De Vatican Observatory Research Group (VORG, Onderzoeksgroep Vaticaans Observatorium), de pauselijke sterrenwacht die gevestigd is in Tucson (Arizona, Verenigde Staten) biedt een fraaie kalender te koop aan met prachtige foto’s van sterren en sterrenstelsels.
De opbrengst van de verkoop is bestemd om de werking van de in wetenschappelijke kringen sterk gewaardeerde werking van de door de jezuïeten beheerde Vaticaanse observatoria in Castel Gandolfo en Arizona te helpen financieren.
De kalender bevat een selectie van de mooiste foto’s die met de Advanced Technology Telescope in Arizona zijn gemaakt.
De kalenders worden al sinds 2000 gratis verspreid, onder meer in gevangenissen in de VS en Italië. Volgens astronoom Guy Consolmagno, de directeur van de instelling, zal dat ook in de toekomst blijven gebeuren.
Alleen zijn door de jaren heen de kosten voor de productie sterk gestegen, waardoor nu ook het publiek de kans krijgt om de kalender aan te schaffen.
Die kost 35 dollar (plus 5 dollar verzendingskosten) en kan online worden besteld op de website van het VORG.
Het is bij velen amper bekend dat het Vaticaan beschikt over een modern en goed uitgerust observatorium, overigens één van de oudste ter wereld.
Paus Gregorius XIII, die in 1582 een hervorming van de kalender doorvoerde, haalde in de zestiende eeuw astronomen naar het Vaticaan om de Juliaanse kalender aan te passen. Het waren jezuiëten die de opdracht kregen.
Ze gooiden een paar religieuze feestdagen van de kalender en door het weglaten van 10 dagen werd het begin van de lente teruggebracht tot 21 maart. De weekdagen liepen zonder onderbreking door, op donderdag 4 oktober volgde vrijdag 15 oktober 1582. Daarmee was de nieuwe astronomische kalender, de Gregoriaanse, geboren.
Nadien gaf de paus het bevel tot de oprichting van de sterrenwacht, waardoor het een van de oudste astronomische instituten ter wereld is. In de achttiende eeuw werd de sterrenwacht van het Collegio Romano (1774-1878) opgericht.
Later kwamen daar de Specula Vaticana (1789-1821) en de Sterrenwacht van het Capitool (1827-1870) bij. In 1891 werd de Specula Vaticana door Paus Leo XIII opnieuw opgericht.
De eerste observaties werden destijds in Rome zelf gedaan en gebeurden daarna op het Italiaanse platteland.
Toen de straatverlichting zijn intrede deed in Italië, waardoor nachtelijke observaties door de lichtvervuiling uiteindelijk zo goed als onmogelijk werden, begon men uit te kijken naar een andere en beter gelegen plek.
In 1935 verhuisde het observatorium naar Castel Gandolfo, de vroegere zomerresidentie van de paus. Daar bleef het hoofdkwartier jarenlang gevestigd tot het twaalf jaar geleden verhuisde naar een leegstaand klooster, zowat anderhalve kilometer verder.
Daar is meer ruimte voor de twaalf jezuïeten die aan de sterrenwacht verbonden zijn. De telescoop en de andere waarnemingsapparatuur bleef wel in het pauselijke paleis in Castel Gandolfo.
Met Vaticaanse verantwoordelijken werd destijds afgesproken dat de apparatuur alleen wordt gebruikt als de paus niet aanwezig is. De huidige paus Franciscus maakt echter geen gebruik meer van Castel Gandolfo als zomerverblijf.
Het andere Vaticaanse observatorium bevindt zich in Arizona, waar de hoge Mount Graham en de donkere woestijnnachten ideaal zijn voor telescopische observaties.
Sinds 1993 werkt het Vaticaans Observatorium samen met de Universiteit van Arizona, die reeds in de jaren ’80 de telescoop in Mount Graham had gebouwd. Via een overeenkomst werd het Vaticaan voor 75 procent eigenaar van deze telescoop, de Vatican Advanced Technology Telescope.
De medewerkers van de beide Vaticaanse observatoria zijn, naast de persoonlijke astronomen van de paus, wetenschappers die niet alleen in het bezit zijn van academische graden in de astronomie en wiskunde maar ook behoren tot de jezuïetenorde. Hun wetenschappelijke bevindingen worden jaarlijks officieel voorgelegd aan de paus.
Het Vaticaan vecht nog steeds tegen het negatieve imago dat de kerkelijke overheid meekreeg in de tijd van de Italiaanse natuurkundige en astronoom Galileo Galilei. In die periode dacht men immers, op grond van wat men zag en op basis van de geschriften van Plato en Aristoteles, dat de aarde in het middelpunt van het hele universum stond, en dat de zon, de planeten en alle sterren om de aarde heen draaiden.
Dit was ook de opvatting van de Kerk. Na een aantal jaren kwam Galilei dan ook in conflict met de kerkelijke overheid, hoewel hij zelf volhield dat zijn werk slechts een zuiver theoretische beschrijving inhield, en niet in conflict was met de katholieke godsdienst, die hijzelf ook aanhing.
Hij meende juist te laten zien hoe doordacht het door God geschapene in elkaar zat. Toch werd Galilei gedwongen afstand te nemen van zijn ontdekkingen, en werd hij in een kerkelijk proces veroordeeld tot levenslang huisarrest, van 1633 tot 1642.
Overigens nam paus Urbanus VIII die stappen pas nadat Galilei – op een verzoek van de paus tot verheldering van zijn standpunten – een satirische discussie had geschreven waarin een persoon die de officiële gezichtspunten van de kerk verwoordde, werd voorgesteld als een dwaas.
Sinds Galileo Galilei koesterden heel wat pausen een haat/liefdeverhouding met de astronomie. Wat de meeste pausen destijds voornamelijk interesseerde, was welk hemellichaam de Drie Wijzen uit het Oosten naar het stalletje van Bethlehem zou hebben geleid.
Ontdek de astronomische kalender van het Vaticaan
Bestel de kalender online via de webwinkel
S.P.Q.R. - Romenieuws 
Geef een reactie