Raad van State fluit stadsbestuur Rome terug inzake verbanning paardenkoetsen

Dierenliefhebbers in Rome reageren met ontzetting op een beslissing van de Raad van State die een eerdere beslissing van het stadsbestuur terugschroeft om voortaan de toeristische paardenkoetsen te bannen uit het stadscentrum.

De stad Rome besliste eind vorig jaar dat de koetsiers voortaan moesten opereren vanuit de drie grootste parken rond de stad en niet meer welkom waren in het centrum. De Raad van State fluit het stadsbestuur nu terug.

De traditionele Romeinse paardenkoetsen, de zogenaamde botticelle of carrozzelle, kregen de jongste jaren na verschillende incidenten af te rekenen met steeds strengere reglementen.

De paarden moesten de hete zomers in het stadscentrum trotseren, vielen soms dood neer of werden neergemaaid door auto’s in het drukke stadsverkeer. De actuele hittegolf heeft de discussie over wat de dieren vooral in de zomer te verduren krijgen, weer flink doen oplaaien.

Rome probeert al jaren iets te doen aan de omstandigheden waarin de dieren hun ritjes moeten afleggen. Zo werd enkele jaren geleden al een verbod uitgevaardigd om op bepaalde wegen te rijden omdat de helling er te steil is.

De koetsiers ontvingen een lijst met straten waar ze met hun paard en rijtuig niet meer welkom zijn, zoals onder meer de Via Veneto en de Via Sistina. De koets die de paarden moeten trekken weegt zonder de passagiers gemiddeld 800 kg.

De koetsiers moeten ook een logboek bij zich hebben, waarin ze alle verplaatsingen moeten noteren, zodat desgewenst het aantal afgelegde kilometers kan worden nagegaan. De rijtuigen zelf moeten verplicht worden voorzien van reflectoren en verlichting.

In Rome zijn nog ruim veertig koetsers actief, dat zijn er de helft minder dan tien jaar geleden. De stad Rome besliste in december vorig jaar om de paardenkoetsen te verplaatsen naar de drie grootste parken in de stadsrand.

De botticelle mochten alleen nog toeristen rondvoeren in de drie grootste parken van Rome: Villa Borghese, Villa Doria Pamphilj en het Parco degli Acquedotti.

Het stadbestuur vindt de parken veel beter geschikte locaties voor zowel de dieren (veel schaduw, groen en geen verkeer) als voor de veiligheid van de gebruikers. De drie parken zijn ook aantrekkelijk vanuit toeristisch en cultureel oogpunt.

De toeristen zullen hier bovendien onbekende en suggestieve groene hoekjes van onze stad ontdekken, argumenteerde Virginia Raggi, de burgemeester van Rome, eind vorig jaar.

Volgens de nieuwe regels moesten de paarden tijdens hun tocht door de parken vaste routes volgen, mochten ze om de 45 minuten een verplichte pauze en mogen ze in totaal niet langer dan zeven uur per dag worden ingezet.

Tijdens de warmste maanden van het jaar, in juli en augustus, mochten de dieren van de stad Rome tussen 12 en 17.30 uur helemaal niet actief zijn. De rustpauzes duren dan ook langer. De paarden moesten tijdens elke pauze ook verplicht worden voorzien van voldoende water en voedsel.

Als de temperatuur hoger is dan 30 graden moeten de paarden binnenblijven. Geen ritjes meer als het te warm is. Op de koetsen moet extern zichtbaar een temperatuurmeter worden aangebracht. De paarden moeten ook periodieke medisch-veterinaire controles ondergaan.

Voor wie zich niet houdt aan de verplichtingen, worden administratieve boetes tot 500 euro voorzien. De overtredingen kunnen ook leiden tot schorsing van de activiteiten of het intrekken van de vergunning.

Al de voormelde maatregelen werden eind vorig jaar goedgekeurd door de gemeenteraad. Het kwam er eigenlijk op neer dat de activiteiten van de koetsiers in de stad ophielden te bestaan.

Toeristen zouden in de toekomst de rijtuigen niet meer opmerken in de straten, waardoor ook de vraag snel zou verdwijnen. Je kan geen gebruik maken van een toeristische attractie die je niet ziet. Maar nu wordt dat reglement dus vernietigd door de Raad van State.

Rome probeerde al verschillende betere omstandigheden voor de dieren te creëren, maar de maatregelen liepen ook in het verleden doorgaans op niets uit. Dat kwam vooral omdat de beslissingen telkens botsten op felle tegenstand van de koetsiers die blijkbaar veel invloed hebben.

Ze slaagden er zelfs een paar keer in om het stedelijke reglement aangaande de botticelle via de hogere rechtbank te blokkeren, juridisch aan te vechten of te laten vernietigen. Blijkbaar hebben ze erg goede advocaten, want dat is ook nu weer gebeurd.

Na een klacht van de Nuova Associazione Vetturini Romani, een belangenvereniging die al sinds 2004 bestaat en die de koetsiers groepeert en vertegenwoordigt, oordeelde de Raad van State dat de nieuwe maatregel van de stad aangaande de botticelle ongegrond is en gebaseerd is op een onwettelijk reglement.

De paardenkoetsen zijn in Rome al jaren omstreden, maar ze blijven populair bij sommige toeristen. Ook bij huwelijken verplaatsen de gelukkige koppeltjes zich weleens graag met paard en koets. Nochtans zijn de ritjes niet goedkoop.

Er wordt al gauw 100 euro per klant gevraagd voor een toertje per koets langs enkele bezienswaardigheden van de stad.

De meeste koetsiers passeren trekpleisters zoals Piazza San Pietro, het Colosseum, Piazza Venezia, Piazza Bocca della Verità, Piazza di Spagna, Piazza Navona, Piazza della Rotonda (Pantheon) en Piazza Crociferi (Trevifontein).

Dierenliefhebbers reageren verbijsterd dat het stadsbestuur wordt teruggefloten. Voor hen ging het nieuwe regelement zelfs nog niet ver genoeg omdat de paarden nog steeds een tijdje door de Romeinse straten moesten stappen wanneer ze zich van hun stallen, die zich bijna allemaal in Testaccio bevinden, naar de stadsparken begeven.

Hun ultieme eis is dat de botticelle gewoon definitief verboden worden. Een volledig verbod op de paardenkoetsen was overigens iets wat Virginia Raggi vijf jaar geleden in haar verkiezingscampagne had beloofd. Na de recente beslissing van de Raad van State staat het stadsbestuur nu weer precies even ver als vijf jaar geleden.

Volgens de Italiaanse dierenrechtenorganisatie ENPA (Ente Nazionale Protezione Animali) is rondrijden in Rome voor de paarden pure mishandeling vanwege het verkeer en de luchtverontreiniging.

Bovendien zouden de dieren slecht verzorgd worden. De koetsiers betwisten dat. Ze wijzen dit soort aantijgingen van de hand als stemmingmakerij en zeggen dat ze de dieren behandelen alsof het hun kinderen zijn.

Omdat de toeristen als gevolg van de virusuitbraak al vele maanden uit de stad verdwenen zijn, hebben de koetsiers hoe dan ook een rampzalig jaar achter de rug.

Velen lieten al weten dat ze het onderhoud en de voeding van hun dieren niet meer kunnen betalen. Het nieuwe reglement waarbij ze zouden verbannen worden van het stadscentrum naar de stadsparken zagen ze dan ook helemaal niet zitten.

De opbrengsten in de parken zullen veel lager liggen dan de inkomsten die onze ritjes in het stadscentrum opleveren. In de parken zijn er bovendien veel minder toeristen dan in het centrum.

In Villa Borghese zal het nog wat gaan, maar vooral in het park van de aquaducten en in Villa Doria Pamphilj komen relatief weinig buitenlandse bezoekers, verklaarde Angelo Sed, de voorzitter van de Nuova Associazione Vetturini Romani, in december vorig jaar.

De koetsiers krijgen van de stad overigens ook de mogelijkheid om van beroep te veranderen. Het komt erop neer dat ze hun paard vaarwel zeggen en hun bedrijf met de hulp van de stad gratis kunnen laten omschakelen naar het reguliere taxivervoer.

De stad neemt alle administratie voor haar rekening. De koetsiers kunnen na enkele formaliteiten ook een taxivergunning bekomen, zodat ze meteen aan de slag kunnen. Tot nog toe is daar niemand op ingegaan.

De vergunningen voor de uitbaters van de paardenwagens worden al vele jaren overgedragen van vader op zoon. Mede daardoor vormen de Romeinse koetsiers een bijzonder hechte groep. De dierenactivisten noemen dat een middeleeuws systeem.

Limes erkend als Unesco Werelderfgoed

Het Werelderfgoedcomité van Unesco heeft de Neder-Germaanse Limes de status van Werelderfgoed toegekend. Het is een wereldwijde erkenning van de unieke en universele waarde van het deel van de Limes, vertegenwoordigd door in totaal negentien archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd, verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland.

Daarnaast loopt de Neder-Germaanse Limes ook verder door in Duitsland, tot net voorbij Bonn. Heel wat mensen weten niet dat dwars door Nederland de oude grens van het Romeinse Rijk loopt.

Op sommige plekken heeft de Rijn in de voorbije eeuwen de resten daarvan weggespoeld. Gelukkig zijn op vele andere plaatsen de resten behouden dankzij de natte bodem en doordat vroegtijdig het belang van deze plaatsen is erkend en de archeologische waarden zijn behouden.

De Limes vormt dwars door Nederland heen een zichtbare historische band van het heden met het verleden. Dat deze archeologische vindplaatsen nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, is een prachtige en verdiende erkenning van de inspanningen van velen die zijn geleverd voor het behoud van dit unieke erfgoed.

Samen met Duitsland heeft Nederland in 2020 een deel van de Limes voorgedragen voor de Werelderfgoedstatus, meer bepaald het gedeelte dat de grens vormde van de Romeinse provincie Neder-Germanië. Sommige delen van de Limes zijn al ingeschreven, zoals de Muur van Hadrianus (in het Verenigd Koninkrijk) en de Boven-Germaanse Limes.

Andere delen zijn in een vergevorderd stadium van voorbereiding. Kenmerkend voor het deel dat nu is toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst, de Neder-Germaanse Limes, zijn onder meer de innovatieve manieren die de Romeinen bedachten om om te gaan met de grillige rivier, het netwerk van forten dat langs de rivier is gebouwd en de bijzonder goed bewaarde houtresten.

De Limes was 2000 jaar geleden de buitengrens van het Romeinse Rijk. In de tweede eeuw na Chr. was het Romeinse Rijk op zijn grootst en omvatte het delen van Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het werd omringd door een ingenieus grenssysteem van meer dan 7.500 kilometer lang.

In Nederland liep de Limes langs de rivier de Rijn. De Rijn vormde een natuurlijke grens en op de zuidoevers bouwden de Romeinen legerkampen, wachttorens, wegen en waterwerken. Lokale gemeenschappen vestigden zich in de nabijheid, dreven handel of gingen de strijd aan.

Meer dan 400 jaar lang waren Romeinse soldaten aanwezig in Nederland. Deze periode kende tijden van vrede en van strijd. De grens vormde ook een uitwisselingsplaats van kennis en cultuur.

De Limes heeft bovendien een archeologische schat nagelaten in de Nederlandse bodem: bijzondere gebruiksvoorwerpen zoals sieraden en glaswerk, schepen, resten van forten, maar ook wapens en gereedschap. De Limes is het grootste archeologische monument van Nederland.

De Limes vormt als het ware een lint van archeologische schatten door Nederland die vele mensen met elkaar verbindt en zorgt voor culturele uitwisseling tussen vrijwilligers, professionals en bewoners.

De jongste jaren is door zeer veel vrijwilligers, gemeenten en andere organisaties gewerkt aan het vergroten van de bekendheid van de Limes in Nederland. Niet alleen op de plaatsen die nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, maar ook op andere plaatsen en online.

Om de nieuw verworven status te vieren zullen tijdens de Open Monumentendagen (11 en 12 september) op diverse locaties activiteiten worden georganiseerd. Informatie hierover vind je op de website Romeinen.nl. De komende jaren zullen de betrokken overheden blijven samenwerken om het netwerk van partners en betrokkenen verder te versterken en de bekendheid van de Limes te vergroten.

Overzicht van de terreinen die de Werelderfgoedstatus hebben gekregen:

• Leiden- Roomburg – Castellumterrein
• Katwijk-Valkenburg – De Woerd – Vicus
• Katwijk-Valkenburg – Centrum – Castellumterrein
• Leidschendam Voorburg – Voorschoten – Corbulo kanaal
• Leidschendam Voorburg – Forum Hadriani
• Woerden Centrum – Castellumterrein
• Bunnik – Vechten – Castellumterrein
• Utrecht – Domplein – Castellumterrein
• Utrecht – Leidsche Rijn – Wachttoren
• Utrecht – De Meern – Castellumterrein
• Utrecht – De Meern – Limesweg
• Arnhem – Castellumterrein
• Zevenaar (Bijlandse Waard) – Verspoeld Castellum
• Nijmegen (Hunerberg) – Castraterrein
• Nijmegen (Valkhof) – Castellumterrein
• Nijmegen / Berg en Dal (Kops Plateau) – Castellumterrein
• Berg en Dal / Nijmegen – Aquaduct
• Elst (Tempel) – Tempel
• Berg en Dal (De Holdeurn) – ​Pannenbakkerij

Jubeljaar versnelt uitvoering openbare werken in Rome

Met de komst van een Jubeljaar zoals het Vaticaan er in 2025 weer eentje organiseert (zie ons bericht van gisteren), is enorm veel geld gemoeid. Er wordt 2,5 miljard euro uitgetrokken voor allerlei  infrastructuurwerken en ingrepen. Voor Rome is dat goed nieuws: het betekent dat een aantal openbare werken in een stroomversnelling komen.

125 miljoen euro gaat naar de modernisering van het spoorwegstation Termini en de busterminal op Piazza dei Cinquecento. Er wordt 907 miljoen euro bestemd voor de versterking en modernisering van het regionale spoorwegnet.

Er wordt 91 miljoen euro uitgetrokken voor het verlengen van de kade in de haven van Civitavecchia. Tevens is er 550 miljoen euro voorzien voor de verdere uitbouw van het tramnetwerk in Rome.

Nog eens 714,5 miljoen euro gaat naar de reeds eerder door het Ministerie van Verkeer en Transport geplande uitbreidingen van het tramnet, met name de verbinding Termini-Vaticano-Aurelio en de sporen langs de Viale Palmiro Togliatti.

Het is ook de bedoeling de nieuwe metrohalte aan Piazza Venezia in te huldigen vóór de opening van de Heilige Deur. Dat betekent dat ook de halte Fori Imperiali – Colosseo tegen 2025 klaar moet zijn.

Gezien de enorme vertraging waarmee de aanleg van de Metro C-lijn tot dusver al te maken kreeg, zijn dat alvast twee projecten waarvan het zeer twijfelachtig is of die deadline gehaald zal worden.

Bij de voorgestelde projecten naar aanleiding van het Heilig Jaar is er ook het idee om de Tiber bevaarbaar te maken vanaf de monding tot aan Porta Portese. Dat is een stokpaardje van de huidige burgemeester Virginia Raggi.

Het zou een alternatieve manier zijn om vanuit Rome de kust te bereiken, maar voor om de aanlegplaatsen en kades geschikt te maken voor boten is minstens 15 miljoen euro nodig.

Aeroporti di Roma wil tegen 2025 ook een nieuwe landingsbaan in gebruik hebben op de luchthaven Leonardo da Vinci in Fiumicino.

Ook de enorme infrastructuur- en huisvestingsprojecten in de omgeving van de Via Guido Reni (de omgeving van het MAXXI-museum) en de herwaardering van het Foro Italico in dezelfde buurt, zijn voorlopig geselecteerd.

Een ander project dat men erg graag tegen 2025 zou willen realiseren is de bouw van een onderdoorgang tussen Piazza Risorgimento en de Vaticaanse Musea. Hoeveel de aanleg van die tunnel zou kosten is echter nog niet bepaald.

Ten slotte wil Rome ook iets doen aan de erbarmelijke toestand waarin vele wegen zich bevinden. Het beruchte slechte wegennet van Rome ontlokte Mario Draghi de opmerking dat het eigenlijk bizar is dat Rome haar onderhoudswerken aan openbare wegen laat financieren met geld van het Vaticaan.

Hoewel Draghi het ontkent, was dat een indirecte sneer naar burgemeester Raggi die nog altijd moet afrekenen met de gevolgen van het jarenlange wanbeleid en de honderden miljoenen euro’s die wegvloeiden door de manipulaties van het Mafia Capitale-netwerk.

Daardoor werden ook de noodzakelijke onderhoudswerken aan de stedelijke infrastructuur vele jaren niet of zeer gebrekkig uitgevoerd.

Premier Mario Draghi wil commissaris aanstellen om Jubeljaar te coördineren

De regering wil een speciale commissaris aanstellen die de procedures moet stroomlijnen naar aanleiding van het Jubeljaar dat het Vaticaan in 2025 organiseert.

De commissaris moet er ook voor zorgen dat de openbare infrastructuurwerken die traditioneel naar aanleiding van een Heilig Jaar worden gepland, tijdig zullen klaar zijn.

Samen met het Vaticaan moet ook het komen en gaan van de miljoenen verwachte extra bezoekers en pelgrims worden gecoördineerd.

We moeten iets doen om de wereld een andere stad te laten zien dan degene die tot nu toe op de voorpagina’s van kranten over de hele wereld heeft gestaan, verklaarde Mario Draghi vanuit Palazzo Chigi.

De nieuwe commissaris of jubileummanager zal vermoedelijk dit najaar worden aangesteld. Die krijgt dan ook de leiding over een nieuw tijdelijk agentschap waarin vertegenwoordigers zetelen van de regering, het stadsbestuur en de Heilige Stoel.

Namen worden nog niet genoemd. Wel is duidelijk dat de nieuwe burgemeester van Rome, wie dat ook zal worden, een stem krijgt in de keuze van de man of vrouw die de zware coördinerende opdracht zal krijgen.

De organisatie van een Heilig Jaar brengt traditioneel miljoenen extra bezoekers uit de hele wereld naar Rome. Het is de gewoonte dat daarvoor de stedelijke infrastructuur en de transportmogelijkheden worden gemoderniseerd en uitgebreid.

Ook de veiligheidsvoorzieningen en de vele organisatorische problemen met betrekking tot het evenement dat bijna een volledig jaar duurt, zijn niet gering en vragen veel overleg en coördinatie.

Met de organisatie van een dergelijk jaar is ook enorm veel geld gemoeid. Maffieuze organisaties liggen altijd op de loer om daarvan een graantje mee te pikken. Ook die mogelijke infiltraties zal de toekomstige commissaris moeten afblokken.

Het is de 28ste keer in de geschiedenis van de katholieke Kerk dat er een Heilig Jaar zal plaatsvinden. Het vindt zijn oorsprong in het joodse Jubeljaar. Het oudst bekende Heilig Jaar vond plaats in 1300, al is het onzeker of dit ook het eerste Jubeljaar was dat daadwerkelijk werd gevierd.

In 1475 werd bepaald dat er in principe om de 25 jaar een Heilig Jaar wordt georganiseerd, al kan daarvan afgeweken worden. Het vorige Heilige Jaar was het Jubeljaar 2000, dat door paus Johannes Paulus II werd afgekondigd voor de start van het derde millennium. Toen bezochten ongeveer 25 miljoen bedevaarders en toeristen Rome.

Recenter, van december 2015 tot november 2016, riep paus Franciscus ook nog een Buitengewoon Jaar van de Barmhartigheid uit, maar dat was dus geen officieel Heilig Jaar.

Een Heilig Jaar biedt gelovigen en pelgrims de kans om speciale aflaten te krijgen en zo absolutie te ontvangen voor zonden door te biechten. In 1750 stelde paus Benedictus XIV de voorwaarden vast voor het bekomen van een aflaat: de pelgrim moet de vier grote basilieken van Rome bezoeken, hij moet biechten en de Heilige Eucharistie ontvangen en bidden voor het welzijn van de paus.

Traditioneel start het Heilig Jaar met de opening van de Heilige Deur van de Sint-Pietersbasiliek, die enkel bij deze gelegenheid wordt geopend. Ook de andere pauselijke basilieken hebben dergelijke deuren.

Songfestivalwinnaar Måneskin ontvangen in stadhuis van Rome

De vier bandleden van Måneskin, de groep die op 22 mei in Rotterdam het Eurovisiesongfestival won, werden zopas door het stadsbestuur gehuldigd in het stadhuis van Rome.

Ze ontvingen het felbegeerde bronzen beeldje van de Romeinse wolvin, de hoogste onderscheiding die je in Rome kan krijgen.

De vier muzikanten, Damiano David, Victoria De Angelis, Thomas Raggi en Ethan Torchio kregen uit handen van burgemeester Virginia Raggi elk ook de eremedaille van de stad Rome.

Raggi dankte de muziekgroep voor hun prestatie op het songfestival en wees erop dat Måneskin momenteel wereldwijd succes boekt. Op talrijke plaatsen staan ze hoog in de hitlijsten.

Hun nummer Beggin’ is al verschillende weken het meest gestreamde nummer op Spotify. De burgemeester zei dat dankzij Måneskin de Italiaanse rockmuziek weer op de kaart is gezet.

De leden van Måneskin begonnen hun carrière als straatmuzikanten in Rome. Na het winnen van het festival van San Remo ging het bijzonder snel voor de band, met het winnen van het songfestival als voorlopig hoogtepunt.

Dit laatste wapenfeit betekent ook dat Italië volgend jaar voor het eerst in 31 jaar weer het gastland wordt voor de volgende editie van de liedjeswedstrijd. Zeventien steden, waaronder Rome, zijn kandidaat om het Eurovisiesongfestival 2022 te organiseren.

Tijdens de ceremonie kondigde Victoria De Angelis namens de groep aan dat Måneskin volgend jaar op 9 juli een concert geeft in het Circus Maximus in Rome.

Op 5 augustus zou Måneskin te gast geweest zijn op de Lokerse Feesten in België. Voor dat optreden werden alle tickets op amper een minuut tijd uitverkocht. De organisatie maakte zopas echter bekend dat de drummer van de groep licht gekwetst raakte, waardoor het Belgische optreden wordt geannuleerd.

Elke dag gratis multimediashow aan Tempel van Hadrianus (Piazza di Pietra)

Ook deze zomer kan je bij het invallen van de avondschemering op Piazza di Pietra in Rome elke dag de twaalf minuten durende multimedia-voorstelling Luci su Adriano grat!s meemaken.

De monumentale resterende zuilen van de Tempel van Hadrianus vormen het decor voor deze licht- en geluidsshow. Door de coronamaatregelen wordt het aantal aanwezigen wel beperkt.

Het project werd voor het eerst voorgesteld in de zomer van 2018 maar het zou nog een jaar duren vooraleer de videoprojecties met een vaste frequentie iedere avond tijdens de zomermaanden aan het publiek zouden worden getoond.

Door de viruspandemie lagen de vertoningen lange tijd stil. Deze zomer wordt de draad weer opgenomen.

Uit analyse van de tellingen die tijdens het eerste volledige vertoningsjaar in 2019 werden uitgevoerd (onder meer gebaseerd op basis van gsm-signalen), keken in de zomerperiode van dat jaar 661.173 mensen van in totaal meer dan honderd nationaliteiten naar de voorstelling of liepen die daar op het moment van de projectie voorbij. Dat zijn cijfers waarvan vandaag voorlopig alleen maar kan worden gedroomd.

De voorstelling duurt twaalf minuten en werd gemaakt door Paco Lanciano, de multimediakunstenaar die samen met Piero Angela ook de show Viaggio nei Fori op het Forum van Augustus bedacht. Ook de multimedia-ervaring Welcome to Rome werd door Lanciano gerealiseerd.

De lichtshow op Piazza di Pietra zet de monumentale resten van het enorme tempelcomplex dat werd opgedragen aan keizer Hadrianus in de kijker en wordt tot eind september elke avond gratis aangeboden zodra het donker wordt. De initiatiefnemers beschouwen de voorstelling als een geschenk aan de stad.

Met behulp van zes speciale gesynchroniseerde projectoren reconstrueert de show de oprichting, de vernietiging, de plundering en het hergebruik van de tempel, totdat deze in 1879 de zetel van de Kamer van Koophandel van Rome werd.

De zuilengalerij van de Tempel van Hadrianus vormde het gedroomde decor waarmee een creatieveling zoals Paco Lanciano zich helemaal kan uitleven.

Lanciano is een natuurkundige en wetenschapper, maar ook een grote popularisator van de Romeinse geschiedenis.

Luci su Adriano is een project van de Camera di Commercio di Roma (de Kamer van Koophandel van Rome) en wordt gerealiseerd in samenwerking met de Soprintendenza Speciale Archeologia, Belle Arti e Paesaggio di Roma en de Società Italiana Brevetti.

Dit laatste is een bureau dat bedrijven adviseert inzake intellectueel eigendom, octrooien, de bescherming van merken, ontwerpen en het vrijwaren van auteursrechten.

De elf indrukwekkende Korinthische zuilen zijn gemaakt van marmer, ze zijn 15 m hoog en hebben een diameter van 1,44 m.

De zuilen worden bekroond door een sierlijk fronton, dat door de eeuwen heen beschadigd werd en nogal slordig is gerestaureerd.

Het zijn de restanten van de tempel van keizer Hadrianus, waarvan men lange tijd heeft gedacht dat het om een tempel van Neptunus ging.

In 1695 zijn de zuilen opgenomen in een nieuw gebouw aan de Piazza di Pietra, een plein dat rond die tijd ontworpen was.

De zuilen werden ingewerkt in een nieuw gebouw dat werd ontworpen door Carlo Fontana en dat zou dienst doen als het pauselijke douanekantoor.

De ruimtes tussen de zuilen werden dichtgemaakt. Pas in de twntigste eeuw werd een nieuwe, grote restauratie uitgevoerd waarbij de zuilen weer vrijgemaakt werden en de grond voor de tempel werd afgegraven tot het oorspronkelijke straatniveau.

In dit gebouw werd toen ook de Romeinse aandelenbeurs gevestigd. Tegenwoordig gebruikt de Kamer van Koophandel (die ook de recente restauratie van het gebouw betaalde) de ruimte regelmatig voor feestjes, recepties en kortlopende tentoonstellingen.

Antoninus Pius, de opvolger van Hadrianus, liet de tempel in 145 bouwen. Hadrianus zelf was zeven jaar voordien overleden. De tempel was vroeger rijkelijk versierd met afbeeldingen en oorlogstrofeeën uit het hele Romeinse Rijk.

Een aantal van deze decoraties zijn nu te zien in de Capitolijnse Musea in Rome en het archeologisch museum in Napels.

De tempel stond vroeger in een grote rechthoekige porticus, waarvan de hoofdingang zich aan de Via Lata, de huidige Via del Corso, bevond. De overgebleven zuilen van de tempel geven een goede indruk van de grote afmetingen van het gehele complex.

Na de val van het Romeinse Rijk raakten de vele tempels in verval en werden later systematisch afgebroken zodat de stenen, het marmer en de zuilen konden worden hergebruikt in nieuwe paleizen en kerken.

Ook de Tempel van Hadrianus is op die manier grotendeels verdwenen. In de middeleeuwen werd een deel ervan gebruikt om een fort te bouwen.

Luci su Adriano
Piazza di Pietra, Rome
Elke avond bij zonsondergang

Een fragment van de show zie je in dit filmpje

Rome vernieuwt omgeving rond archeologische site van Hadrianus

Het Athenaeum van keizer Hadrianus, dat in 2008 werd ontdekt tijdens de voorbereidingen voor de aanleg van metrolijn C op Piazza della Madonna di Loreto, grenzend aan Piazza Venezia, is verlost van de lelijke en rommelige veiligheidsafsluitingen en de plastic beschermingsnetten.

De voorbije weken werd de omgeving rond de archeologische site heraangelegd in functie van voetgangers. Er werd ook een omheining rond de site geplaatst zodat bezoekers de plek nu van bovenaf in alle rust kunnen bekijken.

Tijdens het archeologische onderzoek als voorbereiding van de werken aan de nieuwe metrolijn C werd in 2009 volkomen onverwacht een fantastische ontdekking gedaan.

Vlak tegenover het Vittoriano werd het Athenaeum van keizer Hadrianus blootgelegd, de plek waar de filosofen uit die tijd zich verzamelden. De structuur bestaat uit drie grote rechthoekige lokalen.

De ontdekking is zonder enige twijfel geïdentificeerd, met dank aan de keizerlijke zegels die Hadrianus op de bakstenen liet aanbrengen. Archeologen omschreven destijds de ontdekking als de belangrijkste die de voorbije 80 jaar in het historisch centrum gebeurde, al is dat in Rome, waar om de haverklap nieuwe vondsten gebeuren, nogal relatief.

De opgravingen en het archeologisch onderzoek werden reeds in 2013 afgerond, maar de site bleef er tot voor kort nogal rommelig bijliggen. Daar werd nu dus iets aan gedaan. In een jaar dat een nieuwe burgemeester moet gekozen worden kon deze verwaarloosde historische plek in het hart van Rome, op enkele tientallen meters van het stadhuis, niet langer getolereerd worden.

Het aanleggen van een metrolijn in een historische stad zoals Rome mag voor een aannemer dan een nachtmerrie zijn, voor een archeoloog betekent een dergelijk megaproject interessant nieuws want er komt altijd wel iets onverwachts te voorschijn. De voorbije jaren leverden de metrowerken aan lijn C al erg veel spectaculaire vondsten op, wat in een stad zoals Rome uiteraard niet hoeft te verwonderen.

Maar wat twaalf jaar geleden aan Piazza Venezia werd ontdekt had niemand verwacht. Eerder voorbereidend onderzoek naar de gevolgen van de metroboringen en graafwerken had weliswaar duidelijk gemaakt dat zich onder Piazza Venezia nog een heel netwerk aan oude Romeinse straten bevindt die absoluut moesten worden vermeden door de graafmachines.

Om dat te bevestigen werd ook het midden van het plein een tijdlang opengelegd en onderzocht. Het bestaan van de oude Romeinse straten werd inderdaad bevestigd. Daar om voorzag men de toekomstige metro-uitgang veiligheidshalve erg dicht bij het Vittoriano.

Men ging er vanuit dat hier ruim honderd jaar geleden, tijdens de constructie van dit monument voor koning Victor Emanuel II, alles onder de grond toch al werd overhoop gehaald en vernietigd zou zijn.

Ook tijdens de bouw van het hoofdkantoor van Assicurazioni Generali, tegenover Palazzo Venezia, werd omstreeks 1904 een aanzienlijk stuk van de bodem weggegraven voor het leggen van de fundamenten.

Men ging er in 2008 dus vanuit dat de ondergrond op dit gedeelte van het plein in het verleden al volledig was omgewoeld en dat mogelijke interessante vondsten ofwel reeds zouden ontdekt zijn, dan wel vernietigd waren tijdens de vroegere werkzaamheden. Op dat moment klonk die denkpiste ook wel logisch.

Maar al bij de eerste proefboringen in april 2008, ter hoogte van de kerk Santa Maria di Loreto, werd al duidelijk dat die redenering niet klopte en dat hier iets spectaculairs verborgen zat. Ondanks alle voorbereidingen werden op amper vijf meter diepte vrijwel onmiddellijk oude fundamenten blootgelegd. Wellicht van middeleeuwse huizen, werd aanvankelijk gedacht.

Opnieuw fout, zo bleek al gauw. Het bleek om een blootgelegde ingang te gaan van een openbaar gebouw uit de keizertijd. Een jaar later werd duidelijk dat het vermoedelijk om het befaamde Athenaeum van Hadrianus ging, dat hij in 133 liet bouwen, wellicht door zijn favoriete architect Apollodorus van Damascus. Het gebouw kon men met zekerheid identificeren, dankzij de vondst van een keizerlijk zegel op de site.

Het feit dat op deze uithoek van Piazza Venezia een aanpalend complex van de bibliotheken werd ontdekt, dat vervolgens ook nog werd aangeduid als het haast legendarische Athenaeum van Hadrianus, was in 2009 wereldnieuws. Als je bovenop het Vittoriano staat, zie je duidelijk de vorm van de rechthoekige kamers.

De bedoeling van de keizer was om in dit auditorium wetenschappers, filosofen, dichters, politici met elkaar te laten debatteren en om sprekers hun visie te laten geven op bepaalde actuele onderwerpen. Een soort school of club voor de bevordering van kunst en cultuur als het ware.

De eerste sporen, waaronder de voormelde dubbele trap die waarschijnlijk fungeerde als zitbank, bevonden zich niet dieper dan vijf meter in de grond. Al gauw werden drie grote rechthoekige kamers blootgelegd. Die maakten waarschijnlijk deel uit van een groter complex, dat Hadrianus aan het Forum van Trajanus had toegevoegd.

In de centrale hal, zowat 1.500 m² groot, waar zich vermoedelijk de sprekers bevonden en die zeer goed bewaard is gebleven, bevinden zich geelkleurige strips en marmeren versieringen op de originele granieten vloer.

Inzake ontwerp, kleur en afwerking gaat om dezelfde vloer die Hadrianus liet aanleggen tijdens de bouw van zijn bibliotheken aan weerszijden van de zuil van Trajanus, op zowat vijftig meter afstand van het Athenaeum. Een boogvormige weg scheidde het gebouw van het Forum van Trajanus. De vloeren bevonden zich allemaal op hetzelfde niveau.

Aan beide zijden van de centrale hal bevinden zich telkens zes lange marmeren trappen omgeven door massieve balustrades. Eén raadsel blijft. Uit historische bronnen weten we dat het publiek in dergelijke auditoria plaats kon nemen in een arenavormig theater, zoals dat in Rome gebruikelijk was. De tribunes in deze kamer zijn echter rechthoekig van vorm. Waarom die hier op deze voor de Romeinen afwijkende manier werden gebouwd, is nog steeds niet duidelijk.

Archeologen ontdekten in het Athenaeum ook de voet van een standbeeld van de pretoriaanse prefect Fabius Pasifilus. Dat was een man met een hoge rang die vlak bij de keizer stond en zelfs beschikte over een gereserveerde plaats in het Colosseum. Van de rest van het beeld is geen enkel spoor meer gevonden.

Het auditorium van Hadrianus stond bekend als het Athenaeum, gebouwd volgens het model van de tempel van Athena en genoemd naar de stad Athene, die op dat moment werd beschouwd als het centrum van cultuur. Aanvankelijk meenden archeologen dat de zaal geschikt was voor zowat 200 personen maar dat cijfer is inmiddels bijgesteld tot 300.

Hadrianus wilde met zijn initiatief opnieuw de traditie van openbare spreekbeurten, conferenties en poëziewedstrijden lanceren, net zoals dat eerder gebeurde in het oude Griekenland. Reeds tijdens zijn opleiding in Rome, had Hadrianus als jonge man een grote bewondering voor de Griekse cultuur. Hij sprak liever Grieks dan Latijn en was goed vertrouwd met de Griekse filosofie.

Uit lovende mededelingen over het Athenaeum in de brieven van Sidonius Apollinaris (431-489) is op te maken dat het zelfs in de tweede helft van de vijfde eeuw nog een grote reputatie had. In de daaropvolgende jaren zou het gebruik ervan eindigen. In 847 werd het monumentale gebouw grotendeels verwoest door een zware aardbeving. Het zou nooit meer worden heropgebouwd.

In de middeleeuwen kreeg het voormalige auditorium een tweede leven. Op de fundamenten werd een smidse gevestigd. Er zijn meer dan vijftig verbrandingssporen gevonden en een hoeveelheid metaalslakken. Er werden ook een aantal mooi gegoten bronzen staafjes ontdekt met een lengte van precies 5 en 10 cm.

Archeologen vermoeden dat de ruimte een tijdlang heeft dienst gedaan als productie-eenheid voor de Romeinse munt. Er bevonden zich ook ovens voor de productie van kleine bronzen voorwerpen.

Nog veel later heeft het voormalige auditorium deel uitgemaakt van de kelders onder het ziekenhuis dat op deze plaats werd gebouwd. Dat gebouw werd ruim honderd jaar geleden afgebroken om plaats te maken voor de bouw van het Vittoriano en de aanleg van de huidige Piazza Venezia.

Niemand had echter kunnen vermoeden dat de kelders van het ziekenhuis eigenlijk bestonden uit de resten van de befaamde leerschool van keizer Hadrianus. Het Athenaeum werd als een ludum ingenuarum artium (school voor de edele kunsten) betiteld door Aurelius Victor (De Caesaribus 14, 3). De naam athenaeum werd later en ook vandaag nog dikwijls gebruikt voor onderwijsinstituten.

Tot de grotere ontdekkingen als gevolg van de metrowerken behoren tot dusver verschillende Romeinse woningen en tavernes, een Romeinse villa, een necropolis met dertien skeletten, een grote soldatenkazerne met bijhorende paardenstallingen, een goed bewaard huis uit de oudheid en de bedding van een kanaal dat verbonden was met de Tiber. Er werden ook bewijzen gevonden van menselijke aanwezigheid uit de periode 3000-2000 v. Chr.

Een grote ontdekking die reeds in de prille fase van de metrowerkzaamheden gebeurde, was de vondst van een stuwmeer uit de keizertijd dat vier miljoen liter water kon bevatten en op vernuftige wijze kon worden ingezet voor de irrigatie van landbouwgrond en een tot dusver onbekend deel van de Aureliaanse muur.

Voor zover we daarvan nog moesten overtuigd worden: de Romeinse ondergrond bevat zonder enige twijfel nog vele geheimen.

Foto’s: Sovrintendenza Capitolina

Herontdekt schilderij van Rembrandt voorgesteld in Rome

Dit nieuws ging enkele weken geleden een behoorlijk deel van de wereld rond. Tijdens een symposium voor internationale wetenschappers en experts, georganiseerd door de Fondazione Patrimonio Italia in de Villa Medici in Rome, werd een schilderij voorgesteld dat hoogstwaarschijnlijk aan Rembrandt kan worden toegeschreven.

Het olieverfschilderij op papier en doek is afkomstig uit de verzameling van een familie uit Rome en werd vermoedelijk vervaardigd in de periode 1631-1632.

Het schilderij kwam in 2016 terecht bij Antonella Di Francesca die de opdracht kreeg het beschadigde doek te restaureren en te reinigen. Terwijl ze bezig was aan het kunstwerk ontdekte ze details die deden vermoeden dat het weleens om een bijzonder werk kon gaan, misschien wel een Rembrandt.

Het schilderij werd dan gedurende enkele jaren bestudeerd door experts. Dat lijkt een lange periode om de echtheid van een schilderij vast te stellen, maar in het verleden werden wel vaker schilderijen ‘herontdekt’ waarvan later bleek dat ze ten onrechte aan Rembrandt waren toegeschreven.

Tegenwoordig vult gespecialiseerd technisch onderzoek het kunsthistorische en archiefonderzoek aan. Die combinatie leidt vaak tot nieuwe inzichten, maar een honderd procent zekere identificatie is soms bijzonder moeilijk.

Rembrandt had vele leerlingen die in dezelfde stijl als hun meester werkten en hem vaak hebben gekopieerd. Ook latere schilders deden dat. Schilders, ook Rembrandt, maakten soms ook verschillende versies van hetzelfde werk.

Dat gebeurde zeker ook met het doek dat in Rome werd gepresenteerd. Rembrandt heeft net als verschillende collega’s, de Aanbidding der Wijzen vaker uitgebeeld. Dat was een heel populair thema bij heel wat kunstenaars. Van Rembrandt bevindt zich bijvoorbeeld een schitterend doek met dit onderwerp in het Hermitage-museum.

Rembrandt, zelfportret, 1639

De versie van de Aanbidding der Wijzen die in Rome is aangetroffen, wordt nu met grote zekerheid (de wetenschappers spreken van een waarschijnlijkheid van 90 procent) als een Rembrandt beschouwd. Het doek werd tijdens het symposium in de Villa Medici aan het aanwezige publiek getoond.

Het schilderij kwam via de Nederlandse kunsthandelaar Abraham Teerlink in het bezit van een Romeinse familie. Teerlink, die zelf ook schilderde, werd in 1776 in Dordrecht geboren en verhuisde later naar Rome waar hij trouwde. Hij bracht voor verzamelaars Italiaanse kunstwerken naar Nederland en kocht daar Nederlandse kunst voor klanten in Italië.

Zo kwam ook het bewuste schilderij in handen van een rijke adellijke Romeinse familie. Al die tijd hing het doek gewoon als decoratie aan de muur in een palazzo. Het is niet bekendgemaakt om welke familie het gaat.

Er zijn twee kopieën van het schilderij bekend die met zekerheid door Rembrandt zijn gemaakt. Eentje bevindt zich zoals verteld in de Hermitage in Sint-Petersburg, het andere in Göteborg in Zweden.

De vermoedelijke Rembrandt bevindt zich nu in een kluis omdat de waarde wordt geschat tussen 70 en 200 miljoen euro. Toch heeft de familie in Rome geen plannen om het kunstwerk te verkopen. Als de restauratie volledig afgerond is zal het schilderij eerst in Italië en later ook in het buitenland worden tentoongesteld zodat iedereen ervan kan genieten.

Rembrandt Harmensz. van Rijn (Leiden, 15 juli 1606 – Amsterdam, 4 oktober 1669) wordt algemeen beschouwd als de grootste schilder van de Nederlandse Gouden Eeuw. Rembrandt van Rijn woonde de eerste 25 jaren van zijn leven in Leiden. Zelf is de kunstenaar nooit in Italië geweest.

De dichter, diplomaat, geleerde, componist, architect en polyglot Constantijn Huygens, een tijdgenoot van Rembrandt, verbaasde er zich bij een bezoek aan Leiden over dat Rembrandt, net als zijn vriend en medewerker Jan Lievens, geen studiereis maakte naar Italië, het land van de kunst. Vele kunstenaars deden dat wel om hun artistieke opleiding te voltooien en nieuwe inzichten te verwerven.

Wat zou ik het op prijs stellen als zij kennis zouden maken met Rafaël en Michelangelo en de moeite zouden nemen hun ogen te laven aan de scheppingen van zovele reusachtige geesten! Hoe snel zouden zij dat alles beter kunnen en de Italianen redenen geven naar hun eigen Holland te komen, scheef Huygens.

Rembrandt en Lievens verdedigden zich met het argument dat zij geen tijd wilden verspillen aan het maken van verre reizen. Bovendien waren volgens hen de beste Italiaanse schilderijen buiten Italië te zien en hoefden ze die verre reis naar het zuiderse land dus niet speciaal te maken.

Rembrandt, zelfportret, 1631.

Nochtans heeft Rembrandt de prenten van de Italiaanse meesters wel intensief bestudeerd. De inventaris van zijn inboedel uit 1656 vermeldt kunstboeken van Rafaël, Mantegna en Michelangelo. Bovendien heeft Rembrandt ongetwijfeld ook goed gekeken naar het werk van de Utrechtse schilders, zoals Gerard van Honthorst.

Ook Jacob van Swanenburg, zijn eerste leermeester, had 25 jaar in Italië gewoond en was zelfs getrouwd met een Napolitaanse. Zijn tweede leermeester, Pieter Lastman, verbleef vijf jaar lang in kunstenaarskringen in Rome. Rembrandt zal dus hoe dan ook wel enige Italiaanse invloed hebben ondergaan.

Italië voert coronapaspoort in voor bezoek aan restaurants en musea – maatregel lokt betogingen uit – UPDATE

Zoals eerder aangekondigd voert Italië een verplicht coronapaspoort in voor wie in een restaurant of bar íets wil eten of drinken. Het bewijs, dat aantoont dat je gevaccineerd bent, recent werd getest op Covid-19 ofwel genezen werd verklaard nadnadatqat je het virus hebt gehad, is naast de horeca onder meer ook nodig voor wie musea, sportstadions, zwembaden, theaterzalen, fitnesscentra en beurzen wil bezoeken.

De maatregel gaat in op 6 augustus. Buiten, op een terras, is geen coronapas nodig. Ook als je staande iets consumeert, zoals bijvoorbeeld een snelle koffie in een bar, Is een vaccinatiebewijs niet verplicht.

Wie bij een controle zijn of haar vaccinatiebewijs of negatieve coronatest niet kan tonen op een plek waar die wel verplicht is, riskeert een boete van 1.000 euro.

Op de Europese coronakaart kleuren de regio’s Lazio (met Rome), Sardinië en Sicilië inmiddels weer oranje. In Rome is het aantal besmettingen de voorbije twee weken vervijfvoudigd.

Gezondheidsexperts wijten de nieuwe opstoot van het virus aan de vele feestjes naar aanleiding van het Europese kampioenschap voetbal dat een paar weken geleden door Italië werd gewonnen.

Heel wat clusters van besmettingen zijn te herleiden naar plekken waar grote groepen mensen samen de wedstrijden bekeken. De finale tussen Italië en Engeland werd op nog veel meer plaatsen samen bekeken en nadien gingen in talrijke steden en dorpen grote groepen mensen helemaal uit de bol tijdens spontane straat- en buurtfeesten.

Franco Locatelli, de baas van het gezondheidsinstituut, verklaarde in de media dat de talrijke bijeenkomsten en de vele grote groepen voetbalfans zonder twijfel hebben bijgedragen aan de nieuwe plotse heropleving en de verspreiding van het virus.

De regering is erg bevreesd dat het zeer langzaam herstellende toerisme weer zal worden afgeremd door een nieuwe virusgolf of door strengere maatregelen die als gevolg daarvan wellicht moeten worden genomen.

Voor toeristen volstaat in principe hun Europese vaccinatiebewijs om bijvoorbeeld een restaurant binnen te mogen, al is dit nog niet echt duidelijk gecommuniceerd. Maar wie niet gevaccineerd is zal waarschijnlijk om de twee of drie dagen een negatieve test moeten kunnen voorleggen.

Die kan normaal wel via een apotheek worden geregeld, waar je een geldige test kan vragen. Het moet wel om een PCR-test gaan (tampone molecolare) of een antigenentest (tampone antigenico). Zelftesten zoals die onder meer ook in supermarkten beschikbaar zijn, komen niet in aanmerking.

De maatregel zal bij reizigers hoe dan ook zorgen voor ongemak en vooral tijdverlies. In Rome zijn wel leukere dingen te doen. Toeristen moeten hun testen uiteraard ook betalen.

Een andere nieuwigheid van het coronafront is dat Italië de binnenlandse risicozones voortaan ook anders gaat aanduiden. De kleurencodes per regio op basis van de besmettingsgraad worden aangepast: vanaf 6 augustus zullen die rekening houden met de bezettingsgraad van de ziekenhuizen.

Op verschillende plaatsen in het land werd gisteren betoogd tegen de geplande nieuwe toepassingen van de groene coronapas.

In Rome kwamen onder meer op Piazza del Popolo zo’n 3.000 mensen samen om te protesteren tegen de maatregel. Onder hen ook restauranthouders die vrezen dat het paspoortsysteem hen klanten zal kosten.

https://www.dgc.gov.it/web/

Rome presenteert nieuwe versie van de Waidy-app

De stad Rome en het stedelijke nutsbedrijf Acea presenteerden een bijgewerkte en vernieuwde versie van de Waidy-app, die gewijd is aan water en het milieu. Waidy, wat staat voor Water Identity, werd volledig intern ontwikkeld door Acea.

Twee jaar geleden introduceerde Rome de Waidy-app om mensen te helpen de locatie en de geschiedenis van de talrijke fonteinen en aquaducten in de stad te ontdekken.

De app brengt onder meer alle nasoni of drinkwaterfonteintjes digitaal in kaart. Eender waar je bent in Rome kan je na het openen van de applicatie meteen zien waar je snel je dorst kan lessen. De app is gratis te downloaden voor zowel Apple- als Android-smartphones.

De eerste versie van de Waidy-app kreeg nu een grondige update en kreeg de naam Waidy Wow. De nieuwe kaart bevat nu 50.000 drinkwatervoorzieningspunten (waaronder uiteraard de nasoni en de historische fonteinen van Rome) verspreid over het Italiaanse grondgebied. De eerste versie toonde er ‘slechts’ 6.000.

Met de nieuwe Waidy-versie is het bovendien mogelijk om rapporten te versturen over de werking van de waterpunten die worden beheerd door de Acea-groep.

Ook de grafische interface werd vernieuwd. De inhoud van de app wordt elke week bijgewerkt. De app biedt nu ook de mogelijkheid om wandel-, fiets- of hardlooproutes te creëren en multimedia- en thematische routes met verhalende kaarten te selecteren.

Erg leuk is ook dat een thematische route werd opgenomen om de Romeinse fonteinen te ontdekken die verbonden zijn met film en cinema. Een kaart markeert de plekken die belangrijk waren in bepaalde films.

Ze omvat een reis in verschillende etappes doorheen de filmgeschiedenis van Rome, van de Gianicolo-fontein naar het Parco degli Acquedotti en doorheen de beroemdste steegjes van het historische centrum. Filmjournalisten en filmcritici geven desgewenst uitleg bij de locaties.

Waidy werd echter in de eerste plaats ontwikkeld om te helpen om het gebruik van plastic wegwerpflessen te beperken en het gebruik van navulverpakkingen te stimuleren.

Dankzij de vele fonteintjes is er in de hele stad steeds een overvloed aan gratis heerlijk, fris en drinkbaar water beschikbaar en hoef je eigenlijk nooit water te kopen. Het is zelfs niet nodig om flesjes mee te dragen.

Het water dat in Rome uit de duizenden drinkfonteinen stroomt is heerlijk koel en zuiver en moet absoluut niet onderdoen voor water dat je in flessen koopt. Het is één van de unieke heerlijkheden in Rome die je tijdens de zomer de snikhete stad even doen vergeten.

Rome heeft een rijke watergeschiedenis. De Romeinen bouwden in de oudheid elf aquaducten om het water van ver buiten Rome naar het stadscentrum te brengen.

Deze magnifieke aquaducten, gebouwd en gebruikt in een periode van ongeveer 500 jaar onder de regering van 36 keizers, behoren tot de grootste technische prestaties van het oude Rome.

De restanten ogen vandaag nog altijd indrukwekkend. Het technische vernuft dat eraan te pas kwam om ze te bouwen werd de daaropvolgende duizend jaar niet meer geëvenaard.

Heel wat steden gebruiken ook nu nog de oude Romeinse aquaducten voor hun watervoorziening. In Rome herstelden de pausen in de renaissance- en baroktijd een aantal van de oude watervoorzieningen die tot vandaag worden gebruikt.

Ingenieurs hanteren vandaag gelijksoortige technieken om riolen en waterleidingen aan te leggen in moeilijk bereikbare gebieden. Het enige verschil met het oude Rome is dat tegenwoordig andere en innovatieve materialen worden gebruikt.

De befaamde nasoni of neuzen, de cilindervormige waterverschaffers die je op haast elke straathoek en op elk plein in Rome aantreft, worden zo genoemd omwille van de typische gebogen ijzeren tuit, die een beetje lijkt op een grote neus.

Ze leveren elk ongeveer 5 m³ drinkwater per dag, dat is 1.825 m³ per jaar. Het water vloeit niet zomaar de riolering in, maar wordt gerecupereerd en nadien gebruikt in de tuinbouw, door wasserijen en voor andere doeleinden waarvoor het – niet langer drinkbare – water nuttig kan zijn. De fonteintjes zijn ondergronds verbonden door een waterleidingnetwerk van ongeveer 130 kilometer.

Eén van de oudste drinkfonteintjes in Rome, zoniet hét oudste, dateert uit 1872 en bevindt zich op Piazza della Rotonda, vlak voor het Pantheon. De meeste zijn gemaakt van gietijzer, al bestaan er ook nog modellen uit travertijn.

Zeldzame exemplaren uit de beginjaren zijn de fonteintjes met drie tuiten, zoals er bijvoorbeeld nog staan in de Via della Cordonata en de Via delle Tre Canelle.

Dergelijke nasoni worden stilaan zeer zeldzaam. Als ze stuk gaan worden ze vervangen door nieuwe exemplaren, waardoor de heel oude fonteintjes bijna allemaal verdwenen zijn.

Een promofilmpje voor de Waidy-app

De Waidy-app kan je hier downloaden