De Basilica Santa Maria sopra Minerva bevindt zich aan Piazza della Minerva, dichtbij het Pantheon. Zopas is de gevelrestauratie begonnen van deze kerk die we gerust mogen omschrijven als één van de belangrijkste museumkerken van Rome. Ze was gedurende eeuwen het bolwerk van de dominicanen die in 1231 van paus Gregorius IX met de pauselijke bul Ille humani generis de taak kregen om op te treden als inquisiteurs. De kostprijs van de gevelrestauratie is geraamd op bijna 660.000 euro. Daar komt nog eens ruim 180.000 euro bij voor de veiligheidscoördinatie.
Ongeveer op de plaats waar de basiliek en het aanpalende kloostergebouw vandaag staan, bevond zich in de oudheid een gedeelte van de tempel van Minerva Chalcidica, de godin van de wijsheid en de ambachtslieden. Deze kleine tempel werd tussen 60 en 50 v. Chr. gebouwd in opdracht van Pompeius Magnus en ging waarschijnlijk verloren in de grote brand van 80 na Chr. die het Marsveld verwoestte. Domitianus liet de tempel daarna weer herbouwen.
Ook de restanten van de tempel van Saepta Julia zijn hier teruggevonden, en vlakbij bevond zich ook de tempel van Isis en Serapis. De enorme marmeren voet die je vandaag nog kan zien op de hoek van de Via del Piè di Marmo en de Via di Santo Stefano del Cacco hier vlakbij is waarschijnlijk uit één van deze tempels afkomstig en heeft toebehoord aan een ruim vijf meter groot beeld van de godin Isis (zie foto hieronder). In de kloostertuin werd in 1655 ook een Egyptische obelisk opgegraven die in één van deze tempels moet hebben gestaan.
Op de resten van de Egyptische en dus heidense tempels bouwde paus Zachariah (741-752) een eerste kerk. Omdat Minerva de godin van de wijsheid was, vestigden de dominicanen zich tijdens de dertiende eeuw in een klooster net naast de kerk van Zachariah, als een teken van hoe heidense kennis door de christelijke theologie werd vervangen.
Enkele decennia later, in 1280, beslisten de dominicanen de kerk van Zachariah in gotische stijl te herbouwen. De oorspronkelijke kerk werd afgebroken maar de bouw van hun nieuwe project vorderde nauwelijks tot zeer traag. Pas ruim 170 jaar later, in 1453, werden de kruisribgewelven en de renaissancegevel voltooid.
Zo werd de Santa Maria sopra Minerva in Rome de enige kerk met een gotisch interieur. De voorgevel kwam echter uit de renaissance. Architect Carlo Maderno gaf de kerk tijdens verbouwingen echter een barokke gevel. Tijdens een renovatie in de negentiende eeuw werd de gevel echter weer zoveel mogelijk in de oude renaissancistische stijl teruggebouwd.
De plannen voor de huidige gevel werden, althans volgens Vasari, getekend door de monniken Fra Sisto Fiorentino en Fra Ristoro da Campi, die ook de Santa Maria Novella in Firenze bouwden. Er is inderdaad een grote gelijkenis tussen beide kerken. In 1600 werd het interieur van de Santa Maria sopra Minerva grondig gewijzigd en kreeg de kerk een overwegend barok uiterlijk. In 1725 gebeurden nieuwe ingrijpende werken en werd onder meer een nieuw koor toegevoegd.
Op de kerkgevel, die de strenge stijl van de vroege renaissance toont, herinneren uiterst rechts zes aanduidingen aan de overstromingen van de Tiber tussen 1598 en 1870 (foto boven). De hoogste stand werd bereikt in 1598 toen er bootjes in zowel het Pantheon als de Santa Maria sopra Minerva ronddobberden. Het is een beetje bangelijk te beseffen hoe diep de Tiber in het verleden de stad kon indringen. Omdat de gevel door de actuele restauratiewerken vrijwel volledig bedekt is met stellingen, zijn de gedenkplaatjes momenteel amper zichtbaar.
In de Santa Maria sopra Minerva bevindt zich onder meer de graftombe met het lichaam van de heilige Catherina van Siena. Haar hoofd bevindt zich echter in haar geboorteplaats Siena. Een heleboel andere lichaamsdelen werden verspreid in verschillende andere Europese kerken. Ze stierf in Rome op 33-jarige leeftijd.
Sinds 1999 is Catherina van Siena de beschermheilige van Europa. Ook de beroemde schilder fra Giovanni Angelico Da Fiesole (1395-1455), beter bekend als Fra Angelico of Beato Angelico is hier begraven. Paus Johannes Paulus II verklaarde hem zalig in 1982. Ook de pausen Paulus IV, Leo X en Clemens VII vonden hun laatste rustplaats in de Santa Maria Sopra Minerva.
De komende dagen gaan we wat dieper in op de Santa Maria Sopra Minerva, een fraaie museumkerk waar een paar zeer opmerkelijke mensen begraven liggen en waar een paar buitengewone en waardevolle kunstvoorwerpen te bewonderen zijn.
