De meeste Romebezoekers zullen wel het opvangcentrum voor katten kennen, dat zich jaren geleden vestigde aan de rand van de archeologische Area Sacra-site op Largo di Torre Argentina.
Wat veel minder mensen weten is dat Rome sinds 2005 een behoorlijke strenge wetgeving heeft als het om dieren gaat. In Italië is het waarschijnlijk de enige stad die zoveel aandacht schenkt aan dieren.
Italië heeft uiteraard nationale wetten voor dierenrechten en handhaaft tevens de Europese wettelijke normen voor dierenwelzijn, maar elke regio in het land is verantwoordelijk voor het schrijven van zijn eigen wetgeving voor het houden van huisdieren.
Reeds in 2005 haalde Rome de internationale media door de strengste dierenrechtenwetten van het land in te voeren. In een besluit van 59 punten verbond het stadsbestuur van Rome zich ertoe de rechten en de veiligheid van alle huisdieren, van honden tot goudvissen, te beschermen.
Zo moeten hondenbezitters volgens het decreet hun huisdieren minstens één keer per dag uitlaten en mogen ze geen choke- en shock-halsbanden gebruiken. Honden- en kattenbezitters mogen om cosmetische redenen de staart van hun huisdier niet knippen.
Dierenwinkels mogen geen huisdieren tonen of gebruiken in etalages. Goudvissen moeten in speciale aquaria worden gehouden. Ronde kommen zijn verboden omdat wetenschappers ontdekten dat ze niet genoeg water bevatten om een vis de zuurstof te geven die hij nodig heeft.
Hoewel er aanvankelijk twijfel bestond hoe en of de nieuwe wetten zouden worden gehandhaafd, zagen aanhangers het als een ethische houding voor Rome en een monumentale stap in de goede richting voor de voorstanders van meer welzijn voor huisdieren.
We moesten een sterk signaal afgeven. Huisdieren zijn geen objecten. Het bezit van een huisdier is een plezier, maar het is ook een plicht. Verantwoord eigenaarschap is de enige manier om wreedheid te bestrijden, verklaarde dierenrechtenactiviste Cristina Bedini destijds aan de LA Times.
Sinds 2005 is het Romeinse reglement voor het houden van dieren nog een paar keer bijgesteld en verfijnd. Toch doken sindsdien nog regelmatig wantoestanden op.
Zo ontstonden doorheen de jaren verschillende zware incidenten met de traditionele Romeinse paardenkoetsen, de zogenaamde botticelle of carrozzelle.
De paarden moesten vaak urenlang rondsjokken in de hitte van de binnenstad. Soms werd een paard slachtoffer van het drukke autoverkeer en werd het dier aangereden door een auto.
Er zijn jaren discussies aan voorafgegaan, maar pas vorig jaar werd een strenge wet gestemd waardoor de toeristische koetsen niet meer in het stadscentrum mogen rondrijden.
In Rome waren eind vorig jaar nog 44 koetsiers actief. Alle paardenkoetsen zouden worden verplaatst naar de drie grootste parken in de stadsrand.
Dierenliefhebbers in Rome reageerden dan ook met ontzetting op een beslissing van de Raad van State die het nieuwe stadsreglement om voortaan de toeristische paardenkoetsen te bannen uit het stadscentrum terugschroefde.
De uitspraak is ook slecht nieuws voor burgemeester Virginia Raggi. Die had bij haar aantreden vijf jaar geleden al beloofd dat de botticelle uit het centrum zouden verdwijnen.
Begin oktober zijn er nieuwe gemeenteraadsverkiezingen en hoewel ze zelf niets te maken heeft met de uitspraak van het hooggerechtshof, dreigt ook deze zaak haar stemmen te kosten.
In 2017 haalde een vrouw in Rome de internationale krantenkoppen omdat ze van haar baas betaald verlof had afgedwongen om voor haar zieke hond te kunnen zorgen. Haar salaris ontving ze echter pas na een lange juridische strijd.
Ze won de discussie met haar werkgever toen haar advocaat de stedelijke wet op de verwaarlozing van dieren aanhaalde, die aan eigenaars van dieren een boete tot 10.000 euro oplegt wanneer ze hun huisdier achterlaten en er niet voor zorgen.
Die opmerkelijke uitspraak van de rechtbank werd door dierenrechtenactivisten beschouwd als een monumentale overwinning omdat de rechter de Romeinse dieren eigenlijk op hetzelfde wettelijk niveau stelde als zorgbehoevende kinderen of familieleden.
De uitspraak was ook een belangrijk precedent, omdat anderen voortaan ook betaalde vakantie kunnen inroepen om voor hun huisdier te zorgen.
Een dierenrechtenwet die in 2012 werd goedgekeurd bepaalt dat ‘een verbod op het houden van honden, katten en andere huisdieren in huurappartementen in heel Italië onwettig is’. Met andere woorden: een huisbaas kan je niet verbieden om een huisdier te hebben.
Begin dit jaar ontstond in Rome echter een rel omdat bleek dat in de standaardcontracten van al de gebouwen die het Vaticaan in Rome verhuurt uitdrukkelijk staat vermeld dat er in geen geval huisdieren mogen worden gehouden.
Het huurreglement dateert uit 1976 en wordt gebruikt voor de duizenden huurcontracten voor Vaticaanse eigendommen, appartementen en gebouwen die worden verhuurd op het grondgebied van Rome.
De clausule die het houden van dieren expliciet verbiedt is dus in strijd met de geldende wetgeving in Italiê. De kwestie is nog steeds niet opgelost.
De bekende wijkplaats voor katten op Largo di Torre Argentina kampt overigens ook met problemen. Het kattenasiel is eigenlijk illegaal, maar wordt al sinds de oprichting in 1993 gedoogd.
Het heeft echter niet veel gescheeld of de kattenpopulatie moest ophoepelen nu de hele site volgend voorjaar wordt opengesteld voor bezoekers. Het stadsbestuur heeft na de nodige discussies echter verzekerd dat de dieren kunnen blijven waar ze zijn.
Er is wel een probleem ontstaan door de beperkte aanwezigheid van buitenlandse toeristen sinds het uitbreken van de viruspandemie in maart 2020. De viruscrisis heeft immers ook voor de kattenkolonie op Largo di Torre Argentina financiële gevolgen.
Tot aan het begin van de pandemie doneerden bezoekers regelmatig wat geld aan het kattenasiel, maar die financiële bron is sinds de virusuitbraak helemaal opgedroogd.
De vrijwilligers besteden het geld dat ze van dierenliefhebbers ontvangen aan voedsel voor de katten en kleine onderhoudswerken op hun wijkplaats.
Met het geld wordt ook een sterilisatieprogramma voor de kattenpopulatie gefinancierd, al lukt het nog steeds niet om dat bij elke zwerfkat te doen.
Nochtans is dat een behoorlijk zekere manier om de katten een lang en vredig leven, beschermd tegen tal van ziektes te garanderen.
Onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat een gesteriliseerde kat in de Romeinse kolonie gemiddeld vijftien jaar leeft. Niet behandelde zwerfkatten houden het in het beste geval vijf jaar uit.
Het hoge sterftecijfer bij de Romeinse katten wordt veroorzaakt door virale ziektes die door de katten onderling worden overgedragen. Sinds het ontstaan van het kattenasiel werden al meer dan 30.000 katten gesteriliseerd.
Tijdens de verplichte lockdowns van het voorbije anderhalf jaar konden de vrijwilligers wel voor de dieren blijven zorgen. Maar de soms gulle donaties van de vele kattenliefhebbers die hier voorbijwandelen hebben ze dus moeten missen.
Al storten sommige weldoeners ook weleens een bedrag via overschrijving. De langdurige afwezigheid van toeristen heeft hun zaak echter geen goed gedaan.
De jongste jaren is ook het aantal katten geleidelijk gedaald. Momenteel ‘wonen’ er op de Area Sacra nog ongeveer 60 dieren. Ooit liepen hier 550 katten rond.
Sinds het begin van de viruscrisis werden ook veel minder nieuwe zwerfkatten binnengebracht. In 2019 arriveerden nog 130 nieuwe dieren, in 2020 nog maar 75. Die vonden bijna allemaal een nieuwe thuis.
Iedereen die hier een kat wil adopteren moet aantonen dat hij of zij van plan is zich serieus te engageren voor het dier en het een geschikte leefomgeving te bezorgen.
De dierenrechtenorganisatie LAV is gevestigd in Rome. De vereniging lag aan de basis van talloze dierenrechtenwetten, waaronder wetten tegen dierenmishandeling en dierproeven. De organisatie heeft in het hele land 56 afdelingen, het hoofdkantoor bevindt zich in Rome.
Viale Regina Margherita, 177 – 00198 Rome
Tel 06 446 13 25
info@lav.it
S.P.Q.R. - Romenieuws 
Geef een reactie