In Rome is het nieuwe transformatieplan voor Palazzo Venezia voorgesteld. Het belangrijkste nieuws is dat in de nabije toekomst heel wat leegstaande kamers in het gebouw in gebruik zullen worden genomen als tentoonstellingsruimte en publiek toegankelijk gemaakt.
De zalen vullen is geen probleem. In de enorme magazijnen van het gebouw bevinden zich nog duizenden kunstvoorwerpen die het publiek zelden of nooit heeft kunnen zien.
In de rand van de persconferentie was nog een leuk nieuwsje te rapen. De bouw van het metrostation op Piazza Venezia zal worden gebruikt om Palazzo Venezia ondergronds te verbinden met het Vittoriano. Bezoekers zullen dan via de gangen van de metrohalte rechtstreeks van het ene naar het andere museum kunnen gaan.
Bezoekers van het Museo Nazionale di Palazzo Venezia zullen in de nabije toekomst echter vooral kunnen kennismaken met honderden nooit eerder getoonde schilderijen, sculpturen, keramiek, wapens, meubels, juwelen, stoffen en andere voorbeelden van toegepaste of decoratieve kunst. Die zitten al vele jaren opgeborgen in de opslagruimtes van het palazzo.
De magazijnen werden zeer uitzonderlijk weleens opengesteld voor het publiek, maar dat bleef dan beperkt tot enkele dagen of een weekend. Bovendien waren de meeste kunstvoorwerpen beveiligd of goed opgeborgen, zodat er van een echte bezichtiging geen sprake was.
In de magazijnen bevinden zich waardevolle meesterwerken van ondermeer Giorgione, Pisanello, Maratti en Vasari, maar het palazzo beschikt bijvoorbeeld ook over een schitterende collectie porselein en talrijke zilveren artefacten, daterend uit de zestiende tot de negentiende eeuw, die werden vervaardigd door Duitse, Russische en Italiaanse zilversmeden.
In de magazijnen bevindt zich ook heel wat terracotta, maar er zijn evengoed bronzen beelden te vinden van onder andere Riccio, Giambologna en Algardi en talrijke schetsen en tekeningen, onder meer van Gian Lorenzo Bernini.
Het nieuwe ontwerp voor het Museo Nazionale di Palazzo Venezia werd gemaakt door Edith Gabrielli, de directeur van het Istituto Vittoriano e Palazzo Venezia (VIVE) en architect Michele De Lucchi.
Hun voornaamste opdracht was een nieuwe museale route samen te stellen, waarbij ook de monumentale zalen en de fraaie salons die al vele jaren leegstaan worden opgenomen.
De ontsluiting van de talrijke werken die in de deposito’s worden bewaard, vormde een tweede luik van de opdracht.
Het VIVE is sinds november 2020 operationeel. De relatief nieuwe non-profit organisatie steekt een aantal bezoekerservaringen in zijn gebouwen in een nieuw kleedje en biedt nieuwe activiteiten aan.
VIVE staat tevens in voor het beheer van de verschillende onderdelen en bezienswaardigheden in het Monument voor Vittorio Emanuele II, ook bekend als het Vittoriano of het Altare della Patria. Daarbij horen ook het panoramische terras, het Museum van de Risorgimento en de aanpalende tentoonstellingsruimtes.
VIVE beheert ook de Biblioteca di Archeologia e Storia dell’Arte in Palazzo Venezia, evenals het bijkantoor van deze bibliotheek in het Palazzo del Collegio Romano, op amper 200 m afstand van Piazza Venezia.
De eerste aanzet tot de herwaardering van Palazzo Venezia werd reeds in 2016 gegeven, toen de grote binnentuin eindelijk verboden terrein werd voor auto’s en motorfietsen.
Sindsdien heeft die tuin al vele honderdduizenden bezoekers verwelkomd die worden aangetrokken door deze groene oase in het hart van Rome. In de tuin worden, vooral in de zomer, ook regelmatig culturele evenementen zoals lezingen en kleine concerten georganiseerd.
Het werk van VIVE begint nu resultaten op te leveren. Van 1 april tot vandaag, dat wil zeggen, sinds het einde van de noodtoestand, hebben al meer dan 400.000 mensen het Vittoriano en Palazzo Venezia bezocht, waarvan meer dan 40.000 een rondleiding boekten.
Daarmee is VIVE bezig om uit te groeien tot één van de meest bezochte museumlocaties in Italië.
Door het lanceren van nieuwe activiteiten wil het VIVE ook een plek worden die een complete culturele ervaring aanbiedt zodat bezoekers voldoende redenen hebben om meermaals terug te komen.
Met dit in gedachten presenteerde VIVE zopas ook een nieuw programma met culturele initiatieven. Er komen onder meer vier conferenties met telkens een ander thema (kunst, architectuur, muziek en geschiedenis), evenals speciale rondleidingen en themaworkshops voor het publiek.
Het project van Edith Gabrielli en Michele De Lucchi begint bij de vleugel van het gebouw die uitkijkt op Piazza Venezia en de Via del Plebiscito. De vleugel omvat het appartement van paus Paulus II Barbo, met de zaal van de werken van Hercules, versierd met vijftiende-eeuwse fresco’s, en de drie monumentale kamers met onder meer de beroemde wereldkaart.
Historisch gezien zijn de kamers van deze vleugel altijd gevuld geweest met kunstwerken, gaande van schilderijen, beeldhouwwerken en oude meubels. Die waren zo ingericht in de tijd van paus Paulus II, maar ook zijn opvolgers en ambassadeurs van de Republiek Venetië en van het Oostenrijks-Hongaarse rijk gebruikten de kamers.
De kunstwerken bleven altijd aanwezig, zelfs na de overgang naar de Italiaanse staat toen Palazzo Venezia een groot nationaal museum werd, tijdens de fascistische periode en na de Tweede Wereldoorlog.
Na de oorlog werd Palazzo Venezia een beetje aan de kant geschoven omdat de fascistische jaren en Mussolini het imago van het gebouw overschaduwden.
Pas in 1982 werd in de verschillende ruimtes van Palazzo Venezia een grote en belangrijke tentoonstelling over Giuseppe Garibaldi gehouden.
Bij die gelegenheid werden de vele honderden objecten die zich op dat moment nog in de kamers bevonden overgebracht naar de opslagruimtes waar ze de komende veertig jaar niet meer zouden uitgeraken.
Nadat de Garibaldi-expo voorbij was, werd er immers voor gekozen om de zalen voortaan leeg te laten en om ze enkel te gebruiken ter gelegenheid van andere tijdelijke tentoonstellingen. Met het herontwikkelingsproject Gabrielli-De Lucchi wil men de zalen nu in hun vroegere historische staat herstellen.
Het project is opgevat als een soort ‘Made in Italy’. In Palazzo Venezia wil men de grote artistieke en ambachtelijke traditie van het land tonen, met een bijzondere nadruk op de historiek.
De plek moet het verhaal vertellen van de Italiaanse kunstenaars en ambachtslieden die met de meest uiteenlopende materialen en technieken werken.
Er zullen dus niet alleen schilderijen en beeldhouwwerken te zien zijn, maar ook keramiek, wapens, meubels, juwelen, stoffen en andere voorbeelden van de zogenaamde toegepaste of decoratieve kunst.
Onder de werken die in de vleugel tussen Piazza Venezia en de Via del Plebiscito zullen worden geplaatst, zullen zich alleszins een aantal prachtige topstukken bevinden.
De Lunetta van Nicchia dei Palli is bijvoorbeeld een buitengewoon voorbeeld van middeleeuwse goudsmeedkunst die afkomstig is uit de oude Sint-Pietersbasiliek in het Vaticaan.
Andere topstukken zijn een in Italië gemaakte rapier, een scherp gepunt type zwaard, uit de eerste helft van de vijftiende eeuw dat afkomstig is uit de collectie-Odescalchi, de Madonna op de troon met het Kind van Zanino di Pietro uit 1429 en het Gezicht van Christus door Fra Angelico, dat gemaakt werd tussen 1445 en 1450. Het zijn allemaal unieke of zeldzame objecten, die vooral schoonheid en geschiedenis uitstralen.
Voorafgaand aan het project gebeurde een nauwgezet onderzoek naar de historische collecties in Palazzo Venezia, een studie waaraan werd meegewerkt door verschillende universiteiten, onderzoekscentra en doctoraatstudenten.
Hun archiefonderzoek leverde een belangrijke bijdrage aan de kennis van het monumentale, historische, artistieke en documentaire erfgoed van het VIVE.
De volledige activiteitenkalender is beschikbaar op de officiële website www.vive.beniculturali.it.
S.P.Q.R. - Romenieuws 