De impact van besmettelijke ziektes op de val van het Romeinse Rijk

Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren strikte de Amerikaanse wetenschapper en auteur Kyle Harper voor een online lezing. Die vindt plaats op 18 januari om 19.30 u.

De lezing verloopt in het Engels. De deelnameprijs bedraagt 3 euro. Vooraf inschrijven is verplicht. Registreren kan via de website van het museum. Na je betaling ontvang je per mail een link om deel te nemen.

Prof. dr. Kyle Harper (University of Oklahoma) publiceerde baanbrekend werk over hoe virussen en bacteriën het verloop van onze geschiedenis mee bepaalden, van in de prehistorie tot vandaag.

Ook de val van het Romeinse Rijk bekijkt hij in dat perspectief. De Covid-19-pandemie maakt zijn inzichten brandend actueel.

Harper werd bekend door zijn werk The Fate of Rome  (2017). Deze internationale bestseller is inmiddels in dertien talen beschikbaar.

In het boek werpt hij nieuw licht op hoe het machtige Romeinse Rijk aan zijn einde kwam. Hij verdedigt met verve dat klimaatveranderingen en besmettelijke ziektes de val van het West-Romeinse Rijk in de hand werkten.

Harper stelt dat ook tijdens andere grote omwentelingen besmettelijke ziektes een rol speelden, zoals het ontstaan van landbouwsamenlevingen omstreeks 10.000 v. Chr., de Europese kolonisatie van Amerika in de vijftiende eeuw, de industriële revolutie en de daaropvolgende bevolkingsexplosie vanaf 1750.

In zijn meest recente boek Plagues Upon the Earth (2021) legt hij uit hoe de bacteriën en virussen die we vandaag kennen, ontstonden en zich ontwikkelden. ‘Our deadly disease pool is an artefact of our history’, zo verdedigt hij.

Om de chronologische en geografische evoluties van bacteriën en virussen in kaart te brengen, baseert Harper zich onder meer op recente inzichten uit DNA-onderzoek op micro-organismen (de studie van genomen).

In zijn lezing presenteert Harper de belangrijkste inzichten uit beide werken. Hij staat ook stil bij het menselijk streven om besmettelijke ziektes te overwinnen. =

Dat maakt zijn lezing actueel. De Covid-19-pandemie bewijst immers dat we ondanks alle geneesmiddelen en vaccins op dat vlak nog altijd erg kwetsbaar zijn.

Dr. Kyle Harper (° 1977) is professor Classics and Letters aan de University of Oklahoma. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van de klassieke oudheid, met focus op de economische, milieu- en sociale geschiedenis.

De lezingencyclus Spraakwater is een vaste waarde in het jaarprogramma van het Gallo-Romeins Museum. De sprekers behoren tot de top in hun vakgebied.

Het is al het negentiende jaar dat het museum deze lezingenreeks organiseert. Ook dit jaar komen er heel wat boeiende thema’s uit de internationale archeologie en klassieke geschiedenis aan bod.

Staking van maandag bij het openbaar vervoer in Rome afgeblazen

De eerste aangekondigde staking van het openbaar vervoer gaat niet door. Op maandag 16 januari, van 08.30 tot 12.30 uur, zou het personeel van vervoersmaatschappij ATAC het werk neerleggen, maar de actie is afgeblazen. Er zullen dus geen gevolgen zijn voor bussen, trams en metro’s.

Tongeren maakt 3D-kortfilm over haar Romeinse verleden

De stad Tongeren heeft door het bedrijf ArchaeoPlanRistow uit Keulen (Duitsland) en het architectenbureau Narmer uit Boedapest (Hongarije) een filmpje laten maken over hoe de stad er in de vierde eeuw uitzag. Beide bedrijven zijn gespecialiseerd in de realisatie van virtuele archeologische reconstructies en professionele animaties.

De vier minuten durende film is permanent te zien in de Gasthuiskapel aan de Via Julianus 2, het onthaalcentrum van Toerisme Tongeren. Het scenario voor het filmpje is geschreven door stadsarchivaris Steven Vandewal en stadsarcheoloog Dirk Pauwels.

Net als in Rome kunnen we ons ook in Tongeren niet meer voorstellen hoe de stad er in de Romeinse tijd uitzag. In Tongeren bleven enkel hier en daar wat restanten bewaard. Het nieuwe filmpje brengt daar verandering in en toont enkele hoogtepunten uit het Romeinse verleden van de stad.

De film vertrekt in de tweede eeuw aan een uitgestrekt Romeins grafveld en een horeum, een opslagplaats voor graan, in het zuidwesten van wat vandaag Tongeren is.

De kijker wordt vervolgens via de stadsverdedigingsmuur meegenomen over het aquaduct naar de Romeinse tempelsite in het noorden van de stad.

Daarna volgt een sprong naar de vierde eeuw. De stad is dan een stuk kleiner en verkeert blijkbaar in woelige tijden.

De film toont de inwoners een stukje geschiedenis van hun stad, maar ook toeristen worden dankzij de korte Romeinse impressie aangespoord om het Gallo-Romeins Museum te verkennen en het Teseum te bezoeken.

Het Teseum is een geconserveerde archeologische site en een museum van religieuze kunst dat in 2016 werd geopend. Het omvat tevens de ruim duizend jaar oude schatkamer van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek.