Palazzo Altemps restaureert dakterras, theater en kapel

Enkele dagen geleden kon je lezen dat het Museo Nazionale Romano fors gaat uitbreiden. Op de verschillende locaties, zijnde de Crypta Balbi, Palazza Altemps, de Thermen van Diocletianus en Palazzo Massimo zijn grote werken op komst. De voorbije dagen overliepen we wat er zoal zal veranderen in de Crypta Balbi en de Thermen van Diocletianus.

Vandaag bekijken we de werken in Palazzo Altemps. In de komende maanden zal je er als bezoeker rekening moeten mee houden dat bepaalde museumsites omwille van de werken, al dan niet gedeeltelijk, tijdelijk gesloten zullen zijn.

Palazzo Altemps blijft de verzamelplaats van de befaamde Boncompagni Ludovisi-collectie, die de rode draad van het bezoek zal vormen.

Er komt echter een nieuwe en meer didactische route die de bezoekers beter de vele manieren moet leren begrijpen waarop, van de oudheid tot de renaissance en de moderne tijd, de Griekse beeldhouwkunst alsmaar werd geherinterpreteerd en getransformeerd.

De nieuwe route begint op het gelijkvloers met een beknopte presentatie van de lange geschiedenis van het Palazzo Altemps en van de families die het hebben gebouwd en getransformeerd.

In een volgende stap wordt dieper ingegaan op de Boncompagni Ludovisi-collectie zelf. Bezoekers komen te weten hoe de werken werden gekozen, hoe ze werden gerestaureerd, hoe originele creaties werden vervaardigd uitgaande van fragmenten, of hoe soms moderne versies werden gemaakt van oude werken.

Vervolgens worden de verschillende toepassingen van de Griekse beeldhouwkunst in het keizerlijke tijdperk geïllustreerd.

In de nieuwe ruimtes rond de Sala del Gioiello zullen de Griekse originelen elkaar opvolgen, zoals de Ludovisitroon, Romeinse kopieën van werken van Myron, Polycletus en Phidias, overgebracht van het Palazzo Massimo en de Thermen van Diocletianus, en Romeinse creaties uitgewerkt op basis van Griekse modellen, zoals de beroemde Hermes Ludovisi.

Op de eerste verdieping zullen de Romeinse herwerkingen van de werken van grote meesters zoals Praxiteles en Lysippos worden getoond, om te laten zien hoe vaag de grens soms is tussen Griekse originelen en Romeinse kopieën.

Ten slotte wordt ok de relatie uitgediept tussen Griekse en Romeinse beeldhouwkunst in de Hellenistische periode, onder meer met de groep tuinbeelden van Fianello Sabino uit de late tweede,vroege eerste eeuw v. Chr., die de oudste verzameling Griekse sculpturen vormt die bewaard is gebleven in de omgeving van Rome.

Naast de Boncompagni Ludovisi-collectie, zal het Palazzo Altemps plaats blijven bieden aan nog een heleboel andere meesterwerken van beeldhouwkunst uit de oudheid, zoals de Lancellotti-discuswerper (foto boven), de zittende bokser en de bronzen Hellenistische prins.

De restauratiewerkzaamheden van Palazzo Altemps, die al gedeeltelijk zijn begonnen, hebben vooral betrekking op het herstel van de tweede binnenplaats en de portiek die aan het begin van de zestiende eeuw is gebouwd. Die ingreep moet een nieuwe grote ruimte van 400 m² opleveren.

De werken in Palazzo Altemps omvatten ook de herstelling van het dakterras (het oudste van Rome), de restauratie van het theater (het enige dat bewaard is gebleven in een Romeins privépaleis) en de grote kapel waar Gabriele D’Annunzio trouwde met Maria Hardouin di Gallese en waar in de toekomst concerten en culturele evenementen zullen plaatsvinden.

Thermen van Diocletianus krijgen veel meer museumruimte

Een paar dagen geleden las je het nieuws dat het Museo Nazionale Romano fors gaat uitbreiden. Op de verschillende locaties, zijnde de Crypta Balbi, Palazzo Altemps, de Thermen van Diocletianus en Palazzo Massimo alle Terme, zijn grote werkzaamheden op komst.

Gisteren kwam je te weten wat er zoal zal veranderen in de Crypta Balbi. Vandaag komen de Thermen van Diocletianus aan bod. In de komende maanden zal je er als bezoeker rekening moeten mee houden dat bepaalde museumsites omwille van de werken, al dan niet gedeeltelijk, tijdelijk gesloten zullen zijn.

In de Thermen van Diocletianus zullen in de eerste plaats een aantal technische ingrepen gebeuren, zoals het vernieuwen van bepaalde leidingen, maar in het hele complex worden ook stabiliteits- en anti-seismische controles uitgevoerd.

Die zijn nodig voor de nakende openstelling voor het publiek van de grote zalen rond de basilica Santa Maria degli Angeli.

De majestueuze kamers, waar in 1911 een zeer grote archeologische tentoonstelling werd georganiseerd ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de eenwording van Italië, zullen opnieuw worden opengesteld en de beschikbare tentoonstellingsruimte van het museum fors uitbreiden.

Daardoor zal het Museo Nazionale Romano hier in de toekomst een zeer belangrijk deel van de collectie die noodgedwongen vele decennia verborgen bleef voor het publiek, toegankelijk kunnen maken voor bezoekers.

Daar blijft het niet bij. In de Termi di Diocleziano zullen de bovenste verdiepingen van de vier vleugels van het grote klooster worden geïntegreerd in de museumroute. Deze ruimtes zal het Museo Nazionale Romana gebruiken om de geschiedenis van Latium Vetus (het oude Lazio) te vertellen, vanaf het prille begin, tot de tijd van keizer Diocletianus.

Op de eerste verdieping van het klooster worden de artefacten tentoongesteld die de oudste geschiedenis van de stad vertellen, van de oorsprong tot het einde van de republiek, grofweg van de tiende tot de eerste eeuw voor Christus.

In een andere vleugel worden de belangrijkste centra van het archaïschce Lazio gepresenteerd, waaronder Crustumerium, Fidene, Gabi en Lanuvio, met het beroemde graf van de krijger, terwijl de vierde vleugel het verhaal vertelt van de transformatie van Rome en de centra van het oude Lazio van het midden van de republikeinse tijd (vierde eeuw voor Christus) tot de tweede en eerste eeuw voor Christus, met heiligdommen en votiefoffers uit de Tiber en uit naburige steden zoals Ariccia.

In de galerijen op de eerste verdieping van het kleine klooster, zal het keizerlijke Rome worden gepresenteerd, van Augustus tot Diocletianus, uitgaande van de meest recente onderzoeksresultaten, conclusies en vondsten.

Een afzonderlijk gedeelte wordt gereserveerd voor de zogenaamde ‘Città dei morti’, met grafinscripties, sarcofagen, reliëfs, urnen, portretten en grafvoorwerpen uit de periode tussen de eerste eeuw voor Christus en de derde eeuw na Christus.

Nog een andere sectie zal gewijd zijn aan de geschiedenis van de Thermen van Diocletianus zelf en de transformatie ervan tot een klooster.

Een laatste sectie zal een korte maar spectaculaire introductie bieden, een soort algemeen bondig overzicht, van de geschiedenis van Rome.

Die zaal wordt speciaal bestemd voor toeristen met weinig tijd, of wie na aankomst op het station Termini, slechts een beperkte tijd kan besteden aan een bezoek, maar toch een mooie indruk wil krijgen van de site en van de Romeinse geschiedenis.

Crypta Balbi transformeert tot een nieuwe culturele site

Gisteren kon je lezen dat het Museo Nazionale Romano fors gaat uitbreiden. Op de verschillende locaties, zijnde de Crypta Balbi, Palazzo Altemps, de Thermen van Diocletianus en Palazzo Massimo alle Terme zijn grote werkzaamheden op komst.

De komende dagen overlopen we wat er zoal zal veranderen in de vier musea. We starten met de Crypta Balbi omdat op deze site de eerste werken reeds begonnen zijn.

In de komende maanden zal je er als bezoeker rekening moeten mee houden dat bepaalde museumsites omwille van de werken, al dan niet gedeeltelijk, tijdelijk gesloten zullen zijn. De Crypta Balbi is nu al dicht tot minstens eind 2023.

Momenteel staat de Crypta Balbi bekend als het museum waar de transformatie van de stad tussen de late oudheid en de middeleeuwen wordt gepresenteerd. Wat weinig mensen weten, is dat in werkelijkheid slechts een klein deel van dit museum open is.

Ongeveer 90 procent van de totale oppervlakte van de Crypta Balbi-site is vandaag niet toegankelijk. De site die wordt beheerd door het Museo Nazionale Romano, wordt niet volledig geopend omdat sommige delen van de gebouwen te vervallen zijn en er om veiligheidsredenen geen bezoekers kunnen worden toegelaten.

Door de slechte toestand van het complex waren hier dus al veel langer  dringende en grote instandhoudingswerken nodig en nu zijn die eindelijk op komst.

Het project omvat de restauratie van de hele Crypta Balbi-site, inclusief het zestiende-eeuwse klooster en de omliggende gebouwen, die een stratigrafie hebben die loopt van 1300 tot 1900.

De Crypta Balbi bewaart ook kostbare bewijzen van de recente geschiedenis, van de meest tragische gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog, zoals de razzia van 16 oktober 1943 in het getto, tot de beruchte anni di piombo (de jaren van lood), met de ontdekking (in de aangrenzende Via Michelangelo Caetani) van het lichaam van de vermoorde premier Aldo Moro op 9 mei 1978.

De grootschalige interventie in Crypta Balbi zal deze herinneringen behouden en versterken door middel van filologische restauraties die niet het ene of het andere tijdperk zullen bevoordelen, maar die zich zullen concentreren op elke fase van de geschiedenis van Rome.

De werkzaamheden op deze site zullen volgens de verwachting ook het langst duren. Zodra de ontruiming en het veiligstellen van de Crypta Balbi-gebouwen is voltooid, start de restauratie.

Die voorbereidende werken zijn nu al gestart. Daardoor zal het museum vanaf nu tot minstens eind dit jaar gesloten zijn.

De tentoonstellingsroute in Crypta Balbi zal in ieder geval ook flink worden uitgebreid en de geschiedenis van het Rome van Constantijn tot vandaag presenteren. De opstelling gebeurt in drie grote delen.

Aan de Via delle Botteghe Oscure zullen Rome en haar transformaties vanaf de tijd van Constantijn tot de Middeleeuwen worden gepresenteerd. Met de restauratie van de binnenplaats wordt de beschikbare tentoonstellingsruimte sterk uitgebreid.

Het gelijkvloers zal gewijd zijn aan de transformaties van de late oudheid, van de vierde tot de vijfde eeuw. Op de eerste verdieping wordt het begin van de Middeleeuwen gepresenteerd, met de Longobarden, van de zesde tot de achtste eeuw, terwijl op de tweede verdieping de chronologische route zich uitstrekt van de Karolingische tijd tot de elfde eeuw.

Het tweede deel van het vernieuwde museum strekt zich uit door de ondergrondse galerijen van het kloostercomplex. De route omvat de oude wijk van de Crypta Balbi, met een bezoek aan de archeologische overblijfselen rond de exedra, het Mithraeum en de woonwijk.

Het derde deel, aan de Via dei Delfini, in de richting van het getto, zal zich richten op de moderne en hedendaagse geschiedenis van Rome, van Ignazio di Loyola tot Aldo Moro.

In het totale project zal het museum slechts één onderdeel vormen van een compleet nieuwe culturele wijk die hier de komende jaren in de directe omgeving van de Crypta Balbi moet ontstaan.

Rome omschrijft de site als een nieuw cultureel hart voor de stad. De vernieuwingsoperatie omvat ook onmoetingsplekken, rustpunten en drinkgelegenheden, waar bezoekers even kunnen verpozen.

Daarbij zullen het centrale gebied en de aangrenzende binnenplaatsen vrij toegankelijk en bruikbaar zijn voor inwoners en bezoekers. De plannen voorzien in vier ingangen, één aan elke kant van het blok, aan de Via Caetani de Via delle Botteghe Oscure, de Via dei Polacchi en de Via dei Delfini.

In het complex van de Crypta Balbi komen ook een studiecentrum, een archief- en digitaal productiecentrum, een gastenverblijf voor studenten, wetenschappers en kunstenaars en een centrum voor evenementen en tijdelijke tentoonstellingen.

Grote uitbreiding op komst voor het Museo Nazionale Romano

Het Museo Nazionale Romano, vandaag gevestigd op vijf verschillende locaties in Rome, gaat fors uitbreiden. De ingreep zal ongeveer 100 miljoen euro kosten en moet van het museum één van de belangrijkste van de stad maken.

Het Museo Nazionale Romano groepeert vandaag de Crypta Balbi, Palazza Altemps, de Thermen van Diocletianus, Palazzo Massimo en het vorig jaar geopende Museo dell’Arte Salvata. Op alle locaties zijn grote investeringen en ingrijpende werkzaamheden op komst.

In de komende vier jaren worden niet alleen de huidige gebouwen gerestaureerd en vernieuwd, ze zullen ook uitbreiden zodat extra tentoonstellingsruimtes kunnen worden geopend. De Crypta Balbi zal de grootste transformatie ondergaan.

De geplande werkzaamheden zullen niet enkel zorgen voor een uitbreiding, maar ook voor een complete reorganisatie van de huidige bezoekersroutes en de collecties die het publiek vandaag te zien krijgt.

In de magazijnen van Museo Nazionale Romano bevinden zich immers talrijke kunstschatten en archeologische vondsten die nog nooit werden getoond. Veel van die artefacten moeten een plaats krijgen in de vernieuwde museumsites.

De bedoeling is om de geschiedenis van Rome, vanaf het ontstaan van de stad tot vandaag, nog beter te kunnen vertellen, met nog meer tentoongestelde voorwerpen.

Ook gebeurden de jongste jaren een aantal opzienbarende archeologische vondsten, waarvan sommigen aanleiding gaven tot een nieuwe of gewijzigde visie op bepaalde gebeurtenissen in de geschiedenis.

De resultaten van die recente onderzoeken zijn vandaag nog niet terug te vinden in het Museo Nazionale Romano, maar dat moet na de vernieuwing dus wel het geval zijn.

Het Ministerie van Cultuur (MIC) trekt 71 miljoen euro uit voor de transformatie van het Museo Nazionale Romano. Dat bedrag wordt toegevoegd aan al eerder toegekende financieringen, zodat in totaal ongeveer 100 miljoen euro beschikbaar is.

De restauratie en herinrichting omvat dus de Thermen van Diocletianus, Palazzo Massimo, Palazzo Altemps en de Crypta Balbi. Het hele vernieuwingsproject zal volgens de planning in totaal vier jaar duren.

Door de werkzaamheden en de reorganisatie van de collecties, zullen de vier museumsites onvermijdelijk gedurende bepaalde periodes minstens gedeeltelijk moeten sluiten. Al zal dat nooit voor alle sites tegelijk het geval zijn.

Als een museum toch een tijdje dicht moet, zal het publiek kunnen kennismaken met tijdelijke thematische tentoonstellingen waar weinig bekende of nooit eerder vertoonde artefacten te zien zijn, afkomstig uit de depots of vondsten die recent werden gerestaureerd. Als het ware een voorsmaakje van wat later in het museum zelf zal te zien zijn.

Het Museo Nazionale Romano is een staatsmuseum en valt vandaag onder het Ministerie van Cultuur. Sinds 2016 heeft het museum een bijzondere autonomie.

Het is ingehuldigd in 1889 en was toen enkel nog gehuisvest in de Thermen van Diocletianus en in het aangrenzende klooster van de basiliek Santa Maria degli Angeli e dei Martiri, die gebouwd is op de structuren van hetzelfde oude thermencomplex.

In de jaren ’90 van de vorige eeuw werd het museum grondig gereorganiseerd en heringericht, wat leidde tot een grote herschikking en herverdeling van de artefacten en kunstwerken naar drie extra tentoonstellingslocaties.

Naast de Thermen van Diocletianus (met vooral epigrafische, protohistorische en grote openbare en grafmonumenten), vond het museum extra ruimte in de Crypta Balbi (met aandacht voor de middeleeuwse Romeinse geschiedenis en stedelijke archeologie, geïllustreerd door de site zelf), in Palazzo Massimo alle Terme (met oude kunst en de numismatische collectie) en Palazzo Altemps (met archeologische verzamelingen uit de Renaissance).

De drie gebouwen waren in 1981 door de Staat gekocht. Door de enorme collectie van het Museo Nazionale Romano thematisch te verdelen over de verschillende sites, kregen die gebouwen meteen een nuttige bestemming.

Het Museo Nazionale Romano wordt weleens beschouwd als één van de belangrijkste ter wereld, omdat het enkele absolute meesterwerken van oude beeldhouwkunst bewaart die inzake schoonheid nergens worden geëvenaard.

De komende dagen overlopen we bondig de toch wel aanzienlijke veranderingen die er op komst zijn in de vier locaties, te beginnen met de Crypta Balbi.

Morgen nationale staking in Italië

Morgen, woensdag 8 maart, is in heel het land een algemene staking gepland die gevolgen zal hebben voor de dienstverlening in zowel de publieke als de private sector.

De transportdiensten, het openbaar vervoer, de afvalinzameling en het onderwijs zullen naar verwachting de meeste hinder ondervinden.

De nationale staking zal ook gevolgen hebben voor de hogesnelheidsdiensten van Trenitalia, Italo en Trenord, waarbij sommige diensten reeds vanaf dinsdagavond 7 maart zullen worden verstoord.

In Rome treft de staking alle diensten van vervoersmaatschappij ATAC, dus de bussen, metro en trams, evenals de Roma TPL-buslijnen. Er is echter wel een gegarandeerde minimale dienstverlening tot 08.30 uur en van 17 tot 20 uur.

Ook bij de spoorwegen is er een verplichte minimale dienstverlening van 6 tot 9 uur en van 18 tot 21 uur.

De staking zal vermoedelijk ook gevolgen hebben voor de afvalinzameling en de straatreiniging, evenals voor de catering en schoonmaakdiensten in kleuterscholen, scholen, ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen.

De nationale 24-uursstaking, die samenvalt met de Internationale Vrouwendag, komt er volgens de vakbonden om vrouwenrechten te steunen.

Waarom het nodig is om daarvoor het hele land te ontwrichten is niet duidelijk. De actie krijgt kritiek omdat ze een smet zou werpen op en eerder de aandacht zou afleiden van de Vrouwendag.

Iconische winkel in Trastevere verdwenen

We hebben het al eerder gehad over het snelle tempo waarmee talrijke fijne ambachtelijke winkels of historische cafés in Rome uit het straatbeeld verdwijnen.

De voorbije dertig jaar zijn ruim vierduizend dergelijke handelszaken verdwenen. Vandaag blijven er nog een kleine duizend over. Degene die er nog zijn hebben het bijzonder moeilijk.

De covidcrisis heeft er flink ingehakt en ook de actuele economische problemen en de hoge energieprijzen maken de situatie niet beter. De meeste winkels kampen ook met hoge huurprijzen of vinden geen opvolger.

Ook in Trastevere is nu alweer een iconische winkel verdwenen. In de Via del Moro, vlakbij Piazza Trilussa, vond je tot voor kort Polvere di Tempo, een prachtige winkel waar ambachtelijk gemaakte zandlopers, wereldbollen, zonnnewijzers, kompassen en landkaarten worden verkocht.

Adrian Rodriguez houdt samen met zijn vrouw de zaak al 34 jaar draaiende. Vorige maand is hij ermee gestopt. Tenminste, de fysieke winkel is dicht, maar blijft voorlopig nog wel online, als webwinkel, beschikbaar.

Maar voor het kleine artisanale atelier ‘Polvere di Tempo’, poeder van de tijd, is de tijd dus voorbij. In deze schilderachtige en intrigerende winkel, met een interieur dat doet denken aan de cabine van een oud zeilschip, keerde je inderdaad terug in de tijd.

Je had hier vaak de indruk in een parallelle wereld terecht te komen. Toeristen die hier toevallig eens binnenstapten, keken meestal vol verbazing rond.

De zaak is gespecialiseerd in instrumenten die te maken hebben met tijd en meten. Met apparaten die de tijd bijhouden bedoelt uitbater Adrian Rodriguez geen klokken of horloges. Daar houdt hij zich niet mee bezig.

Wel biedt Polvere di Tempo een fraai assortiment zandlopers, allerlei (replica’s van) wetenschappelijke instrumenten, oude meetapparatuur en curiosa zoals kaarsen die de tijd voorrekenen, thermometers, wereldbollen, kompassen, zonnewijzers, in leer gebonden reisverslagen, middeleeuwse kandelaars, materiaal om je brieven te verzegelen, enz. Speelgoed en hebbedingen voor volwassenen zeg maar.

Heel leuk is het assortiment juwelen en andere accessoires waarbij de maker zich liet inspireren door architecturale plannen van Romeinse gebouwen en landschappen uit Rome. Een bijzonder cadeautje.

Alles is handgemaakt of gerestaureerd door de eigenaar, Adrian Rodriguez. De zaakvoerder is eigenlijk een architect van opleiding die zich omwille van zijn liefde voor zonnewijzers en zandlopers omschoolde tot ambachtsman en van de restauratie en verkoop van deze instrumenten uiteindelijk zijn beroep maakte.

Rome vormt al eeuwenlang het decor van ambachtelijke en traditionele winkels. In het historische centrum dragen straten zoals de Via dei Sediaroli of de Via dei Cestari zelfs de namen van die oude ambachten.

Bij de telling die het statistiekenbureau Istat in 1991 organiseerde, werden nog ongeveer 5.000 ambachtelijke winkels in het centrum van Rome geteld. Nergens ter wereld vond je op een oppervlakte van een vierkante kilometer zoveel ambachtelijke activiteiten.

Het maakte de stad uniek. Bij een nieuwe telling tien jaar later, in 2001, waren er nog maar 2.000 over. Vandaag, nog eens ruim twintig jaar later, is dat aantal nogmaals gehalveerd en zijn er minder dan duizend traditionele ambachtszaken overgebleven. Het gaat dus pijlsnel achteruit.

De hoge huurprijzen, met pieken die voor een winkel in het centrum en in de duurste straten gemakkelijk 25.000 euro per maand of meer kunnen bereiken, hebben ertoe geleid dat talrijke originele winkels en ambachtelijke goudsmeden, lederbewerkers, hoedenmakers, handschoenenmakers, naaiers van overhemden, kostuumontwerpers, lijstenmakers, mandenvlechters, … op zoek zijn gegaan naar een andere werkplaats, kozen voor een online winkel of er helemaal mee stopten.

Sommige winkeliers houden er ook gewoon mee op omdat ze te oud worden. Opvolgers om een dergelijke zaak over te nemen zijn er meestal niet.

Het winkeltje of de werkplaats dat door de ambachtelijke werkers wordt verlaten, staat meestal niet lang leeg. Doorgaans wordt de vrijgekomen ruimte snel ingepalmd door een trendy koffiebar of, erger, de zoveelste inspiratieloze en banale souvenirwinkel waarvan je er in iedere straat in het centro storico wel een paar aantreft.

Het historische centrum werd de voorbije jaren vooral ingenomen door internationale ketens en grote merken. De voorbije jaren betaalde Rome daarmee de prijs van de globalisering, een effect dat nog werd versterkt door het massatoerisme.

Dat laatste was door de covidpandemie weliswaar even stilgevallen, maar de viruscrisis heeft ironisch genoeg het slagveld ook groter gemaakt. Vandaag zijn het vooral de kleine winkels die in een angstwekkend snel tempo verdwijnen.

Ketenwinkels houden er ook wel eens mee op, maar bij hen gaat het eerder om een pauze. Om kosten te besparen verdwijnen ze een tijdlang uit het straatbeeld, maar zodra de economische omstandigheden opnieuw gunstiger zijn, keren ze weer terug. Kleine winkeliers hebben die luxe niet.

Lokale politici werden door handelaarsverenigingen en buurtcomités al meermaals opgeroepen om dringend actie te ondernemen en de originele winkels van in de Romeinse straten te redden. Buurtbewoners protesteren regelmatig tegen de oprukkende verschraling van het winkelaanbod. Maar dat zorgt tot nu toe niet voor een merkbare verbetering.

Polvere di Tempo
Via del Moro 57, Trastevere, Rome
Tel. 06 588 07 04
www.polvereditempo.com
GESLOTEN in februari, enkel nog online

Foto’s: Polvere di Tempo

S.P.Q.R.-clublid Robert Bogaerts krijgt opnieuw literaire prijs in Rome

S.P.Q.R.-clublid Robert Bogaerts is met zijn tweede dichtbundel Uno specchio sono opnieuw in de prijzen gevallen.

De jury van de Premio nazionale di poesia, narrativa, fotografia, cortometraggi e pittura Alberoandronico, een Italiaanse wedstijd die voor de zestiende keer werd georganiseerd, koos Robert Bogaerts als laureaat uit meer dan negenhonderd inzendingen.

De nationale prijzen voor poëzie, fictie, fotografie, korte films en schilderkunst worden uitgereikt op woensdag 5 april 2023 om 16 uur in de Sala della Protomoteca op Piazza del Campidoglio in Rome.

Het evenement is enkel toegankelijk op uitnodiging. De plechtigheid zal worden bijgewoond door talrijke prominenten en bekende persoonlijkheden uit de Italiaanse cultuur- en entertainmentsector.

De prijsuitreiking zal wel live worden gestreamd. Hoe dat gebeurt en hoe je hiervoor kan aanmelden, zal tijdig worden meegedeeld via de website www.alberoandronico.net.

Het werk van Robert Bogaerts zal ook worden opgenomen in een anthologie met het beste werk van de verschillende laureaten. Deze bloemlezing zal ongeveer 500 pagina’s tellen.

Robert Bogaerts won in 2017 de Romulusprijs van S.P.Q.R. omdat hij als Vlaming een dichtbundel instuurde voor een Italiaanse poëziewedstrijd in Napels en daarmee de Italianen op hun eigen grondgebied wist te verslaan.

Ook toen werd zijn poëziebundel uit honderden inzendingen gekozen als winnaar. Het was de eerste keer in het 21-jarige bestaan van de wedstrijd dat dit gebeurde. Nu blijkt dat dit dus geen toevalstreffer was.

Unieke afbeelding van godin Roma op goudglas ontdekt

Tijdens bouwwerkzaamheden voor de derde metrolijn van Rome is een zeldzame en buitengewoon verfijnde afbeelding van de godin Roma op goudglas ontdekt.

Voorlopige studies suggereren dat het glas afkomstig is uit het begin van de vierde eeuw. Dat maakte burgemeester Roberto Gualtieri bekend.

Het gevonden artefact was oorspronkelijk de basis van een drinkglas. De godin, de personificatie van de stad Rome, draagt een helm en een speer. Volgens stadsarcheologe Simona Morretta is het de eerste keer ooit dat er een afbeelding van Dea Roma in goudglas is gevonden.

Bij goudglas wordt tussen twee glaslagen een decoratieve afbeelding of ontwerp in bladgoud versmolten. De meeste teruggevonden Romeinse voorbeelden van deze techniek zijn de afgebroken bodems van drinkglazen.

De ontdekking gebeurde in de buurt van het toekomstige metrostation Porta Metronia, de nieuwe en definitieve naam van de halte Amba Aradam/Ipponio.

In deze omgeving gebeurden eerder nog andere opzienbarende vondsten, waaronder een houten huis uit de oudheid en de restanten van een grote soldatenkazerne.

De ontdekkingen zijn zelfs zo belangrijk dat Porta Metronia een museumstation zal worden. Het nu ontdekte goudglas van de godin Roma zou echter niets met de eerdere vondsten te maken hebben.

De opening van de nieuwe metrohalte en het bijhorende museum staat gepland voor eind 2024, net als de verderop gelegen nieuwe halte Colosseo.

De bouw van het Metro C-station op Piazza Venezia zou in de eerste helft van dit jaar moeten beginnen. De voltooiing daarvan wordt ten vroegste in 2030 verwacht. Ook op deze plek wordt een museum geïntegreerd.

Galleria Borghese opent depotruimte voor publiek

Nog tot woensdag 5 mei is het mogelijk om toegang te krijgen tot een gedeelte van de normaal gesloten depotruimtes van de Galleria Borghese.

In deze, voor het publiek onbekende en meestal ontoegankelijke plek, wordt tijdelijk een deel van de schilderijencollectie getoond waarvoor geen plaats is in de gewone tentoonstellingszalen en die de magazijnen zelden of nooit verlaten. Het gaat om ongeveer 260 schilderijen, gesorteerd volgens genre en schildersschool.

Het gebrek aan tentoonstellingsruimte in de Galleria Borghese ontstond door de structurele en decoratieve renovatie die tegen het einde van de achttiende eeuw werd uitgevoerd door Marcantonio IV Borghese (1730-1800). Hij was de vader van Camillo Filippo Ludovico Borghese, vooral bekend als de echtgenoot van Pauline Bonaparte, de zus van Napoleon.

Vanaf 1763, toen Marcantonio na de dood van zijn vader het familiehoofd werd, besteedde hij het grootste deel van zijn fortuin aan het herstel van de familiecollectie die gedeeltelijk door zijn vader was verspreid en sponsorde tegelijk nieuwe kunstenaars en werken.

Naast de volledige renovatie van Villa Borghese liet hij ook een kapel toevoegen en gaf hij opdracht tot de realisatie van de Fontana dei Cavalli Marini, in de tuin rond het centrale meer van het park (foto hieronder).

Tijdens die renovatie werd echter ook de oorspronkelijke indeling van de villa gewijzigd zoals kardinaal Scipione Borghese (1577-1633) die in 1613 had uitgetekend om al zijn kunstwerken een plekje te kunnen geven.

Het is de immense kunstverzameling van Scipione, de bouwer van Villa Borghese, die vandaag de collectie van de Galleria Borghese vormt.

De magazijnruimte van de Galleria Borghese is open van dinsdag tot en met vrijdag, telkens voor een beperkt aantal personen. De toegang is gratis.

Opgelet: de toegang tot de depots geeft géén recht op een gewoon bezoek aan het museum. Daarvoor moet je afzonderlijk een gewoon ticket kopen.

Reserveren voor een bezoek aan de tijdelijke tentoonstellingsruimte in de opslagplaats is verplicht door te bellen naar 06 672 337 53 (van maandag tot en met vrijdag van 10 tot 17 uur).

Wie een ticket kan bemachtigen, wordt op de geboekte dag om 16 uur verwacht bij de informatiebalie van het museum, naast de kassa. Je kan de depotruimte gedurende 45 minuten bezoeken.

https://galleriaborghese.beniculturali.it/

De stille schoonheid van Rome

De tentoonstelling Roma Silenziosa Bellezza zou aanvankelijk maar zeer kort te bezoeken zijn, maar wordt nu toch verlengd tot 31 maart.

De expo is gratis toegankelijk en vindt plaats in de Zanardelli-zaal van het Vittoriano aan Piazza Venezia.

Er worden een heleboel foto’s en filmpjes getoond die werden gemaakt tijdens de eerste lockdown, toen Rome een verlaten en dode stad leek, een periode die we hopelijk nooit meer moeten meemaken.

Het zijn bijna zonder uitzondering spookachtige beelden die op het netvlies branden. Hoe mooi en kunstzinnig ze soms ook zijn, het blijven hoe dan ook hallucinante en indringende foto’s en filmpjes die de ware Romeliefhebber recht in het hart raken.

Voor wie van Rome houdt, wij allemaal dus, kunnen de sombere en naargeestige beelden van een schijnbaar door vrijwel alle mensen verlaten stad inderdaad erg confronterend zijn.

Lege pleinen en straten, vrijwel niemand op straat. Soms toch een schaarse voetganger of een controlerend politieteam. Rome als uitgestorven spookstad. Niemand had dat ooit gezien en hopelijk zullen we het in werkelijkheid ook nooit meer moeten zien.

De beelden zijn niet alleen ongewoon omdat we Rome kennen als een drukke, levendige stad, zowel overdag als ’s nachts, maar de foto’s zijn eigenlijk ook bijzonder akelig omdat iedere kijker, zelfs zonder enige voorkennis van de coronacrisis, onmiddellijk beseft dat er iets niet klopt.

Anderzijds tonen de foto’s Rome ook in haar meest intense schoonheid, zonder storende elementen zoals auto’s en vele duizenden voetgangers, niet zelden gehuld in bont gekleurde kledij. Niets van dit alles op deze lockdownfoto’s.

Er is amper iemand op straat te zien. Om een openbare ruimte die normaal gesproken wordt gedomineerd door het verkeer en talloze mensen zo te moeten zien, blijft een ongemakkelijke emotionele ervaring. Maar wel fascinerend.

Rome was maandenlang een slapende stad. Fotograaf Massimo Recalcati herinnert ons eraan dat het ondenkbare kan gebeuren en niet alleen in dromen of nachtmerries. In maart 2020 was het realiteit.

Het bekende en vertrouwde uitzicht van de stad verdween. De straten liepen leeg. De woestijn was niet langer een exotische plek ergens ver weg, maar leek nu in het midden van de stad te liggen. De verlatenheid neemt de plaats in van het gebruikelijke verkeer van mensen en dingen.

De tentoonstelling maakt ook duidelijk dat Rome na de pandemie nooit meer hetzelfde zal zijn. Omdat de Eeuwige Stad de stilte van de afwezigheid van de mens heeft gekend, een overweldigende eenzaamheid, waar schoonheid en rusteloosheid elkaar hebben kunnen ontmoeten als nooit tevoren.

De tentoonstelling wil tevens het debat bevorderen over kwesties die verband houden met het concept van de leefbare stad, stadsplanning en mobiliteit en de mogelijke toekomstige paradigma’s van het leven in de stad.

Daarbij wordt de ervaring van de pandemie omgezet in een kans om stedelijke omgevingen en infrastructuren te heroverwegen, uitgaande van de behoeftes van gemeenschappen in een nieuw perspectief van duurzaamheid.

De tentoonstelling is samengesteld door Roberto Koch en Alessandra Mauro die ook de multimediaprojecties hebben verzorgd en wordt georganiseerd door het Istituto Vittoriano e Palazzo Venezia (VIVE) dat sinds november 2020 operationeel is.

Deze jonge non-profit organisatie moet de bezoekerservaring in zowel het Vittoriano als het Palazzo Venezia verbeteren en nieuwe activiteiten aanbieden.

VIVE staat tevens in voor het beheer van de verschillende onderdelen en bezienswaardigheden in het Monument voor Vittorio Emanuele II, ook bekend als het Vittoriano of het Altare della Patria. Daarbij horen ook het panoramische terras, het Museum van de Risorgimento en de aanpalende tentoonstellingsruimtes.

VIVE beheert ook de Biblioteca di Archeologia e Storia dell’Arte in Palazzo Venezia, evenals het bijkantoor van deze bibliotheek in het Palazzo del Collegio Romano, op amper 200 m afstand van Piazza Venezia.

De tentoonstelling biedt ook de catalogus Roma Silenziosa Bellezza aan, uitgegeven door Rizzoli namens bouwbedrijf Webuild Italia. Het boek (Mondadori, Electa) kost 100 euro, telt 242 pagina’s en weegt 2,4 kg. Het is verkrijgbaar op de tentoonstelling, in de boekwinkels of online te bestellen bij de uitgever of via een online boekhandelaar.

De uitgave is hoe dan ook een indrukwekkend tijdsdocument uit een periode en van een gebeurtenis waarvan je kleinkinderen later moeilijk zullen kunnen geloven dat ze ooit heeft plaatsgevonden.

Roma Silenziosa Bellezza
Tot 31 maart 2023
Sala Zanardelli, Vittoriano, Piazza Venezia, Rome
Tel. 06 699 942 11

https://vive.cultura.gov.it/it/mostre-ed-eventi

vi-ve@cultura.gov.it

Impressiefilmpje van de lockdown