Regering wil 40 miljard euro extra lenen

Premier Mario Draghi wil bovenop het reeds enorme bedrag dat Italië zal krijgen van het Europese Herstelfonds, nog eens 40 miljard euro lenen om de economische crisis in het land te bestrijden.

Hoewel de rente zich op een historisch laag punt bevindt, betekent dit niet dat leningen gratis zijn. De Italiaanse schatkist geraakt alsmaar sneller leeg.

Rome heeft naar verluidt tussen de 35 en 40 miljard euro nodig, onder meer om werknemers te vergoeden die door de lockdowns tijdelijk werkloos zijn en voor financiële hulp aan gezinnen.

De woordvoerder van Draghi wilde niet reageren op het nieuws van de plannen voor de lening, dat uitlekte via het financiële dienstenbureau Bloomberg.

Italië was in Europa het eerste land dat hard werd getroffen door de uitbraak van het Covid-19-virus en waar ook verreweg de meeste doden vielen. Vorig jaar kromp de Italiaanse economie met 9 procent.

Tot nu toe heeft de Italiaanse overheid 130 miljard euro uitgegeven om de economie te ondersteunen. De staatsschuld steeg tot 155,6 procent van het bruto binnenlands product.

Draghi staat binnen zijn regeringscoalitie van nationale eenheid onder druk om fors meer geld uit te geven. Volgens Matteo Salvini, de leider van de rechts-populistische partij Lega, zou de regering minstens 100 miljard euro extra moeten besteden aan bijkomende steun.

Catacombe van Commodilla opent voor publiek nadat restauratie voltooid is

Het laatste deel van de catacombe van Commodilla in het zuiden van Rome wordt gerestaureerd. Tegelijk worden ook werken uitgevoerd om een veilige toegang te garanderen, want de begraafplek kreeg in het verleden regelmatig af te rekenen met aardschuivingen.

Vanaf volgend jaar zal de site worden opengesteld voor publiek bezoek. De catacombe was jarenlang gesloten nadat ze als gevolg van de zoveelste ondergrondse aardverschuiving onveilig was verklaard.

De Pontificia Commissione Archeologia Sacra staat in voor het beheer en het onderhoud van de Romeinse catacomben. De nieuwe restauratieplannen voor de Commodilla-site zijn reeds goedgekeurd, waardoor de uitvoering meteen kan beginnen.

Het is altijd goed nieuws wanneer het Vaticaan een project in gang zet. In tegenstelling tot wat bij de meeste projecten in Rome gebeurt, moet er in dat geval niet eindeloos worden gewacht op het vrijgeven van restauratiebudgetten.

Bovendien heeft het Vaticaan voor deze restauratiebeurt een geldschieter gevonden. De werkzaamheden worden financieel gesteund door de Hejdar Alijev-stichting, een liefdadigheidsinstelling onder leiding van Mehriban Aliyeva, de vrouw van president Ilham Alijev van Azerbeidzjan.

De stichting is genoemd naar de vader van de huidige president en financierde eerder al andere restauraties in de Romeinse catacomben.

Een gedeelte van de catacombe van Commodilla werd enkele jaren reeds opgeknapt. Toen ging het om de zogenaamde basilichetta of kleine basiliek, een ruimte die gewijd is aan de martelaren Felix en Adauctus, in het Italiaans Felice en Adautto.

Beiden zouden omstreeks 303 tijdens de vervolgingen door keizer Diocletianus onthoofd zijn, al werd er in het verleden meermaals aan getwijfeld of het verhaal wel klopt. Het voornaamste herstelwerk dat nu op het programma staat zal gebeuren aan de verschillende muurschilderingen.

De catacombe van Commodilla werd in 1720 herontdekt en bevindt zich in het Parco di Commodilla, bij de Romeinen ook bekend als het Parco Giovannipoli. Dat is een openbaar park in de Garbatella-wijk tussen de Via delle Sette Chiese en de Via Giovannipoli, ongeveer 600 m van de pauselijke basiliek San Paolo fuori le Mura (Sint-Paulus buiten de Muren).

Waar nu het park is bevond zich vroeger een wijngaard, de Vigna Serafini. Tot in de twintigste eeuw groeiden hier wijnstokken. De laatste keer dat we de catacombe van Commodilla bezochten was in 2010 en het park was toen slecht onderhouden.

Sindsdien kreeg het groengebied echter een flinke opknapbeurt en werden er onder meer speelzones voor kinderen ingericht.

De catacombe zelf werd jaren geleden na alweer een ondergrondse aardverschuiving om veiligheidsredenen gesloten en is slechts zeer uitzonderlijk nog toegankelijk. Maar daar komt in de nabije toekomst dus verandering in.

Aan de oppervlakte, in het park dus, is de lay-out van de ondergrondse structuur gedeeltelijk gereproduceerd met ruw gemetste blokken travertijn die duidelijk maken hoever de tunnels zich uitstrekken onder de parkheuvel.

De catacombe van Commodilla is vooral bekend van de eerste bekende afbeelding van Christus met een baard. De traditie was nochtans om Jezus te tonen als een jonge, baardloze man.

De voornaamste opgravingen werden uitgevoerd door archeoloog Bellarmino Bagatti (1905-1990), een pater van de orde der franciscanen. Hij studeerde in 1934 af aan de Pontificia Accademia Romana di Archeologia, de Pauselijke Romeinse Academie voor Archeologie.

Dat gebeurde met een nog steeds belangrijk proefschrift over de catacombe van Commodilla, de site waar hij twee jaar aan het werk was geweest. Bagatti zou de rest van zijn leven wijden aan de archeologie.

Hij specialiseerde zich in bijbelse archeologie en was verantwoordelijk voor talrijke opgravingscampagnes in Italië, Palestina, Israël en Jordanië. Hij leverde een enorme bijdrage aan de wetenschap.

De catacombe van Commodilla bevond zich in de oudheid vlakbij de oude Via Ostiensis. Dat de begraafplaats in de buurt van het graf van de apostel Paulus werd opgericht is uiteraard geen toeval. Voor de eerste christenen was het belangrijk om zelf na hun dood zo dicht mogelijk bij de belangrijke heilige martelaar eeuwige rust te vinden.

De nabijheid van de basiliek van San Paolo fuori le Mura bleek vooral in de vroege middeleeuwen lucratief, omdat zowat alle pelgrims die langs de Via Ostiensis naar de basiliek trokken, onvermijdelijk voorbij de catacombe van Commodilla kwamen.

Men kan zich levendig voorstellen hoe de nieuwsgierige, naar heiligheid verlangende pelgrims hier werden binnengelokt voor een bezoek. Andere catacomben in de buurt waren onder meer de ondergrondse Tomba di San Timoteo en de Catacomba di Santa Tecla. Wat verderop bevindt zich ook de Catacombe di San Ciriaco.

Op de plek van de catacombe van Commodilla bevond zich in de oudheid een puzzolaangroeve. Interessant om weten is dat de ondergrondse groeve nog in bedrijf was toen de eerste doden hier al werden bijgezet en vereerd.

Vermoedelijk gebeurde dat in een gedeelte van de ondergrondse gangen en ruimtes waar niemand meer kwam en die al buiten gebruik waren gesteld.

Het gebeurde wel vaker dat een catacombe ontstond op de plek van een oude groeve, al was die meestal wel uitgeput en volledig buiten bedrijf.

Het is verleidelijk om te denken dat de eigenaars van dergelijke sites het fantastisch vonden dat ze dankzij de begrafenisrituelen van de christenen nog wat winst uit hun nutteloze oude groeve konden halen, eenvoudig door ze ter beschikking te stellen en de oude gangen in begraafruimtes te veranderen.

Al zal dat minstens even vaak ook gebeurd zijn uit sympathie voor de christenen of omdat de eigenaar zelf een gelovige was. In dit geval heette de eigenares van de grond waar de oorspronkelijke catacombe werd ingericht Commodilla.

Het valt op dat het vaak vrouwen waren die het initiatief namen voor het oprichten van een nieuwe begraafplek, die dan doorgaans uitgroeide tot een catacombe waar uiteindelijk duizenden mensen werden bijgezet.

Verspreid over het grondgebied van Rome bevinden zich meer dan zestig catacomben, waarvan vele niet toegankelijk zijn voor het publiek. Zelfs nu nog gebeurt het weleens dat er een nieuwe begraafplek wordt ontdekt.

De grootste en waarschijnlijk ook de meest bekende zijn de catacomben van San Callisto, San Sebastiano en Santa Domitilla, allemaal aan of vlakbij de Via Appia Antica.

Ook de catacombe van Sant’Agnese aan de Via Nomentana en de catacombe van Priscilla (Via Salaria) worden graag bezocht door toeristen. Een bezoek aan Rome is eigenlijk onvolledig zonder een kijkje te nemen in een catacombe. De begraafplaatsen horen onlosmakelijk bij de geschiedenis van de stad.

Morgen brengen we een bezoek aan de catacombe van Commodilla.

Ancient Sagalassos – Live lezing door prof. dr. Jeroen Poblome

Prof. dr. Jeroen Poblome, directeur van het Sagalassos Archaeological Research Project, geeft op zaterdag 17 april om 14 uur een digitale lezing met als onderwerp ‘Ancient Sagalassos – Unlocking Turkey’s heritage potential’.

Je kan hierop gratis inschrijven, je naam en een e-mail adres volstaan. Na inschrijving ontvang je meteen een link waarmee je de lezing zal kunnen volgen. Dit is de link om in te schrijven.

Sagalassos is een antieke Romeinse stad in het Taurusgebergte in West-Turkije. Archeologen en studenten van de KU Leuven voeren hier al vele jaren innovatieve onderzoeksprojecten uit. Sommige monumenten in de stad worden ook gerestaureerd.

Campagneleider Jeroen Poblome, de opvolger van de onlangs overleden prof. Marc Waelkens, brengt op de Sagalassos-website en via de Sagalassos-nieuwsbrief regelmatig verslag uit van wat er momenteel in Sagalassos gebeurt.

Nachtvorst zorgt voor landbouwcrisis in Rome

De landbouwsector in de regio Lazio verkeert in crisis nadat de temperatuur de voorbije dagen opeens snel daalde en op verschillende plaatsen zelfs onder nul dook.

De plotse nachtvorst richtte zware schade aan in fruit- en groentebedrijven, maar ook wijnstokken en olijfbomen werden getroffen door de onverwachte koude.

Landbouworganisatie Coldiretti schat dat in de regio rond Rome minstens de helft van de lokale productie verloren is gegaan. Ook elders in Italië sloeg het koudefront hard toe.

De maand maart was een normale en zelfs behoorlijk warme maand met temperaturen die vlotjes boven de 20 graden klommen. Voor de vegetatie is dat het sein om volop te beginnen bloeien.

Begin april dook in Lazio echter een koudefront op dat niet alleen zorgde voor wat sneeuwvlokken op lage hoogte, maar ook een forse daling van de temperatuur veroorzaakte.

De boeren in de regio rond Rome zijn nog volop bezig met het vaststellen van de schade, maar het staat nu al vast dat vele planten de plotse thermische schok niet zullen overleven.

Naast groenten en fruit zijn het vooral de wijnbouw en de productie van olijfolie die erg belangrijk zijn voor de lokale economie. De opbrengst daarvan dreigt minstens gehalveerd te worden.

Behalve de wijnstokken kregen ook de amandel- en hazelnootbomen het hard te verduren, evenals perziken, abrikozen, courgettes, aubergines, aardbeien en vroege aardappelen.

Ondanks de antivriesbehandeling die ze kregen werd ook schade gemeld aan asperges, artisjokken en kiwiplantages. Er raakten ook tientallen hectaren tomaten en velden met watermeloenen beschadigd.

In de kustgebieden daalde de temperatuur tot 2 graden onder nul, maar elders in de regio werden gedurende twee nachten veel koudere temperaturen opgetekend, tot 10 graden onder nul.

Uiteindelijk dook alleen het centrum van Rome niet onder nul. Door het warmte-effect van de stad schommelde de temperatuur er de voorbije dagen tussen de 1 en 4 graden. Wat overigens bijzonder koud is voor de tijd van het jaar.

Het is van 1997 geleden dat de vrieskou in de regio begin april nog zo hard toesloeg, al was het toen net iets minder koud: -8,1 graden.

De komende dagen is een nieuwe verstoring van het normale weerpatroon onderweg, maar de temperaturen zullen gaandeweg wel stijgen, tot zelfs 20 graden eind volgende week.

Vaticaanse Musea willen op 3 mei heropenen

Hoewel het nog niet duidelijk is of de virusmaatregelen in de regio Lazio versoepeld zullen worden, plannen de Vaticaanse Musea een heropening op maandag 3 mei. Ook de bezoeken aan de Vaticaanse tuinen worden dan hervat.

Strikt genomen hoeft Vaticaanstad zich niets aan te trekken van wat in Italië wordt beslist, maar tot nu toe volgde het ministaatje gewoon de maatregelen die in de stad Rome van kracht waren.

Daarin lijkt nu verandering te komen, al is het natuurlijk mogelijk dat ook Italië tegen begin mei de covidregels versoepelt.

Het Vaticaan laat wel weten dat de heropening gepaard zal gaan met nieuwe en strengere regels voor bezoekers, met naast de verplichte reservering en het dragen van mondmaskers, onder meer ook een strikte controle op de stiptheid aan aankomst.

Ook het toegewezen tijdslot dat je als bezoeker reserveerde moet strikt gerespecteerd worden. In het museum zal er streng worden op toegezien dat de bezoekers op minstens een meter afstand van elkaar blijven. In een groepje bij elkaar staan is verboden.

De nieuwe regels zijn in een memo gegoten en er zal volgens het Vaticaan streng worden toegezien op de naleving ervan. Wie de instructies niet opvolgt, zal gedwongen worden het museum te verlaten.

De viruscrisis heeft er bij het Vaticaan flink ingehakt. Vooral de maandenlange sluiting van de Vaticaanse Musea, één van de belangrijkste bronnen van inkomsten, betekenen een ernstige financiële tegenvaller.

Of de heropening op 3 mei de bezoekersaantallen fors zal opdrijven valt te betwijfelen. Tot nader order ligt het toerisme in Rome nog steeds helemaal plat.

Teylers Museum in Haarlem herontdekt twee tekeningen van Bernini in collectie

In de collectie van het Teylers Museum in Haarlem (Nederland) werden twee zeventiende-eeuwse tekeningen herontdekt die werden gemaakt door Gian Lorenzo Bernini (1598-1680), de bekendste barokkunstenaar uit Italië.

Na een nieuw en grondig onderzoek werd duidelijk dat de tekeningen Allegorie op het Heilige Bloed van Christus en Een kind met een beschermengel aan de kunstenaar die Rome mee vorm gaf kunnen worden toegeschreven.

Bernini is vooral beroemd geworden door zijn dynamische, levensechte beeldhouwwerken. Als kunstenaar en architect heeft hij een grote stempel gedrukt op Rome. Het ontwerp van het Sint-Pietersplein is van zijn hand en overal in Romeinse musea, kerken en fonteinen is zijn werk te bewonderen.

Hij was ook een voortreffelijk tekenaar. Lange tijd werd verondersteld dat Teylers Museum, in het bezit van een grote collectie Italiaanse tekeningen met werken van onder meer Michelangelo en Rafaël, geen originele tekeningen van Bernini had. Nu kunnen twee bladen echter met zekerheid aan Bernini worden toegeschreven.

De herontdekking werd gedaan door Carel van Tuyll van Serooskerken tijdens grondig onderzoek voor een nieuwe bestandscatalogus over Italiaanse tekeningen uit de zeventiende eeuw in Teylers Museum. Die verschijnt op 30 juni. Je leest er meer over onderaan dit artikel.

Van Tuyll, voormalig (hoofd)conservator van Teylers Museum en hoofd van de afdeling prenten en tekeningen in het Louvre, deed meer dan twintig jaar onderzoek naar dit deel van de collectie, die uit 900 tekeningen bestaat.

De twee tekeningen van Bernini maken al ruim 230 jaar deel uit van de collectie. Ze behoren tot de 1.700 tekeningen afkomstig uit de verzameling van koningin Christina van Zweden (1626-1689) en de Romeinse edelman Livio Odescalchi (1658-1713), die Teylers Museum in 1790 van de erven van Odescalchi verwierf. In één klap was het kersverse museum zo een belangrijke groep tekeningen rijker.

De twee bladen waren vroeger al eens toegeschreven aan Bernini, maar dit werd omstreeks 1930 door kunsthistorici verworpen. Zij concludeerden dat de tekeningen van Giovanni Battista Gaulli (1639-1709) waren, een leerling en navolger van Bernini. Van Tuylls recente onderzoek bewijst echter overtuigend dat ze toch door Bernini zelf gemaakt zijn.

Conservator Marleen Ram schrijft over het onderzoek het volgende.

De eerste tekening stelt een allegorie op het Heilige Bloed van Christus voor. De voorstelling is gebaseerd op een visioen van de Heilige Maria Magdalena de’ Pazzi, waarin Christus’ bloed, dat in de tekening overvloedig uit zijn wonden stroomt, wordt geofferd voor de zonden van de mens.

Volgens Bernini’s biograaf Filippo Baldinucci (1625-1696) was de kunstenaar aan het einde van zijn leven geobsedeerd door dit thema. Aan het voeteneind van zijn bed zou een schilderij met dit onderwerp hebben gestaan, dat er nog stond toen hij in datzelfde bed overleed.

Allegorie op het Heilige Bloed van Christus, Bernini,
ca. 1670, pen en bruine inkt, penseel en bruine inkt,
over zwart krijt op papier, 386 x 247 mm.

In de inventaris van Teylers Museum uit 1854 wordt de tekening beschreven als een eigenhandig werk van Bernini. Deze aanname werd, zoals met zoveel opportunistische, oude toeschrijvingen gebeurde, door kunsthistorici in de twintigste eeuw weer verworpen.

Zij schreven het blad toe aan Giovanni Battista Gaulli (1639-1709), een leerling en navolger van Bernini. Van Tuyll schrijft echter dat recentelijk archiefonderzoek bewijsstukken heeft opgeleverd die de toeschrijving van de tekening aan Bernini juist versterken.

Tot die bewijsstukken behoort de ontdekking van de inventaris van kardinaal Decio Azzolino (1623-1689), waarin ‘un disegno di Christo in croce del Cavalier Bernini’ (een tekening van Christus aan het kruis door de heer Bernini) wordt vermeld.

Zou dit de tekening in Teylers Museum kunnen zijn? Van Tuyll denkt van wel. Azzolino was namelijk bevriend met koningin Christina van Zweden, die hij adviseerde bij het doen van kunstaankopen.

Toen zij in 1689 overleed, erfde de kardinaal haar kunstcollectie. Lang heeft hij er niet van kunnen genieten, want een paar maanden later kwam ook Azzolino te overlijden. De koninklijke erfenis, inclusief een deel van zijn eigen kunstverzameling met daarin de tekening van Bernini, werd door zijn erfgenamen verkocht aan Livio Odescalchi (1658-1713).

Vervolgens verkochten diens erven een deel van zijn collectie, bestaande uit diverse albums met tekeningen en prenten, in 1790 aan Teylers Museum.

Hoe dichter bij de bron, hoe zekerder de toeschrijving van de tekening aan Bernini. Maar, kunnen we er zeker van zijn dat Azzolino een origineel werk van de kunstenaar in handen had? Ook daar heeft Van Tuyll antwoord op.

Azzolino, een actief verzamelaar van eigentijdse kunst, was namelijk de mecenas van Bernini. Wat anders dan zijn eigen werk moet de kunstenaar aan de machtige kardinaal en een van zijn belangrijkste opdrachtgevers hebben gegeven?

Een kind met een beschermengel, Bernini, ca. 1660-65,
pen en bruine inkt, penseel en bruine inkt,
over zwart krijt op papier, 209 x 156 mm.

Ook de tweede tekening van een kind met een beschermengel werd lange tijd door kunsthistorici aan Gaulli toegeschreven. Het blad heeft niet zo’n mooie gedocumenteerde herkomst als de hierboven beschreven tekening, maar sluit volgens Van Tuyll op grond van stilistische overeenkomsten aan bij het getekende werk van Bernini uit de jaren zestig van de zeventiende eeuw.

Kenmerkend voor zijn tekenstijl uit deze periode zijn de dunne, gebroken contourlijnen en de subtiele, met penseel gewassen schaduwpartijen.

Kunsthistorisch onderzoek is geen exacte wetenschap. Elke generatie voegt een ontbrekend stukje toe aan de puzzel. Van Tuyll heeft een essentieel stukje gevonden, waardoor Teylers Museum nu twee tekeningen van Bernini rijker is, besluit conservator Marleen Ram.

De tekeningen zullen van 17 juli tot en met 7 november 2021 (onder voorbehoud) te zien zijn in het Prentenkabinet tijdens de tentoonstelling Barok in Teylers.

Vanaf 30 juni is tevens de voormelde bestandscatalogus te koop (hardcover, bestaande uit twee delen van telkens 384 blz., in cassette).

Het boek The Italian Drawings of the Seventeenth and Eighteenth Centuries in the Teyler Museum (I en II) verschijnt  bij Primavera Pers en bevat ongeveer duizend illustraties in kleur.

Het werd geschreven en samengesteld door Carel van Tuyll van Serooskerken en kost 89 euro. (ISBN 978-90-5997-308-4).

Je kan hier een exemplaar reserveren

www.teylersmuseum.nl

Het virus reist massaal mee met bus, tram, trein en metro

De Nuclei Antisofisticazioni e Sanità dell’Arma (NAS), een in Rome gevestigde gespecialiseerde Carabinieri-eenheid voor de bescherming van de gezondheid, pakt uit met verontrustend nieuws na een onderzoek in 693 bussen, metro’s, trams en treinen in enkele steden van de regio Lazio, waaronder Rome, Rieti, Viterbo, Latina en Frosinone.

De NAS Carabinieri nam met wattenstaafjes uitstrijkjes van de oppervlakken van plekken waarvan men kan veronderstellen dat ze vaak in contact komen met passagiers, zoals handgrepen, passagiersstangen, de hoofdsteunen van zitplaatsen en de belknoppen voor het aanvragen van haltes of noodoproepen.

Meer dan de helft van die stalen bleken na onderzoek sporen van het Covid-19-virus te bevatten. Een tweede onderzoek bracht ook virussporen aan loketten en in wachtzalen aan het licht.

In Rome werden in totaal 42 monsters genomen. Precies de helft daarvan leverde een positief resultaat op: elf (uit stadsbussen) vier (uit bussen van voorstedelijke lijnen) en zes (uit wagens op de spoorlijn Rome-Lido). Het onderzoek in de andere steden leverde soortgelijke resultaten op.

De gezondheidsdiensten maken zich ongerust over de aanwezigheid van de virussporen, hoewel die niet altijd een indicatie zijn dat je er effectief door besmet kan raken.

Wat het onderzoek wel aantoont is dat het virus wijd verspreid is en dat zich zeer regelmatig besmette personen op het openbaar vervoer bevinden. Wellicht weten die zelf niet altijd dat ze besmet of ziek zijn.

Het virus reist dus duidelijk massaal mee. Onbewuste dragers kunnen bij nauwe of langdurige contacten anderen besmetten. Plaatsnemen in een overvolle bus, trein, tram of metro lijkt dus geen goed idee.

De controles van de NAS hebben ook aangetoond hoe weinig aandacht er is voor de anti-Covid-regels en hoe belangrijk het is om zowel vóór als na een busrit de handen grondig te wassen of te ontsmetten met alcoholgel. De kans dat je na een bus- of tramrit virussporen op je handen hebt, lijkt immers behoorlijk groot.

De exploitanten van verschillende vervoersmaatschappijen, ook die van Rome, kregen van de gezondheidsdiensten eerder al een verwittiging dat ze de veiligheids- en hygiëneprocedures voor ‘de werknemers op de werkplek’ (lees: de chauffeurs) niet of onvoldoende hadden gevolgd.

De NAS Carabinieri ontdekte ook dat in vele gevallen het schoonmaken en ontsmetten van de zitplaatsen, handgrepen en dergelijke in bussen, trams, metrostellen of treinen niet wordt uitgevoerd.

Ook bevinden zich vrijwel nergens informatieborden met de te volgen anti-besmettingsregels. De wettelijk gewenste fysieke afstand aan boord van de voertuigen wordt vaak niet gehaald omdat het te druk is. Dispensers met ontsmettingsgel ontbreken of werken niet.

Mysterie van de brandende bussen in Rome opgelost

Het is al verschillende jaren een fenomeen in Rome. Met de regelmaat van een klok vliegen in de stad bijna systematisch bussen van de openbare vervoersmaatschappij ATAC in brand. Het gaat om tientallen voertuigen per jaar. Brandstichting werd uitgesloten.

Na een diepgaand onderzoek dat meer dan een jaar duurde, is de achterliggende oorzaak blootgelegd. Twaalf topmanagers van vervoersmaatschappij ATAC riskeren gerechtelijke vervolging.

De cijfers over het aantal brandende bussen in Rome zijn ronduit hallucinant. In 2019 gingen niet minder dan 23 bussen in vlammen op, waarvan er veertien volledig werden vernietigd.

Een enorm aantal, maar de jaren voordien lagen de cijfers zelfs dubbel zo hoog. In 2018 vlogen 44 voertuigen in brand, in 2017 waren het er 46 en in 2016 brandden 36 bussen uit. Ook het virusjaar 2020 werd afgesloten met meer dan twintig uitgebrande voertuigen.

Als bij wonder vielen er tot dusver bij geen enkele brand gewonden of doden. De chauffeurs slagen er telkens in zichzelf te redden en om hun passagiers tijdig uit de bus te krijgen.

Op het internet zijn honderden foto’s en filmpjes te vinden van zwartgeblakerde buswrakken in de straten van Rome of van bussen die staan uit te branden, het ene al wat spectaculairder dan het andere.

Het is altijd mogelijk dat een voertuig, bus, auto of vrachtwagen door technische problemen of een kortsluiting spontaan in brand schiet. Dat gebeurt weleens, maar dat blijft toch eerder een zeldzaam fenomeen.

Het aantal incidenten met brandende autobussen in Rome ligt echter zo hoog dat vorig jaar eindelijk werd besloten een grondig onderzoek in te stellen. Even werd gespeeld met het idee van moedwillige sabotage, brandstichting dus, maar die denkpiste werd al snel uitgesloten.

Het onderzoek verliep aanvankelijk moeizaam, omdat heel wat uitgebrande bussen zodanig vernield waren dat er nauwelijks sporen overbleven. De voertuigen die niet helemaal uitbrandden werden grondig onderzocht door specialisten. Die kwamen tot een onthutsende conclusie en maakten hun bevindingen over aan de officier van justitie.

Wat is er aan de hand? Uit de diepgaande analyse bleek dat de bussen, hoewel ze van verschillende fabrikanten afkomstig waren, steeds op dezelfde manier in vlammen opgingen. De branden ontstonden vrijwel altijd op dezelfde plek en breidden zich dan bliksemsnel uit over het hele voertuig.

Vanaf dan begonnen de onderzoekers zich te focussen op de reparaties van de voertuigen. Iedere Romebezoeker en inwoner weet dat vele bussen uit de ATAC-vloot al jaren compleet verouderd zijn en in slechte staat verkeren.

Gemiddeld staat zowat de helft van de ongeveer 2.300 officieel beschikbare bussen noodgedwongen in het onderhoudsdepot voor herstellingen.

ATAC beschikt over een gigantische voorraad wisselstukken, maar sommige voertuigen zijn gedoemd om in het depot te blijven roesten omdat bepaalde onderdelen niet meer verkrijgbaar zijn.

Een hypothese die in het begin van het onderzoek werd opgeworpen, was dat de voertuigen intern zouden gesaboteerd worden. Maar dat werd al gauw uitgesloten. Er was geen sprake van verborgen motieven of ontevreden werknemers die de bussen bewust in de vernieling hielpen.

Wel bleek dat werknemers, bij gebrek aan nieuwe reservestukken verplicht gebruik moesten maken van bepaalde onderdelen die eigenlijk al afgekeurd waren. De geldende veiligheids- en voorzorgsregels werden door de managers van ATAC van tafel geveegd omdat ze zich zorgen maakten over de vele bussen die buiten bedrijf waren.

De arbeiders en technici die de herstellingen moesten uitvoeren dragen volgens het parket geen schuld omdat de voorbije jaren bij ATAC door geldgebrek het onderhoud met oude en afgedankte onderdelen in zekere zin een verplichte praktijk was geworden.

Er was vooral ook politieke druk om meer bussen op de baan te krijgen, waardoor het management het minder nauw nam met de voorschriften en het zelfs goedkeurde wanneer de arbeiders met een afgekeurd onderdeel nog maar eens een defecte bus konden herstellen. Men vond dat een creatieve en goedkope oplossing.

De conclusie van het parket van Rome is dat de ATAC-managers bewust en systematisch de veiligheidsvoorschriften hebben genegeerd en hebben nagelaten om het onderhoudswerk van de arbeiders degelijk te controleren. Op die manier kwam de veiligheid in het gedrang.

De openbare aanklagers Mario Dovinola en Francesco Dall’Olio hebben het dossier in handen en willen nu twaalf topmanagers gerechtelijk vervolgen. De directieleden worden beschuldigd van nalatigheid en het in gevaar brengen van de transportveiligheid. Volgens de aanklagers hebben ze door hun gedrag de voorbije jaren heel wat chauffeurs en passagiers bewust in gevaar gebracht.

De twaalf managers zijn reeds ingeschreven in het verdachtenregister en zullen het voor de rechtbank moeten komen uitleggen. Volgens het parket mogen ze van geluk spreken dat er tijdens de busbranden tot op heden geen slachtoffers vielen, anders zou aan het lijstje van beschuldigingen ook het toebrengen van slagen en verwondingen en onvrijwillige doodslag worden toegevoegd.

Tot nog toe heeft de verzekering van de stad Rome, waarvan ook de gemeentelijke bedrijven zoals ATAC, Cotral en Acea genieten, alle schadegevallen betaald. De hoogste uitgekeerde schadevergoedingen voor de bussen die in rook opgingen, bedroegen tot dusver 400.000 euro. Dat gaat dan om de voertuigen die volledig zijn uitgebrand en die met geen mogelijkheid nog te herstellen zijn.

Als de managers door de rechtbank schuldig worden bevonden, zal de verzekeringsmaatschappij dat geld ongetwijfeld proberen terug te vorderen van de veroordeelden.

Bij de vervoersmaatschappij zelf valt weinig te rapen. Talrijke schuldeisers staan al jaren aan te schuiven bij ATAC. De maatschappij kampt met een miljardenschuld en heeft een tijdlang geflirt met het faillissement. Bij ATAC zijn meer dan 12.000 mensen in dienst.

Hoeveel bussen met afgekeurde onderdelen op dit moment nog rondrijden in Rome kan niemand vertellen. Als een bus op die manier werd opgelapt, werd dat niet vermeld in het technische logboek. Tot de vloot helemaal vernieuwd is zullen er in de toekomst dus vermoedelijk nog wel wat bussen in brand vliegen.

Rome is al enkele jaren bezig met de vernieuwing van de ATAC-vloot, maar dat proces verloopt traag. Vorig jaar kwam de levering van een reeks nieuwe bussen echter in een stroomversnelling. In 2020 werden in één keer 227 voertuigen in gebruik genomen.

In de maanden daarna en tot op heden werden er wekelijks enkele nieuwe bussen in bedrijf gebracht, waardoor de teller nu op 328 nieuwe voertuigen staat.

Dat tempo wordt week na week voortgezet. In 2021 moeten er in totaal meer dan 900 nieuwe bussen rondrijden in de straten van Rome.

De nieuwe generatie bussen zijn herkenbaar aan de slogan + Bus x Roma. De uitbreiding van de vloot gebeurt met hybride of elektrische bussen, grote en kleinere, van verschillende capaciteit.

De grotere bussen worden vooral in de meer afgelegen buitenwijken ingezet. De kleinere zal je vooral in het historische centrum zien rondrijden.

.

Museum in Rome verkoopt tickets die 100 jaar geldig blijven

Daar zit je dan in Rome, een superieure cultuurstad met pakweg een honderdtal musea. Geen daarvan kan je bezoeken, tenzij virtueel. Of je zit elders, verlangend naar dezelfde stad, Rome. De musea blijven natuurlijk evenzeer gesloten, ze zijn alleen nog wat verder weg.

Sommige musea proberen met slimme marketing toch tickets te verkopen. Dat lukt soms uitstekend. Zo biedt het MAXXI (Museo nazionale delle Arti del XXI secolo) sinds vorige week een ticket aan dat geldig is tot 2121.

Clubleden van S.P.Q.R. konden het als eerste bestellen, maar er is helemaal geen haast bij. De actie blijft nog een tijdje lopen.

Organisatoren van tentoonstellingen en verantwoordelijken van musea behoren tot de beroepsgroep die geen gemakkelijk jaar achter de rug heeft.

De cultuurtempels kregen te maken met een jojo-effect, waarbij ze van de ene lockdown naar de andere sukkelden. Ondertussen even open, dan weer dicht. Maar meer dicht dan open in ieder geval.

Omdat het ellendige Covid-19-virus blijft woekeren, ziet 2021 er tot nu toe niet veel beter uit. Om te vermijden dat teveel mensen familiebezoekjes gaan afleggen en samenkomen, werd het voorbije Paasweekend zelfs heel Italië ingekleurd als rode zone (hoog besmettingsrisico) met alle beperkingen van dien.

Sommige regio’s zijn 6 april teruggekeerd naar de oranje status (gemiddeld risico), maar die zal blijven gelden tot minstens 30 april. Ook in een oranje zone blijven de museumzalen dicht. De status geel (laag risico), waarbij musea enkel in de weekends moeten sluiten, lijkt alweer ver weg.

Het onvrijwillige geknoei met openingsdata en sluitingen en het voortdurend moeten herboeken van reservaties, werkt enorm frustrerend en demotiverend voor al wie bij de werking van een museum betrokken is, van de directie tot het zaalpersoneel.

Iets plannen blijkt al maanden onmogelijk, want telkens wanneer de situatie weer beter lijkt te worden, stijgen de besmettingscijfers opnieuw en gaat alles weer dicht.

Bovenal missen de musea natuurlijk hun bezoekers. In Rome is die leegte, dat gemis, nog veel beter merkbaar dan in een gemiddelde stad.

De Romeinen houden zeker van cultuur en trekken met hun kinderen ook al wel eens naar een museum, maar het grootste deel van de bezoekers zijn uiteraard toeristen. Die zijn nu al meer dan een jaar verdwenen.

Een gemiddeld museum in Rome mag jaarlijks rekenen op enkele tienduizenden tot een paar honderdduizend bezoekers, maar de populairste toppers rekenen met miljoenen tickets per jaar. Het financiële plaatje van de gemiste ticketverkoop oogt niet fraai.

Er lijkt ook niet meteen beterschap op komst, want zelfs al gaan de musea weer open – zoals de voorbije maanden een paar keer het geval was – zijn hun beste klanten de eerste maanden zeker nog niet op komst.

Het blijft afwachten wanneer het toerisme in Rome weer op gang zal komen, maar vooraleer de vaccinatiecampagne in gans Europa volledig is afgerond, moet daar niet te veel van worden verwacht.

Eén van de weinige voordelen van een crisis is dat mensen creatief worden als de situatie er dramatisch begint uit te zien. Bedrijven ontdekken soms onverwachte mogelijkheden om toch een centje te verdienen en ook musea komen nu en dan spitsvondig voor de dag.

Het MAXXI doet dat door vanaf nu een toegangsticket aan te bieden dat de komende 100 jaar geldig blijft. Het kost 15 euro en je kan het online bestellen. De eerstvolgende eeuw kan je het gebruiken om het museum te bezoeken.

Het MAXXI gaat er net als wij van uit dat de virusellende niet eeuwig zal duren en dat binnen afzienbare tijd de bezoekers weer massaal naar Rome zullen komen.

Met een toegangsbiljet op zak dat de rest van je leven geldig blijft, zullen bezoekers dan ook nog wel een keer tot bij ons komen, redeneert de directie van het MAXXI.

Het is natuurlijk vooral een leuke marketingstunt, maar wel eentje waarvan na twee dagen al duidelijk is dat die aanslaat. Het speciale Legendary Ticket blijft een eeuw geldig. Heel wat mensen vinden het idee zo goed gevonden dat ze spontaan een ticket kopen.

Dat zorgt meteen voor inkomsten en helpt het museum om de crisis te overbruggen. Bovendien zijn ze er vrijwel zeker van dat het merendeel van die kopers vroeg of laat weleens zal opdagen om het museum (nog eens) te bezoeken. Wie daar toch geen zin in heeft, kan het ticket later altijd nog wegschenken.

Het ticket is niet alleen bedoeld als stunt die sinds eergisteren letterlijk de wereld rondgaat, maar is vooral te beschouwen als een teken van hoop en optimisme. Het is bedoeld om vertrouwen te wekken in de toekomst.

Net als het muntje dat je in de Trevifontein gooide, zorgt het Legendary Ticket ervoor dat je ooit wel weer eens naar Rome zal terugkeren. We zullen die bezoekers met open armen ontvangen, aldus de directie van het MAXXI.

Het voorbije jaar moesten allerlei plannen meermaals worden gewijzigd. Projecten en tentoonstellingen werden opgeschoven, uitgesteld of geannuleerd. Er werden nieuwe digitale manieren gezocht om het contact tussen het museum en het publiek te behouden.

Hoewel het nu nog niet kan, zijn we er zeker van dat we, zodra de crisis voorbij is, het publiek weer talrijk mogen verwelkomen. Wie nu al een Legendary Ticket koopt geeft ons directe steun, bijna als een soort creatieve crowdfunding, maar is natuurlijk ook altijd verzekerd van zijn of haar toegang. Jawel, tot 2121, aldus de verantwoordelijken van het MAXXI.

Je kan het ticket kopen voor jezelf, voor iemand anders of het gewoon bewaren als geschenk of zelfs als een soort aandenken aan deze onzalige tijd. Je kan het weggeven wanneer en aan wie je wil, het blijft altijd geldig.

Het houdt ook de hoop en het verlangen levendig dat je ooit nog weleens zal terugkeren naar Rome.

Dat je weer kan reizen zonder coronavirus en mondmasker als metgezel.

Een prettige gedachte.

Koop hier je Legendary Ticket online (via Vivaticket)

Rome wordt opnieuw oranje zone

Nadat heel Italië het voorbije Paasweekend tijdelijk de status van rode zone kreeg (wat neerkomt op een volledige lockdown) keert het land vanaf nu weer grotendeels terug naar de beperkingen zoals die vóór Pasen van kracht waren.

Al zit er weinig beterschap in. Van een gele zone (laag besmettingsrisico) is nergens sprake, de regio’s zijn ofwel rood (hoog risico) ofwel oranje ingekleurd (gemiddeld risico).

Tien regio’s zijn vanaf vandaag geclassificeerd als oranje zones: Lazio (met Rome), Abruzzo, Basilicata, Ligurië, Marche, Molise, Sicilië, Sardinië, Umbrië en Veneto (met Venetië), evenals de autonome provincies Bolzano en Trento.

De regio’s die zich in een rode zone bevinden zijn Lombardia (met Milaan), Toscane (met Firenze), Emilia Romagna, Calabrië, Friuli Venezia Giulia, Piemonte (met Turijn), Puglia, Valle d’Aosta en Campania (met Napels). De landelijke avondklok van 22 uur tot 5 uur blijft in heel het land van kracht.

De actuele indeling blijft voorlopig gelden tot en met 30 april. Het regeringsdecreet laat de regionale overheden echter toe om de beperkingen in de eigen streek te versoepelen indien de officiële besmettingscijfers verbeteren. De situatie wordt binnen twee weken hoe dan ook geëvalueerd.

Misschien komen enkele regio’s dan weer in de veiligere gele status terecht. Dat maakt economisch een behoorlijk verschil. In een gele zone mogen bijvoorbeeld restaurants en bars weer beperkt open en kunnen ook musea en tentoonstellingen weer bezoekers ontvangen, mits het naleven van strenge veiligheidsregels.