Area Sacra di Largo Argentina wordt toegankelijk voor publiek

De vier tempelruïnes uit de Republikeinse tijd die lager dan het straatniveau te zien zijn op een opengelegd gedeelte van de Largo di Torre Argentina in hartje Rome (de zogenaamde Area Sacra) worden geherwaardeerd. De jongste jaren werden op deze plek behoorlijk intensieve archeologische studies uitgevoerd. Het is de bedoeling dat deze belangrijke archeologische site eindelijk kan bezocht worden en dat je er niet langer vanop afstand hoeft naar te kijken.

Het juwelenhuis Bulgari stelt in een eerste fase 500.000 euro ter beschikking om het geheel toegankelijk voor het publiek te maken. Dat is bijzonder goed nieuws voor zowel de stad Rome als de Italiaanse Staat, die beiden een enorme schuldenberg torsen. Voor deze “daad van liefde voor de stad” heeft burgemeester Virginia Raggi dan ook meteen een dankwoord naar de gulle sponsor gestuurd.

De kostprijs om de site te ontsluiten voor het publiek is nog niet precies berekend, maar kan oplopen tot een miljoen euro. Met de helft van dat bedrag wordt alvast een belangrijke stap in de goede richting gezet. Bovendien zorgt de komst van privégeld altijd voor de garantie dat de werkzaamheden snel en op tijd worden uitgevoerd. Zowel de Italiaanse overheid als de stad Rome durven op dat vlak nogal eens in gebreke blijven.

Het nieuwe project omvat vooral de bouw en plaatsing van loopbruggen in de Area Sacra zodat het publiek de site veilig kan bezoeken. Er komt ook een klein museum waarin de artefacten die op deze site werden ontdekt zullen getoond worden en waar ook een 3D-filmpje zal te zien zijn waarin wordt gereconstrueerd hoe de tempels en de omgeving er vroeger uitzagen. Wanneer de site opent is nog niet bekend. De werkzaamheden zullen alleszins een paar jaar duren.

De werkzaamheden zullen de katten die op de rand van de archeologische site leven (de Colonia Felina di Torre Argentina) in principe niet teveel hinderen, al is het aantal dieren in deze kattenopvangplaats de jongste jaren wel fors afgenomen. De jongste jaren werden in Rome tot in het parlement vragen gesteld over het feit hoe het kan dat er op deze belangrijke archeologische site vele jaren ongestoord illegale bouwwerken konden gebeuren en wie daarvoor politiek verantwoordelijk is.

Er werd dan direct verwezen naar de opvangplek voor katten die zich in 1995 aan de rand van de site (zijde Via Florida) had gevestigd en daar tot vandaag nog altijd aanwezig is. Bovenop de historische travertijnen vloer werden halfweg de jaren negentig van de vorige eeuw muurtjes gemetst, tegels geplaatst en bodems verstevigd met moderne bouwmaterialen zoals witte keramiektegels. Hier worden zieke en jonge katten opgevangen en gevoederd. De illegale bouwsels werden jarenlang oogluikend toegestaan door het stadsbestuur. Na verschillende protesten reageerde de Dienst Erfgoed dat ze de katten zeker niet wilden viseren, maar dat de illegale bouwsels die in de loop der jaren aan de site werden toegevoegd, absoluut niet thuishoren op een archeologische site.

Het resultaat van de langdurige discussie was een typîsch Romeins compromis. Het aantal katten werd drastisch verminderd van ongeveer 250 tot een vijftigtal (al is niet helemaal duidelijk hoe die telling wordt bijgehouden) en de meest opvallende constructies in het kattenasiel werden verwijderd. De rest van de illegale bouwsels bleef gewoon staan. Nu de archeologische site weer in de actualiteit komt, is het mogelijk dat de kattenpopulatie en hun vrijwillige verzorgers opnieuw zullen geviseerd worden.

Het archeologische gebied in het hartje van Rome ontstond in 1929, toen Benito Mussolini grote infrastructurele werken liet uitvoeren. De middeleeuwse gebouwen op het plein werden afgebroken om plaats te maken voor het (ook toen al) steeds toenemende verkeer. Naast heel wat fraaie vondsten, bracht het archeologisch onderzoek toen ook een heilig plein uit de tijd van de Romeinse Republiek tevoorschijn, waarna de ruïnes van vier tempels en een klein gedeelte van het aansluitende theater van Pompeius werden blootgelegd.

Pompeius Magnus liet tussen 61 en 55 v. Chr in de porticus van zijn theater een vergaderruimte voor de Senaat bouwen. De resten daarvan zijn opgegraven en bevinden zich achter de ronde tempel waarvan zes van de oorspronkelijk achttien zuilen tot vandaag nog overeind staan. Het complete theater situeerde tussen de achterbouw van de huidige kerk Sant’ Andrea della Valle en de Largo di Torre Argentina.

Het is in dit tijdelijke senaatsgebouw in het Theater van Pompeius dat Julius Caesar op 15 maart in 44 v. Chr. werd vermoord. De ruimte werd in die periode gebruikt om te vergaderen omdat het senaatsgebouw op het Forum Romanum in 52 v. Chr. door een brand was vernield. Aan de Curia Julia, waarvoor de bouwopdracht na een brand door Julius Caesar werd gegeven, zou nog tot 29 v. Chr. worden gewerkt. De exacte plaats van de moord op Caesar bevindt zich naar verluidt onder de straat, al bestaat daarover heel wat discussie.

Zeven jaar geleden meldden Spaanse archeologen dat ze op deze archeologische site aan de Largo di Torre Argentina de precieze plek hebben gevonden waar Julius Caesar in 44 v. Chr. werd vermoord. De onderzoekers ontdekten in de vroegere vergaderruimte een betonnen plaat van drie meter breed en twee meter hoog, die helemaal niet bij de structuur van het oorspronkelijke gebouw paste. Het gebouw dateert uit 55 v. Chr., maar de plaat zou er pas geplaatst zijn in 20 v. Chr.

Volgens de onderzoekers plaatste Caesars adoptiefzoon en opvolger Augustus die om de plek van de moord te verzegelen. De vondst van de plaat bewijst volgens de Spaanse onderzoekers wat over de moord bekend is, namelijk dat Caesar de vergadering voorzat waarin hij werd vermoord. De plaat werd namelijk helemaal voorin de zaal gevonden, op de plek waar de voorzitter zou (kunnen) hebben gezeten. Uit oude teksten was ook al duidelijk geworden dat Augustus bij de moordplek een gedenkteken had laten plaatsen. Kunnen we dit geloven? Zekerheid geeft deze denkpiste alleszins niet. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen is dat Julius Caesar inderdaad heel dichtbij deze plek om het leven is gebracht. Alleen al daarom is deze Area Sacra een historisch erg belangrijke site.