, is vandaag eigendom van het Italiaanse Ministerie van Cultuur. De digitalisering wordt financieel mogelijk gemaakt dankzij de Polonsky Stichting.
Eén van de blikvangers van de collectie is het eerste gedrukte exemplaar van de De civitate Dei (Over de stad Gods), een werk van kerkvader Augustinus dat hij schreef tussen 413 en 426 in het Latijn. Het werd op 12 juni 1467 uitgegeven door de Duitse drukkers Conrad Sweynheym en Arnold Pannartz.
De territoriale abdij van Subiaco (Abbatia Territorialis Sublacensis in het Latijn) is een benedictijnenabdij en één van de drie die zijn gesticht door Sint-Benedictus van Nursia. Subiaco is de oudste van de drie en de moederabdij van alle benedictijnenabdijen. Het klooster ligt op een heuvel net buiten Subiaco, een stadje met amper negenduizend inwoners.
De abdij heeft twee afzonderlijke vestigingsplaatsen. Het Monastero del Sacro Speco werd gebouwd tegen de heuvelwand en bevindt zich vlak boven de grot die Benedictus gebruikte als kluizenaarsruimte. Het Monastero di Santa Scolastica is gelegen bovenop de heuvel.
Benedictus trok zich vaak terug in de grotten in de heuvels en zijn groeiende reputatie als spirituele gids zorgde er vrij snel voor dat een aantal volgelingen hem opzochten en zich ook in de omgeving vestigden. Zo ontstonden na verloop van tijd verschillende religieuze gemeenschappen, waaronder een daarvan werd genoemd naar de zus van Benedictus, Scholastica.
Op zoek naar rust en bezinning trok Benedictus zelf verder naar Montecassino, waar later een tweede klooster volgens zijn leefregels werd opgericht. In Subiaco werd de Abdij van Sint-Scholastica in de negende eeuw (in 828 en in 876) tweemaal vernield door de Saracenen, een Noord-Arabisch volk dat reeds in de achtste eeuw trouw aan de islam had gezworen.
In de loop van de middeleeuwen werden alle moslims en later alle tegenstanders van de christenen, of ze nu Arabisch, Perzisch of Turks waren, aangeduid als Saracenen. Met Saracenen werd verwezen naar moslims uit de Levant, als men het over Moren had, ging het over moslims uit Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland.
Het is onzeker of de in de middeleeuwen gebruikte benaming verband houdt met het volk waaraan reeds in de klassieke oudheid werd gerefereerd. De Saracenen waren vooral in de middeleeuwen berucht in Europa als piraten en plunderaars.
Zo werd in 846 de oude Sint-Pietersbasiliek in Rome geplunderd, waarbij grote schade aan het gebouw werd toegebracht. Onder meer het graf van de heilige Petrus werd geschonden en de gouden deuren werden geroofd. Ook de Sint-Paulus buiten de Muren (San Paolo fuori le Mura) werd toen aangevallen.
Het klooster van Subiaco werd echter steeds herbouwd en groeide in de tiende eeuw vooral dankzij de bescherming en ondersteuning van meerdere pausen, waarvan enkele benedictijnenmonnik waren. Vooral de elfde en de twaalfde eeuw waren een gouden tijdperk voor de abdij die fors bleef groeien en hierbij ook grote economische en politieke macht verwierf.
In de vijtiende, zestiende en zeventiende eeuw had de abdij te lijden onder de geldzucht van een aantal pausen die de abdij financieel plunderden, ook door de abdijen te verlenen in commendam aan derden.
Het was pas toen paus Benedictus XIV in 1753 de abdij terug soevereiniteit bood, dat het tij keerde en de abdij terug bloeide. In 1915 kende paus Benedictus XV het privilege van een territoriale abdij toe. Alexander VI, Pius VI en Pius VII waren pausen die eerder abt van de abdij waren geweest.
S.P.Q.R. - Romenieuws 