Restauratie Fontana della Barcaccia voltooid

In Rome is de gerestaureerde Fontana della Barcaccia aan de voet van de Spaanse Trappen terug in werking gesteld. De fontein werd in de periode 1626-1629 ontworpen door Pietro Bernini en werd gerestaureerd door het bedrijf Urban Vision dat de opdracht in onderaanneming doorschoof naar Tecnicon, een specialist in de restauratie van stenen oppervlakken. Het karwei heeft 209.960 euro gekost.

De restauratie omvatte de desinfectie en reiniging van alle stenen van de aanslag van kalk, mossen en ander vuil. Scheurtjes en kloofjes werden weer dichtgemaakt, het waterdistributiesysteem werd vervangen en het gerestaureerde geheel kreeg een beschermende laag. Eerdere restauraties gebeurden in de achttiende eeuw, de vroege negentiende eeuw en daarna in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw.

Pietro, de vader van Gian Lorenzo Bernini, begon in 1626 in opdracht van paus Urbanus VIII aan de bouw van de Fontana della Barcaccia en werd welicht geholpen door zijn toen al 28-jarige zoon. Bernini werkte ook samen met de steenhouwer Bancozzi. Gelegen in het centrum van een laag ovaalvormig bekken verzamelt de fontein in de vorm van een schip water in een bekken. De heraldische emblemen, bijen en zonnen verwijzen naar het wapen van de familie Barberini, waaruit paus Urbanus VIII afkomstig was.

De naam barcaccia is te vertalen als ‘oude schuit’. De fontein werd zowat een eeuw eerder geplaatst dan de Spaanse Trappen zelf, die pas in de periode na 1723 werden gebouwd. Daarmee is de fontein het oudste monument op Piazza di Spagna. Het idee achter het ontwerp vond zijn oorsprong in een grote overstroming in Rome, toen op Kerstmis 1598 (het geboortejaar van de jonge Bernini) de Tiber buiten zijn oevers was getreden en er een kleine schuit (barca) hierheen dreef en op de huidige Piazza di Spagna strandde. Het ontwerp van bark doet enigszins denken aan een antieke Griekse helm.

De fontein wordt gevoed door de Acqua Vergine, net zoals ondermeer de Trevifontein en de fonteinen op Piazza Navona en aan het Pantheon. In tegenstelling tot elke zichzelf respecterende fontein spuwt de Fontana della Barcaccia bijna geen water naar boven, maar vloeit het water zowat in alle richtingen, een beetje zoals uit een scheepswrak dat uit het water wordt gehesen. Dit heeft louter een technische reden: de druk van het water is op deze plaats onvoldoende om het water fel te stuwen. Om dit probleem enigzins op te lossen werd de fontein zelfs een stukje onder het straatniveau aangelegd.

Urbanus VIII schreef een tweeregelig gedicht dat in de fontein gegraveerd werd, vrij te vertalen als ‘het schip van de Kerk spuit geen vuur maar zoet water waarmee de vlammen van de oorlog worden gedoofd’. Dat was nogal hypocriet want de paus was op dat ogenblik aan het onderhandelen met Frankrijk en Spanje om vanuit de zee het protestantse Engeland aan te vallen