De Sant’Ivo alla Sapienza in Rome, een meesterwerk van barokke architectuur, heeft de eerste restauratiefase achter de rug nadat de kerk in 2016 bij een aardbeving werd beschadigd.
Het prachtige kerkcomplex werd tussen 1640 en 1650 ontworpen door Francesco Borromini (1599-1667) in opdracht van de La Sapienza-universiteit van de stad. De bouw werd voltooid in 1660.
De virusuitbraak in maart 2020 maakte tijdelijk een einde aan de vrij dringende restauratiewerken, maar die konden na een paar maanden gelukkig worden hervat. De tot dusver gerestaureerde ruimtes werden zopas officieel voorgesteld aan de pers en een aantal genodigden van de universiteit en de kerkgemeenschap.
Ze omvatten de lange (voor het publiek niet toegankelijke) gang van Borromini die het Palazzo della Sapienza verbindt met Piazza Sant’Eustachio en verschillende kamers, waaronder de grote zaal van de Alessandrina-bibliotheek. Er werden ook dakherstellingen uitgevoerd.
De tweede fase van het restauratieproject is inmiddels reeds begonnen. Ditmaal wordt vooral gefocust op het versterken van de structuur. Ook het kerkinterieur krijgt een grondige opfrisbeurt.

De dringende restauratie begon vijf jaar geleden nadat het kerkcomplex scheuren vertoonde en duidelijk structurele schade had opgelopen als gevolg van de aardbeving met een kracht van 6,5 op de schaal van Richter die plaatsvond op 30 oktober 2016. Het epicentrum lag in Norcia (provincie Perugia) in de regio Umbrië.
In het complex van de Sant’Ivo alla Sapienza is ook het Archivio di Stato di Roma ondergebracht. Het palazzo en de kerk bevinden zich aan de Corso Rinascimento, dichtbij het gebouw van de Italiaanse senaat en vlakbij Piazza della Rotonda en Piazza Navona.
De meeste bezoekers komen hier een kijkje nemen om de architecturale pracht van de kerk en het voorliggende binnenplein te bewonderen. Borromini baseerde zijn unieke geometrische ontwerp op de typische krappe zestiende-eeuwse cortile of binnenplaats, ontworpen door Giacomo della Porta.
Hij gebruikte in zijn ontwerp holle en bolle oppervlakken die ook decoratieve elementen bevatten die verband houden met de drie pausen die tijdens de bouwwerken van de Sant’Ivo in Rome de dienst uitmaakten: de bijen van Urbanus VIII – Barberini, de duif van Innocentius X – Pamphili en de sterren van Alexander VII – Chigi.

Francesco Borromini (foto boven) was een Italiaans-Zwitserse architect wiens erfenis in Rome drie en een halve eeuw na zijn dood in 1667 nog steeds fascineert.
De naam van Borromini is voor altijd verbonden met zijn tijdgenoot en rivaal Bernini, en veel historici zijn het erover eens dat precies deze rivaliteit beide architecten tot de grenzen van hun genialiteit duwde.
Hoewel hun stijlen verschilden – Borromini was bescheidener dan de vaak uitbundige Bernini – maakten ze samen de weg vrij voor de Romeinse barokarchitectuur.
Borromini, een depressieve figuur met een wisselvallig humeur, pleegde zelfmoord in Rome op 67-jarige leeftijd.
Wegens zijn verdiensten voor de Kerk werd hij ondanks die zondige daad toch begraven in gewijde grond, namelijk de San Giovanni dei Fiorentini aan de Via Acciaioli.
Daar moet je zoeken naar zijn begraafplek die enkel wordt gemarkeerd door een eenvoudige vloerplaat die enkel zijn naam, geboorte- en sterfjaar vermeldt.

Dit stukje is een mooie gelegenheid om toch nog even vermelden dat de Sant’Ivo alle Sapienza niet werd ontworpen door Bernini, zoals nog steeds foutief in sommige reisgidsen staat geschreven.
Dat verhaal wordt zelfs tijdens rondleidingen ook door sommige gidsen weleens verkondigd. Als je dat iemand hoort vertellen, mag je dus even aan zijn of haar oren trekken!
Sant’Ivo alla Sapienza,
Corso del Rinascimento 40, Rome