Via Appia Antica kandidaat voor Werelderfgoedlijst

Italië heeft de procedure in gang gezet om de Via Appia Antica definitief op de Werelderfgoedlijst van Unesco te plaatsen. De kandidatuur omvat de volledige route van de wereldberoemde Romeinse weg, van Rome naar Brindisi (Brundisium) in het zuidoosten van Italië.

Volgens minister van Cultuur Dario Franceschini is de Via Appia een route die perfect past in het aanbod van ‘langzaam toerisme’ en kan de oude Romeise weg de populariteit van duurzame wandelpaden en routes alleen maar versterken.

De Via Appia is vandaag op vele plekken aan verbetering toe. Vanuit Rome zijn de eerste kilometers buitengewoon mooi. Maar dat is verderop lang niet altijd het geval.

Ook de mooie parasoldennen, de pini, zijn nog niet zo heel oud. Nog geen honderd jaar geleden doorkruiste de Via Appia een kale vlakte, met enkel wat restanten van graven en andere monumentale overblijfselen uit de oudheid.

dTwee jaar geleden werd reeds 20 miljoen euro vrijgemaakt voor het Appia Regina Viarum-project, waarbij de overheid de befaamde Via Appia Antica van Rome tot Brindisi op een zo goed mogelijke manier in ere wil herstellen voor voetgangers en fietsers.

In totaal hebben 74 gemeenten, vijftien parken, twaalf steden, vier regio’s en 25 universiteiten zich achter het project geschaard.

De bedoeling is om de oude Romeinse route in verschillende fasen systematisch aan te passen en zo goed mogelijk te herstellen. De beroemde baan moet in de toekomst een volwaardige toegangsroute vormen tot het grootste archeologische park ter wereld: Rome. Men mikt vooral op wandelaars.

De legendarische weg, die vandaag bekend staat als de Via Appia Antica, en die de Romeinen op een vlotte manier naar het zuiden bracht, doorkruist in de Romeinse regio nog steeds een enorm gebied van zowat 3.800 hectare, rijk aan catacomben, baden, en aquaducten.

Het is hier dat de oudheid werkelijk tot leven lijkt te komen. Al is de omgeving zoals verteld alleen al de jongste eeuw aanzienlijk gewijzigd.

De Via Appia blijft hoe dan ook vele mensen fascineren. Hoe vaak je ook in Rome kwam, de haast magische aantrekkingskracht van één van de meest unieke realisaties uit de oudheid blijft groot.

De aanleg van de Via Appia begon in 312 v. Chr. door de censor Appius Claudius Caecus, naar wie de weg ook werd genoemd. De man zou maar wat trots zijn indien hij had geweten welke emoties zijn verbindingsweg vandaag nog steeds oproept.

De baan werd aangelegd om snelle troepenverplaatsingen mogelijk te maken, maar kreeg gaandeweg ook een enorm economisch belang, dit voor het vervoer van goederen en personen tussen Rome en Campanië en nog verder.

De Via Appia liep eerst van Rome over Aricia naar Capua, werd in 296 v. Chr. geplaveid en omstreeks 244 v. Chr. als de Via Appia Nova verlengd tot Beneventum (Benevento) en ten slotte doorgetrokken tot Tarente (Taranto) en Brundisium (Brindisi).

De Via Appia was de voornaamste verkeersader van Zuid-Italië en liep zelfs door de Pontijnse moerassen. Vanwege het belang van de weg kreeg hij de bijnaam regina viarum (koningin der wegen), hoewel de landschappelijke schoonheid van het traject hierbij misschien ook wel een rol heeft gespeeld. Zeker weten doen we dat niet.

Tot in de zesde eeuw na Chr. was de weg in goede staat. Enkele gedeelten van de Via Appia Antica zijn ook nu nog vrijwel intact. Over zowat 30 km (Rome-Albano) is hij ook voor auto’s berijdbaar en tot Benevento is het tracé nog nauwkeurig te volgen.

Zeker is dat de Via Appia een zeer drukke route was, waarover talloze zwaar beladen karren van en naar Rome rolden. De sporen hiervan vindt men nog steeds terug in het wegdek, verspreid over de hele route.

In de voorbije eeuwen was de Via Appia de plek bij uitstek waar romantische zielen te rade gingen bij een zachtglooiend landschap, monumenten vol vergane glorie en Couperiaanse ‘zondoorpoeierde’ cipressen.

In 1844 bezocht ook de jonge Charles Dickens (1812-1870) de Via Appia. Zoals hij het deed, zullen we  de Via Appia alleszins nooit meer zien of bewandelen. Hij schrijft:

‘Twaalf mijlen lang klommen wij ononderbroken over heuvels en puinhopen, verwoeste en ingestorte grafmonumenten en tempels, kleine brokstukken van zuilen, friezen, sokkels, grote blokken graniet en marmer, verweerde, met onkruid begroeide bogen. Genoeg stenen om er een hele stad mee te bouwen, lagen verstrooid om ons heen. Soms stonden er muren in de weg, door schaapherders uit losse stukken opgestapeld, dan weer werd het doorlopen gehinderd door een greppel tussen wee puinhopen. Af en toe waren het brokstukken zelf die onder onze voeten wegrolden en het lopen moeilijk maakten. Maar het was altijd puin.’

Omdat het bij wet verboden was de doden te begraven binnen de stadsmuren, werden langs de wegen die de stad verlieten, vele grafmonumenten opgericht.

Vanuit het centrum trokken processies naar de plaats van de lijkverbranding. Was de overledene een patriciër, dan namen niet alleen de nog in leven zijnde familieleden deel aan de processie, maar ook de voorouders gespeeld door acteurs met maskers gelijkend op de gezichten van die voorouders.

Daarna volgden mannen die voorstellingen droegen van wat de overledene in zijn leven had gedaan, en uiteindelijk de overledene zelf, gezeten in een draagstoel, het gezicht onbedekt.

Het was niet alleen een heilige plicht waardig afscheid te nemen van de doden, er bestond ook een sterke behoefte de herinnering aan de overledene levend te houden met bouwwerken op plekken waar veel mensen ze konden zien, dus langs de invalswegen.

De familiegraven, zoals dat van de Scipii in het republikeinse tijdperk, leken soms zelfs op echte kleine huizen en hadden geschilderde decoraties. Ze konden echter ook een andere vorm hebben, zoals die van een tumulus of een piramide.

De minder welvarenden konden zich reeds tijdens hun leven van een plaatsje verzekeren in een groot collectief graf, een columbarium, dat in de muren talrijke nissen voor urnen had.

https://www.camminodellappia.it/

Lees ook: Van Rome naar Brindisi

Italië blijft mondmaskers verplichten op vliegtuigen

De Europese Unie maakt vanaf maandag 16 mei een einde aan de verplichting om een mondmasker te dragen op vliegtuigen.

Maar de Italiaanse regering liet in een reactie op het Europese besluit weten dat de mondmaskers voor passagiers op vliegtuigen van en naar Italië toch behouden blijven, en dit tot minstens 15 juni.

Het gaat daarbij om FFP2-maskers, de gewone chirurgische exemplaren volstaan niet.

In een gezamenlijke verklaring lieten het Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart van de Europese Unie (EASA) en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) weten dat voor het besluit rekening is gehouden met de recente ontwikkelingen in de pandemie, de vaccinatieniveaus en de natuurlijk verworven immuniteit.

De situatie is momenteel zodanig dat een opheffing van de beperkingen die werden genomen om de Covid-19-pandemie te beperken, in de meeste Europese landen in aantocht is.

Vooral het afschaffen van de mondmaskers op vliegtuigen zou volgens de EASA een belangrijke stap zijn in de normalisatie van vliegreizen, zowel voor de passagiers als de bemanning.

De lidstaten mogen individueel echter afwijken van de regels die de Europese Unie oplegt. Ook de verschillende luchtvaartmaatschappijen kunnen strengere regels handhaven of invoeren.

Italië doet dat dus en besliste dat FFP2-maskers tot minstens 15 juni moeten worden gedragen.

Niet alleen in vliegtuigen, maar ook in al het lokale en langeafstandsvervoer, waaronder bussen, trams, metro’s, regionale treinen, hogesnelheidstreinen en veerboten.

Ook in de Italiaanse bioscopen, theaters, concertzalen, scholen, universiteiten, ziekenhuizen en zorgcentra blijft het FFP2-mondmasker nog minstens een maand verplicht.

Maniak rijdt met Maserati de Spaanse Trappen af

De politie van Rome spoort de maniak op die met een Maserati de Spaanse Trappen is afgereden. Daarbij werden verschillende treden van de wereldberoemde trappenpartij beschadigd. Het is niet bekend hoe de auto eraan toe was en waarom de (dronken?) bestuurder de trappen af reed.

De automobilist is nadien weggevlucht, maar wordt opgespoord door de politie van Rome. Het stedelijke camerasysteem is ingezet om route van de dader te reconstrueren. Naast de bestuurder zou een vrouwelijke passagier hebben gezeten.

De autobestuurder mag zich aan een zware boete verwachten en zal bovendien de rekening van de reparatie van de trappenpartij mogen betalen. De politie verspreidde een foto van de beschadiging.

Zes jaar geleden werd het monument nog volledig gerestaureerd. Die ingreep kostte toen 1,5 miljoen euro, een bedrag dat werd betaald door het modehuis Bulgari.

Het is niet de eerste keer dat een automobilist de Spaanse Trappen afrijdt. Vier jaar geleden werd een dronken chauffeur gearresteerd omdat hij met zijn Peugeot 206 van de barokke trap was gereden. De man was na een avondje uit op weg naar huis en wilde naar verluidt een kortere weg nemen.

Toevallig vonden de voorbije week op diverse plaatsen in het stadscentrum opnamen plaats voor de actiefilm Fast and Furious 10 of Fast X, zoals de officiële titel luidt.

Daarbij werden verschillende delen van het centrum meermaals afgesloten voor het publiek. Ook in de omgeving van Piazza di Spagna werd gefilmd. De film met Vin Diesel zou op 19 mei 2023 in de bioscopen komen.

Opnieuw een Nacht van de Musea in Rome

Na een onderbreking van twee jaar door de coronapandemie, staat morgen in Rome weer de Notte dei Musei op het programma. Het grootschalige culturele evenement vindt dit jaar plaats op zaterdag 14 mei. Van 20 uur tot 2 uur ’s nachts (laatste toegang om 1 uur) openen een heleboel musea in Rome de deuren.

Tenzij anders aangeduid, kost een toegangsticket tijdens die nacht slechts 1 symbolische euro. Daarmee kan je niet alleen een museum met (eventuele) tijdelijke tentoonstellingen bezoeken, je kan ook genieten van allerlei evenementen en liveshows met muziek, theater, dans, enz. Vooral rond de grote musea worden een heleboel culturele manifestaties georganiseerd.

De volgende musea nemen deel aan de Nacht:

Musei Capitolini, Centrale Montemartini, Mercati di Traiano – Museo dei Fori Imperiali, Museo dell’Ara Pacis, Museo di Roma, Museo Napoleonico, Museo di Roma in Trastevere, Museo Pietro Canonica a Villa Borghese, Musei di Villa Torlonia (Casina delle Civette, Casino Nobile, Serra Moresca), Museo delle Mura, Museo Carlo Bilotti – Aranciera di Villa Borghese, Museo di Scultura Antica Giovanni Barracco, Museo Civico di Zoologia, Museo della Repubblica Romana e della memoria garibaldina, Galleria d’Arte Moderna en het Museo di Casal de’ Pazzi.

Informatie: tel. 060608 (dagelijks van 9 tot 19 uur).

Vaticaan richt stichting op voor gastverblijven Romebedevaarders

Paus Franciscus heeft een decreet gepubliceerd voor de oprichting van een stichting voor de exploitatie van door de kerk beheerde bedevaarderspensions in Rome. Daarmee worden een aantal stichtingen samengevoegd tot één entiteit. Dat schrijft KerkNet.

Het gaat om de stichtingen Domus Sanctae Marthae (voor gepensioneerde diplomatieke medewerkers van de Heilige Stoel), Domus Romana Sacerdotalis (voor gepensioneerde Vaticaanse diplomaten en priesters), Domus Internationalis Paulus VI (die werd opgericht door paus Johannes Paulus II) en de in 2008 door paus Benedictus XVI opgerichte stichting Casa San Benedetto.

Volgens het Vaticaan is de ingreep een onderdeel van de hervormingen van paus Franciscus en moet die ertoe bijdragen dat de werking van de gastenverblijven voor de pelgrims – in het bijzonder in het vooruitzicht van het Heilig Jaar 2025 – wordt vereenvoudigd en gestroomlijnd.

De nieuwe stichting wordt opgericht als een openbare canonieke juridische entiteit met maatschappelijke zetel in Vaticaanstad. De doelstellingen zijn in wezen dezelfde als die van de al bestaande stichtingen. De gezamenlijke activa zullen beheerd worden door het Vaticaanse vermogensbeheerbedrijf APSA.

Romeinse wijk Testaccio viert eeuwfeest

De wijk Testaccio in Rome viert dit jaar haar eeuwfeest. De komende maanden zijn er talrijke festiviteiten gepland om de honderdste verjaardag van de historische wijk in de kijker te zetten. Dat gebeurt onder de gemeenschappelijke noemer Testaccènto.

Van 6 mei tot en met 4 december 2022 is er in Testaccio heel wat te beleven. In de wijk worden een heleboel initiatieven aangeboden, gaande van tentoonstellingen, rondleidingen en filmvertoningen, tot workshops, concerten, gastronomische evenementen en spelactiviteiten.

Hier vind je het programma van de evenementen die nu al bekend zijn. Het programma zal de komende weken echter nog worden aangevuld.

Op 12 december 1921 werd de wijk Testaccio opgericht, die bekend zou worden als Rione XX. Het logo van de nieuwe wijk zou een gouden amfora op een rode achtergrond worden.

Daarmee wordt verwezen naar de Romeinse oudheid, toen geleidelijk aan de Schervenberg (Monte Testaccio of in het Latijn de Mons Testaceus) ontstond, een heuvel die gaandeweg werd gevormd met potscherven (testae), afkomstig van miljoenen stukgeslagen amforen.

De wijk heeft er zijn naam aan te danken. Ook het Latijnse woord testu(m) betekent letterlijk ‘aardewerk’. De Romeinen kennen de heuvel ook als de Monte dei cocci.

Testaccio was toen nog een groot landelijk gebied, eigenlijk alleen maar bezaaid met allerlei archeologische restanten uit de oudheid. Naarmate de wijk groeide en werd volgebouwd, verdwenen talrijke sporen van het verleden. Sommige werden ingepast in de nieuwbouw, of bleven eerder toevallig bewaard, maar de meeste monumentale resten verdwenen onder de sloophamer.

De eerste bewoners van de wijk moesten hard werken. Het leven was zwaar. Voor de mannen, maar nog meer voor de vrouwen. Welstand was er nauwelijks. Het grote slachthuis van Rome, het Mattatoio, zou al meteen de belangrijkste werkverschaffer voor het grootste deel van de inwoners worden.

Het slachthuis werd ontworpen door architect Gioacchino Ersoch en werd gebouwd in de periode tussen 1888 en 1891. Het monumentale complex sloot de deuren in 1975, toen aan de Viale Palmiro Togliatti een nieuw en moderner slachthuis opende.

Het Mattatoio werd van 2006 tot 2010 gerestaureerd. Onder meer de Academie voor Schone Kunsten van de faculteit Bouwkunde en Architectuur van de universiteit Rome Tre vond er onderdak.

Tot 2017 was het beheer van de site toevertrouwd aan de stad Rome, die er een tweede vestiging van het Museo d’Arte Contemporanea Roma (MACRO Future) in onderbracht, een museum voor moderne kunstvormen.

Sinds 2018 is het beheer van een aanzienlijk deel van het slachthuis toevertrouwd aan de Azienda Speciale Palaexpo, met als doel er een artistiek centrum voor culturele producties en onderzoek te exploiteren. De plek moet permanent een actueel beeld tonen wat de stad op cultureel en kunstzinnig vlak te bieden heeft. Het centrum moet die activiteiten tegelijk ook stimuleren en uitbouwen.

De combinatie van hard werk en armoede vormden in Testaccio de ideale voedingsbodem voor het ontstaan van allerlei sociale verenigingen, solidariteitsgroepen, supporterclubs, patronaten, vakbonden, seculiere en religieuze organisaties, enz.

De verenigingen en groepen die nu het feestprogramma hebben samengesteld, lieten zich inspireren door deze bijzondere oorsprong. Het zijn evenementen, vaak eenvoudig en zonder franje georganiseerd, volks, vrij en vrolijk, zoals de bewoners van de wijk al vele jaren door het leven glijden.

De bewoners van Trastevere claimen vaak dat ze de enige echte Romeinen zijn, maar dat doen die van Testaccio evenzeer. Volgens hen bevindt de echte en ware ziel van Rome zich in Testaccio.

Het zou ons te ver leiden om de volledige geschiedenis van de wijk te vertellen, maar dit bij toeristen veel minder bekend deel van Rome is een bezoek zeker waard. Voor wie aarzelt en denkt in deze buitenwijk te verdwalen, is deze romewandeling die je individueel kan maken, zeker een goed begin.

De overdekte markthallen aan de Via Galvani, ondergebracht in een modern architecturaal complex dat een tiental jaren geleden opende om de populaire volkse markt te huisvesten die zich tot dan op Piazza Testaccio bevond, is vandaag één van de meest populaire plekken in de wijk.

De markt biedt een klassiek gamma van fruit, vis, vlees en groenten aan, evenals kleding, maar wordt ook gewaardeerd door fijnproevers vanwege het brede gamma aan eenvoudige maar lekkere Romeinse streetfood, te vinden in de talrijke kraampjes.

In het centrum van de markthallen bevindt zich bovendien een archeologische site die na reservatie te bezoeken is tijdens de regelmatige opendeurdagen die de marktkramers organiseren. Op die dagen blijven de markthallen tot ’s avonds laat open en vinden er show en evenementen plaats.

Bij de aanleg van het nieuwe marktcomplex ontdekten archeologen ondergronds een oud-Romeinse verbindingsweg naar de aanlegkaaien van de Tiber. Op ruim 12 m diepte vonden ze talrijke resten en ruïnes van pakhuizen en woningen.

Langs deze weg en de route richting Tiber, ligt de omgeving bezaaid met honderden potten en amforen van 18 tot 20 eeuwen oud. Er werd ook heel wat materiaal ontdekt dat gebruikt werd in de scheepvaart en voor het herstellen van boten.

Op deze plek bevond zich ook een groot horreum, een Romeins pakhuis, meer dan 1 ha groot, voor de opslag en distributie van voedsel, waaronder graan en olijfolie.

Alles in de ondergrond van Testaccio bleef zeer goed bewaard omdat er gewoon op het puin van de vorige vestigingen werd voortgebouwd. Er werd vrijwel nooit iets afgegraven.

Archeologen ontdekten niet alleen monumentale overblijfselen en ruïnes uit zowel de oudheid als de middeleeuwen, maar ook archeo-botanische resten van wijngaarden, boomgaarden, moestuinen en, bijzonder, de grootste hoeveelheid kalkoenafval die ooit in Italië werd gevonden. Dit diertje was destijds blijkbaar zeer gewaardeerd in de Romeinse keukens.

De site is ook te bezoeken op elke tweede dinsdag van de maand (uitgezonderd in augustus) door groepen met een eigen gids. Dit kan na reservering op het volgende adres: sscol.museotestaccio@beniculturali.it.

Voor individuen, scholen en groepen zonder eigen gids kunnen informatie en reservaties aangevraagd worden op het volgende adres: sottosopra.testaccio@gmail.com.

De nieuwe markthal bevindt zich aan de voet van de Schervenberg (Monte Testaccio), vlakbij het vroegere slachthuis. Het unieke van Testaccio is dat hier vrijwel de hele geschiedenis vanaf de Republikeinse tijd tot aan de Renaissance kan worden gereconstrueerd.

Van opslagplaats voor goederen en de eerste magazijnen, de aanleghaven tot de geleidelijke evolutie naar onbewoond platteland en, sinds de achttiende eeuw, de uitbouw tot een voor die tijd zeer moderne buitenwijk van Rome.

Ook bekend in Testaccio is de Fontana delle Anfore of de Fontein van de Amforen, die in 1926 werd vervaardigd door Pietro Lombardi. De fontein werd op 26 oktober 1927 ingehuldigd op Piazza Testaccio, dat toen nog Piazza Mastro Giorgio heette.

Door stabiliteitsproblemen in de ondergrond werd de fontein in 1935 verplaatst naar Piazza dell’Emporio. Na het verhuizen van de populaire volksmarkt naar de nieuwe markthallen, werd het plein volledig geherwaardeerd als open ruimte en werd de fontein in 2015 terug op zijn oorspronkelijke plekje neergezet.

De vrij hoge Amforenfontein in is volledig vervaardigd uit travertijn. De fragmenten van de Romeinse amforen die erin verwerkt zijn en de afbeeldingen van de amforen zelf, verwijzen uiteraard naar Monte Testaccio, de Schervenberg, en het verleden van de wijk als handelshaven.

Testaccio is vandaag ook gekend als de plek waar een deel van het Romeinse nachtleven zich afspeelt en is erg populair door de aanwezigheid van vele nachtclubs en een aantal goedkope maar uitstekende trattoria’s.

Andere bekende sites in Testaccio zijn het Cimitero Acatolico of de protestantse begraafplaats, waar heel wat beroemdheden begraven liggen en de Piramide van Cestius. Ook de Porticus Aemilia, de schaarse restanten van een complex van pakhuizen uit de oudheid, het grootste commerciele gebouw dat ooit in Rome werd gebouwd, is een bezichtiging zeker waard. Het blijven indrukwekkende getuigen van het grootse verleden van Rome

Testaccènto

Mercato di Testaccio

Archeologische zone Mercato di Testaccio

Romewandeling Testaccio

Had je ook graag alle foto’s gezien die dit nieuwsbericht illustreren?

Jammer, maar de volledige toegang tot onze nieuwsberichten is voorbehouden aan clubleden van S.P.Q.R. Die konden deze beelden reeds eerder bekijken via hun exclusieve dagelijkse en geïllustreerde nieuwsbrief.

Help deze site reclamevrij houden en sluit je aan als lid van onze vereniging van Romevrienden (en -vriendinnen natuurlijk!).

Lees hier hoe je lid kan worden van S.P.Q.R.

Aanmelden als clublid kan je via deze link

Film over Ennio Morricone in de Belgische en Nederlandse bioscopen

In Italië kwam de film Ennio (The Maestro) reeds op 17 februari in de bioscopen. Nu arriveert de film die een hulde brengt aan de beroemde componist Ennio Morricone ook in de Belgische en Nederlandse bioscopen. De Belgische release gebeurde op 4 mei, in Nederland kwam de film al op 21 april in de zalen.

Ennio is opgebouwd met fragmenten uit een elf dagen durend interview met Morricone die worden afgewisseld met beelden uit de films waarin zijn muziek werd gebruikt en van zijn talloze concerten.

Het werd een bijzonder portret van het uitzonderlijke leven en werk van de wereldberoemde Italiaanse componist, die iconische filmmuziek schreef voor klassiekers zoals The Good, the Bad, and the Ugly, Once Upon a Time in the West, The Mission en The Untouchables.

Morricone vertelt hoe hij zich als geschoolde componist geleidelijk steeds meer verdiepte in het schrijven van filmscores, hoewel hij zelf toch liever experimentele, abstracte muziekstukken schreef.

Gaandeweg werd zijn talent door steeds meer regisseurs ontdekt, wat leidde tot onvergetelijke scores die zowat iedereen kent.

De film Ennio biedt de kijker een zeldzame blik in het hoofd van een muzikaal genie. Zo componeerde Morricone altijd in stilte, met slechts potlood en papier binnen handbereik.

De film duurt 156 minuten en werd geregisseerd door de bekende Italiaanse regisseur Giuseppe Tornatore die lange tijd met Morricone heeft samengewerkt.

Morricone componeerde ook de soundtracks voor alle films van Tornatore, inclusief de met een Oscar bekroonde klassieker Cinema Paradiso uit 1988.

In deze meeslepende documentaire (Ennio scoort 8,5/10 in de International Movie Database, wat erg hoog is), wordt het interview met de componist rijkelijk aangevuld met archiefbeelden en herinneringen van heel wat acteurs en regisseurs, die allemaal hun herinneringen aan Morricone delen.

Onder hen Bernardo Bertolucci, Marco Bellocchio, Carlo Verdone, Roland Joffé, Dario Argento, Clint Eastwood, Quentin Tarantino en Oliver Stone, maar ook muzikanten zoals Bruce Springsteen, Joan Baez en Gianni Morandi en Hans Zimmer, zelf een bekende componist van filmmuziek.

Ennio Morricone, die zijn hele leven in Rome woonde, schreef de soundtracks voor meer dan 500 films en televisieseries. Hij werd vijf keer genomineerd voor een Oscar.

In 2007 ontving hij een Honorary Academy Award voor zijn bijdrage aan de filmmuziek in het algemeen. In 2016 won hij een Oscar voor de beste originele score voor zijn soundtrack bij de Quintin Tarantino-film The Hateful Eight.

Bekijk hier de filmtrailer

Befaamde rozentuin van Rome tot 12 juni open voor publiek

De Roseto Comunale, de fraaie stedelijke rozentuin aan de oostelijke zijde van de Aventijnse heuvel, is weer geopend. De rozentuin herbergt ongeveer 1.100 soorten botanische, oude en moderne rozen, afkomstig uit de hele wereld.

De rozentuin, een heerlijke rustplek in het soms drukke Rome, is dagelijks te bezoeken van 8.30 uur tot 19.30 uur. De toegang is gratis. Het hoger gelegen deel van de tuinen is vanaf nu tot en met 12 juni open voor het publiek en vanaf 21 mei tot en met 12 juni is de volledige tuin toegankelijk voor bezoekers.

De tuin is verdeeld in twee delen en dat heeft een goede reden. In het hoogst gelegen deel bevinden zich de klassieke variëteiten. In de lager gelegen tuin staan de rozen die na twee jaar mogen deelnemen aan de Premio Roma. Dat is een prestigieuze internationale wedstrijd waarbij jaarlijks de mooiste roos wordt gekozen. Dit jaar vindt die wedstrijd plaats op 21 mei.

De Premio Roma wordt al sinds 1933 georganiseerd. Het jaarlijkse evenement werd enkel onderbroken door de Tweede Wereldoorlog en de gebeurtenissen in de nasleep daarvan, in de periode tussen 1940 en 1951. Ook in de voorbije covid-jaren was er geen wedstrijd.

Bloementelers uit de hele wereld nemen deel aan de wedstrijd. Het is het op één na oudste rozenconcours ter wereld. Alleen in Parijs wordt al sinds 1907 een soortgelijke wedstrijd georganiseerd.

De geschiedenis van deze plek gaat terug tot het Romeinse keizerrijk. Tacitus beschrijft de Ludi Florales, een festival dat vermoedelijk omstreeks 240 voor Christus werd ingesteld ter ere van de godin Flora, ter bescherming van de bloesem.

De viering, die aanvankelijk een andere naam droeg, werd grondig hervormd en in ere hersteld toen Rome – toevallig nadat het bloemenfeest eens een keer niet werd gevierd – getroffen werd door een reeks forse hagel- en onweersbuien, waardoor een groot deel van de bloesems vernietigd werd.

De viering ter ere van Flora leefde nadien helemaal op. Het werd een echt volksfeest, compleet met naaktdanseressen, theatervoorstellingen, en nogal wat losbandigheden waar ook prostituees zich konden uitleven.

Om die reden werd ‘Flora’ in het oude Rome een gemeenschappelijke naam om een prostituee te omschrijven, een gewoonte die werd aangehouden tot in de middeleeuwen.

Het feest werd meestal voortgezet in het Circus Maximus, waar dieren werden vrijgelaten en bonen verstrooid om de vruchtbaarheid te verzekeren.

In 1645, toen de Romeinse tempel van Flora al lang verdwenen was en zich op deze plaats nog enkel boomgaarden en enkele wijngaarden uitstrekten, werd op de plek van de huidige rozentuin de Joodse Begraafplaats uitgebouwd.

In 1934 vaardigde de stad Rome echter een decreet uit dat de Joodse gemeenschap verbood op deze plek nog langer te begraven. Het gebied werd omgevormd tot een openbare groene ruimte.

De oude Joodse begraafplaats werd overgebracht naar een afzonderlijk gedeelte van het grote Romeinse kerkhof op Campo Verano.

De vroegere ruimte lag er daarna een beetje verlaten bij tot de Joodse gemeenschap in 1950 een akkoord bereikte met de initiatiefnemers van de Roseto Comunale, om op hun voormalige begraafplaats een rozentuin in te richten.

Vóór de ingang van de tuin werd een ster geplaatst om de bezoekers ook vandaag nog te herinneren aan de sacrale historiek van het gebied. Als dank voor het gebruik van de grond werden de diverse wandelpaden in de rozentuin bovendien aangelegd in de vorm van een menora (foto hieronder).

Dat is de typische zevenarmige joodse kandelaar, het oude symbool voor het Hebreeuwse volk en een van de oudste symbolen voor het jodendom in het algemeen.

De menora symboliseert het brandende braambos dat Mozes zag op de berg Sinaï. Als je in de tuin wandelt, kan je de typische vorm perfect waarnemen vanaf de hoogste top van de centrale trap.

De geschiedenis van de Roseto Comunale zelf begon in 1932, toen een rozentuin opende op de Colle Oppio, een initiatief van Mary Gailey Senni, een Amerikaanse die was gehuwd met een Italiaanse graaf en als natuurliefhebster een bijzondere passie voor rozen had.

Ze slaagde erin haar droom waar te maken met de creatie van een naar verluidt prachtige rozentuin, de Colle Oppio Roseto, die tijdens de Tweede Wereldoorlog echter helemaal werd vernietigd.

Daarna zou het duren tot 1950 vooraleer de Romeinse rozentuin weer helemaal in ere werd hersteld, ditmaal dus op de nieuwe locatie op de Aventijnse heuvel. Het huidige gebied wordt in twee gedeeld door de Via di Valle Murcia.

Voetgangersgedeelte Via del Corso wordt heraangelegd met kasseien

In het voetgangersgebied van de Via del Corso, dat is de verbindingslaan tussen Piazza Venezia en Piazza del Popolo, worden opnieuw kasseien gelegd. De vele oneffenheden in de basaltstenen tegels op de voetpaden worden weggewerkt.

Het trottoir zelf wordt volledig heraangelegd op straatniveau. Nu struikelen regelmatig mensen wanneer ze van de ene naar de andere kant van de straat wandelen terwijl ze alleen maar oog hebben voor de etalages. De werkzaamheden zijn vlak na de paasvakantie begonnen en zullen minstens vijf maanden duren.

De heraanleg van de Via del Corso gebeurt in verschillenden fasen. De eerste ingreep vertrekt vanaf Largo Carlo Goldoni, dat is de plek waar de Via de Corso de Via dei Condotti kruist, de winkelstraat die recht naar de Spaanse Trappen leidt.

Eerst worden de trottoirs aangepakt. De werken verlopen tegelijkertijd in twee richtingen, van Largo Carlo Goldoni naar zowel Piazza del Popolo als naar de richting van Piazza Venezia.

De handelaars in de straat vrezen langdurige overlast, daarom worden verschillende ploegen arbeiders ingezet die actief zullen zijn van 6 uur in de ochtend tot 22 uur ’s avonds.

Deze werken duren in principe tot 20 juli, waarna de wegenbouwwerf zich verplaatst naar het straatgedeelte en de eigenlijke plaatsing van de kasseien begint.

Alles zou moeten klaar zijn tegen 10 september, maar de ervaring leert dat dergelijke deadlines in Rome zelden worden gehaald. Ditmaal is de druk van de winkeliers op het stadsbestuur echter erg groot om er wat spoed achter te zetten.

Fabrizio Russo, de voorzitter van de handelsvereniging Confcommercio Centro Storico, heeft van schepen/wethouder van Openbare Werken Ornella Segnini de garantie gekregen dat voorafgaand aan de werken, ook een nauwkeurige controle zal plaatsvinden van de ondergrondse kabelgoten en de elektriciteitsleidingen.

Dit om te vermijden dat de pas heraangelegde straat enkele maanden na de voltooiing opnieuw moet worden opgebroken. Er wordt onder meer nagegaan of alle onderstations en leidingen voldoende capaciteit hebben om de toenemende behoefte aan elektriciteit in de omgeving aan te kunnen.

In de zomer wordt in Rome door de vele airco-toestellen zodanig veel stroom gebruikt dat het elektriciteitsnetwerk weleens durft uitvallen. Er verschijnen ook steeds meer laadpalen voor elektrische auto’s in het Romeinse straatbeeld, wat de energiebehoefte nog doet toenemen. Rome wil wat de capaciteit van de elektriciteitsvoorziening betreft, niet voor verrassingen komen te staan.

De Via del Corso krijgt ook nieuwe bijkomende camerabeveiliging. Er wordt een nieuwe generatie camera’s geplaatst die uitgerust zijn met ultramoderne infraroodtechnologie, waardoor ook ’s nachts duidelijke en scherpe beelden kunnen worden gemaakt.

Rome beschikt in het hele historische centrum al over een gesofistikeerd en uitgebreid cameranetwerk, maar vooral in de omgeving van Palazzo Chigi en het parlement vindt de stad het nodig om zoveel mogelijk elektronisch toezicht te kunnen oefenen.

Handelaars en hun leveranciers krijgen in de Via del Corso ook een extra uur om te laden en te lossen. Die tijd veschuift van 10 uur naar 11 uur. De handelsvereniging had daarop aangedrongen omdat de winkels pas om 10 uur opengaan. Vele handelaars moesten hun personeel vaak vroeger laten komen en hen een extra uur betalen om ze toezicht te laten houden op het leveren van de goederen.

Het stadsbestuur heeft dat extra uur toegestaan, maar daartegenover staat dat na 11 uur de controles streng zullen zijn en dat zonder aarzelen boetes zullen worden uitgeschreven voor wie toch nog iets komt afleveren in de straat.

Vandaag nemen vele handelaars en leveranciers het niet zo nauw met de afgesproken tijden en worden ook amper boetes uitgeschreven als ze die niet respecteren.

Leveranciers zijn het gewoon om de hele dag en zelfs in de late namiddag, wanneer de straat drukbevolkt is met voetgangers, nog snel even met een bestelwagen tot aan een winkel te rijden. Dat wordt dus in de toekomst niet meer getolereerd.

Ten slotte wordt in het voetgangersgebied van Largo Carlo Goldoni tot aan Piazza del Popolo elke 200 meter een openbare defibrillator geplaatst. Een defibrillator is een apparaat dat door het toedienen van een elektrische schok het hart van een bewusteloze patiënt kan laten stoppen met fibrilleren, waardoor het opnieuw in een normaal ritme wordt gebracht.

De toestellen hebben op vele plekken al bewezen dat ze levensreddend kunnen zijn en Rome wil in de aanloop naar het Jubeljaar in 2025 op de drukste plaatsten in de stad een aantal defibrillatoren plaatsen. De eerste apparaten komen in de nabije toekomst dus in de heraangelegde Via del Corso.

Voortaan meer bezoekers toegelaten op archeologische site Aventijn

De prachtige Romeinse villa op de Aventijn, de zogenaamde Scatola archeologica della Domus Aventino, opent voortaan voor grotere aantallen bezoekers. Tot nu toe was het enkel mogelijk om in groepjes van zes personen de domus te bezoeken. Dat aantal is verhoogd tot vijftien. Je moet online reserveren via de onderstaande website en het bezoek gebeurt onder begeleiding.

De rondleidingen zijn beschikbaar in het Italiaans en Engels. Als alle deelnemers dezelfde taal spreken, zijn eveneens rondleidingen mogelijk in het Chinees, Frans, Duits, Japans, Russisch en Spaans. Voorlopig is een bezoek aan de site enkel mogelijk op de eerste en de derde vrijdag van de maand. Per dag zijn er telkens vier vertrekuren: om 14, 15, 16 en 17 uur. De site bevindt zich onder een particulier wooncomplex en ook dat is uniek in Rome.

Zowat twintig jaar na de opening van het Mithras-heiligdom onder de Santa Prisca in Rome (het Mitreo di Santa Prisca), werd in mei vorig jaar een nieuwe archeologische bezienswaardigheid ingehuldigd op de Aventijnse heuvel.

De pret duurde niet lang, want 2021 bleek net als 2020 een jaar vol corona-ellende. De archeologische site ging al snel weer dicht. Sinds enige tijd is de plek weer open voor bezoekers en vanaf nu kan je er dus ook met meer mensen tegelijk terecht.

De Scatola Archeologica (de Archeologische Doos) laat de bezoeker een reis maken doorheen negen eeuwen Romeinse geschiedenis. Speciaal voor de site werd een multimediavoorstelling samengesteld door Piero Angelo en Paco Lanciano, die in Rome al eerder soortgelijke projecten realiseerden. Met videomapping en projecties vertellen ze de geschiedenis van deze bijzondere plek.

Concreet gaat het om de restanten van een Romeine villa of domus die bijna 2000 jaar lang verborgen bleef en in 2014 per toeval werd ontdekt onder de Domus Aventino, een driedelig wooncomplex dat toen werd gebouwd en dat in totaal 180 luxe appartementen omvat.

BNP Paribas Real Estate, de eigenaar van het oorspronkelijke wooncomplex dat dateerde uit de jaren ’50 van de vorige eeuw, had geen vermoeden van de gevolgen toen werd beslist om het oude woonblok en een aanpalend gebouw te transformeren in een nieuw woonproject.

Tegelijk zouden ook de funderingen wat dieper worden uitgegraven, zodat er een anti-seismisch systeem kon worden geïstalleerd dat het nieuwe gebouw zou moeten beschermen bij eventuele toekomstige aardbevingen. Zonder deze laatste ingreep was de domus waarschijnlijk nooit ontdekt.

Het woonproject kreeg de naam Domus Aventino en vooraleer je begint te dromen: de verkoopprijzen begonnen destijds vanaf 1,85 miljoen euro voor een appartement van 171 m². Daar komen nog taksen, extra kosten en de prijs van de inrichting bij.

In Rome moeten bouwbedrijven, wegenbouwers en projectontwikkelaars altijd rekening houden met onverwachte vondsten, maar wat de archeologen hier aantroffen was echter buitengewoon. Uit het eerste onderzoek van de gevonden resten en mozaïeken bleek al gauw dat het om een zeer belangrijke ontdekking ging.

De villa en de onderliggende bouwlagen bleken een periode te overbruggen van de achtste eeuw vóór Christus tot de derde eeuw na Christus.

De opeenvolgende bouwlagen, te beginnen met de eerste bescheiden restanten in tufsteen, gevolgd door diverse verbouwingen in de Republikeinse tijd en eindigend met een weelderige residentie in de keizertijd, sloegen de archeologen met verstomming.

Zelden waren de opeenvolgende woonperiodes zo goed te zien als hier, onder dit appartementencomplex op de Aventijnse heuvel. Er werd 3 miljoen euro uitgetrokken voor uitgebreide opgravingen die uiteindelijk vier jaar zouden duurden. Hoewel het bedrijf daar niet toe verplicht was, werd dat bedrag betaald BNP Paribas Real Estate, de eigenaar van het wooncomplex.

De ontdekking bleek bovendien zo mooi en waardevol dat in samenspraak met de eigenaar werd beslist de site te behouden en in te richten als publieke archeologische site. Het initiatief wordt in Rome geprezen als een deugdzaam voorbeeld van publieke en private samenwerking.

Zonder die private financiering had men na het bestuderen van de site de ontdekking weer met aarde overdekt. Ze zou dan voor altijd aan het oog onttrokken geweest zijn.

Nu beschikken de bewoners van het wooncomplex zelfs over een eigen ondergronds archeologisch museum, wat uniek is in Rome. De bewoners hebben ook afzonderlijke tijdsblokken ter beschikking om een rondleiding in ‘hun’ museum te boeken.

Wie de site bezoekt komt eigenlijk terecht in een simulatie van de archeologische opgraving, waarbij de vondsten worden gepresenteerd zoals ze zijn ontdekt.

De ‘archeologische doos’ kan worden gezien als een soort architecturale container waarin de oorspronkelijke muur- en vloerconstructies zijn verplaatst en opnieuw gepositioneerd, naast de verschillende bouwlagen die tijdens de opgravingen werden ontdekt.

De suggestieve multimediabeelden van Paco Lanciano en de verhalende stem van Piero Angela begeleiden de bezoekers op deze spannende reis naar het verleden. Het bezoek aan de domus krijgt inderdaad een wetenschappelijke meerwaarde dankzij die historische vertelling.

Hun verhaal wordt geïllustreerd met allerlei multimediasnufjes, virtuele reconstructies, video-mapping, 3D-beelden, videoprojecties en geluiden. De villa uit de oudheid verrijst daardoor als het ware opnieuw in al zijn glorie.

De eerste kennismaking met de site is behoorlijk opwindend. Zodra je de drempel oversteekt zie je de eerste sporen van bewoning uit de zesde en de vijfde eeuw v. Chr., toen de onherbergzame Aventijnse heuvel nog niet of amper bewoond was.

Tussen de zesde en de derde eeuw v. Chr. werd een muur in tufsteenblokken gebouwd, die samen met een uitkijktoren wellicht deel uitmaakte van een vesting, waarvan de monumentale overblijfselen vandaag nog steeds zichtbaar zijn op Piazza Albania en in de Via di Sant’Anselmo.

Het was een periode dat het jonge Rome voortdurend beducht was voor vijandelijke indringers. Een tweede muur is van recentere datum.

Opmerkelijk is dat in de villa zes op elkaar liggende niveaus aan het licht zijn gebracht. Ze getuigen van de renovaties en verbouwingen die hier gedurende twee eeuwen hebben plaatsgevonden. Op ieder niveau werden mozaïeken aangetroffen, waarvan sommige erg kleurrijk zijn.

Ze overspannen een periode van bijna tweehonderd jaar, waarin vermoedelijk verschillende families de villa hebben bewoond. Elk gezin richtte de woning in volgens eigen smaak, waardoor de mozaïeken erg in stijl verschillen. Archeologen prijzen de vele ongebruikelijke ontwerpen die de mozaïeken tonen en die nooit eerder werden gezien in de geschiedenis van Rome.

Het is ook duidelijk dat sommige bewoners bepaalde kostbare bouwmaterialen en tegels recupereerden om er zelf iets nieuws mee te creëren. Renovatie, vernieuwbouw en circulair bouwen, ook de Romeinen kenden het al.

Een andere buitengewone ontdekking is een wandafscheiding met beschilderde decoratie, gemaakt met een bouwtechniek die in Rome zelden wordt aangetroffen.

Bijzonder is het mozaïekfragment met inscriptie, daterend uit de periode van de regering van keizer Trajanus (98-117 na Chr.). De inscriptie duidt het semi-openbare gebruik van de omgeving aan.

In de Romeinse oudheid waren vooral de vrouwen verantwoordelijk voor de inrichting van hun woning, en zij bepaalden dan ook de ontwerpen van de mozaïekleggers. Men kan zich gemakkelijk voorstellen dat de vrouwen uit de rijke elite van die tijd met elkaar wedijverden om in hun luxueuze huizen uit te pakken met de nieuwste trends.

Het oudste mozaïek, einde eerste eeuw v. Chr., bestaat uit een tafereel in zwart-witte zeshoekige tegels en een witte cementen top bezaaid met zwarte dobbelstenen. De volgende bouwlagen zijn te situeren in de tweede helft van de eerste eeuw na Chr. en het begin van de tweede eeuw. Daar zijn weer andere mozaïeken zichtbaar.

Uit de periode van Hadrianus (117-138 na Chr.) zijn er mozaïeken in zwarte en witte tegels, met elkaar verweven in contrasterende kleuren om elegante geometrische patronen te bekomen, waaronder de karakteristieke liggende ‘8’, het symbool van oneindigheid.

Maar de mooiste mozaïek, vanwege de levendige polychromie en de verfijning van de realisatie, is ongetwijfeld deze uit het Antonijnse tijdperk (150-175 na Chr.). Het is ook de grootste en werd vervaardigd met ongeveer 300.000 steentjes. In het midden bevindt zich een groene papegaai.

Omdat ze uit verschillende periodes komen, zijn de ontdekte mozaïeken erg verschillend. Ze variëren van zwart-wit tegels met geometrische versieringen tot ontwerpen met plantaardige motieven die uitbundig werden verrijkt met polychrome tegels en exotische dieren en een kantharos of antieke vaas waaruit wijnstokken met bladeren en druiventrossen tevoorschijn komen.

De villa werd verlaten aan het begin van de derde eeuw na Chr., vermoedelijk als gevolg van een verzakking in de ondergrond. Daarvan zijn sporen terug te vinden op de voormelde grote Antonijnse mozaïek.

Dat dit gebied reeds veelvuldig werd bezocht en vermoedelijk ook bewoond, bewijzen een aantal vondsten op deze site die dateren uit de tijd van de officiële stichting van Rome of zelfs nog iets vroeger, in de achtste eeuw v. Chr.

Er zijn veel artefacten en keramiek teruggevonden uit het einde van de derde eeuw v. Chr., waaronder veel voorwerpen uit het dagelijkse Romeinse leven, zoals fragmenten van schalen en amforen, een hamer, keukenlepels, naainaalden en olielampen. Die vondsten worden momenteel nog bestudeerd.

In het midden van de tweede eeuw v. Chr. werd op dezelfde plek een domus in massief metselwerk opgetrokken. Toen werd ook de militaire functie gewijzigd naar louter residentieel.

De domus onderging in de daaropvolgende eeuwen verschillende verbouwingen en renovaties en was op zijn hoogtepunt in de tweede eeuw na Chr., zeer luxueus ingericht.

Het is zonder meer duidelijk dat de eigenaars uit die tijd zeer rijk waren. Zo beschikte de domus zelfs over hydraulische systemen voor de afvoer van water. Verschillende renovaties lijken verband te houden met de instabiliteit van de ondergrond.

Die werd destijds doorkruist door uitgegraven gangen van steengroeven voor de winning van tufsteen en puzzolaan als bouwmaterialen.

Gezien de rijkdom en de fijne afwerking van de talrijke versieringen in de domus, denken archeologen dat de woning toebehoorde aan een belangrijke en machtige persoon, wellicht een rijke handelaar of iemand die dicht bij de keizerlijke familie stond.

Wie dat kan geweest zijn, is nog niet duidelijk en kan wellicht nooit worden achterhaald. De studie van de vele vondsten levert in de toekomst misschien nog nieuwe kennis op. Indien ooit een bekende naam uit de oudheid aan de site zou kunnen gekoppeld worden, zou het belang van deze domus nog groter worden.

Hier kan je een kort filmpje bekijken met een impressie van de site

Scatola Archeologica all’Aventino
Piazza Albania 37 B
www.scatolaarcheologica.it
scatolaarcheologica@archeologia.it