In de Capitolijnse Musea in Rome kan je nog tot eind dit jaar een bezoek brengen aan de multimediatentoonstelling L’eredità di Cesare e la conquista del tempo (De erfenis van Caesar en de verovering van de tijd) die op een suggestieve en opwindende manier vertelt over de gebeurtenissen en de hoofdrolspelers uit de geschiedenis van het oude Rome. Het idee is even eenvoudig als origineel.
Om de verhalen te vertellen wordt gebruik gemaakt van de Fasti Capitolini, een lijst van de belangrijkste magistraten (consuls, censoren, dictators, …) van de Romeinse Republiek, vanaf het begin van de vijfde eeuw v. Chr. tot aan het bewind van Augustus, de eerste Romeinse keizer.
Samen met soortgelijke lijsten die in Rome en elders zijn gevonden, maken ze deel uit van een chronologie die de Fasti Annales of Fasti Consulares of kortweg fasti worden genoemd.
De Fasti Capitolini werden oorspronkelijk gegraveerd op marmeren tabletten die op het Forum Romanum waren opgericht. Later, tussen 19 en 12 v. Chr. werd op afzonderlijke pijlers ook het relaas van de triomftochten toegevoegd.
Bij zijn terugkeer uit het Oosten in 19 v. Chr. verwierf keizer Augustus de insignes die waren verloren door Crassus in 53 v. Chr. tijdens de Slag bij Carrhae tegen de Parthen.
Augustus vierde die gebeurtenis door triomfantelijk de stad te paard binnen te rijden, zoals na een militaire overwinning. Deze ‘overwinning’ werd gevierd met een boog, opgericht te zijner ere naast de zuidelijke zijde van de tempel van divus Iulius (Scoliae Veronenses, Aeneis, VII, 606).
Op de pylonen van de boog werden de lijsten aangebracht van al degenen die een triomf hadden behaald, te beginnen met Romulus (de Fasti Triomphales) en tevens de lijsten van de consuls (Fasti Consulares).
De belangrijkste delen van deze fasti werden in 1546 in fragmentarische toestand ontdekt en van het forum verwijderd, gered moeten we eigenlijk schrijven, toen de oude structuren werden ontmanteld om te dienen als bouwmateriaal voor de Sint-Pietersbasiliek.
In totaal werden dertig fragmenten teruggevonden van de collectie die we vandaag kennen als de Fasti Capitolini, samen met zesentwintig fragmenten van de Fasti Triumphales, met de namen van Romeinse generaals die met een triomf geëerd waren.
Kardinaal Alessandro Farnese bracht de fragmenten naar het Palazzo dei Conservatori op de nabijgelegen Capitolijn, waar Pirro Ligorio en Michelangelo ze reconstrueerden.
Dat gebeurde op basis van de waarnemingen van Onofrio Panvinio, de bibliothecaris van kardinaal Farnese die ook historicus en oudheidkundige was.
Ligorio, een architect, kunstschilder, oudheidkundige en tuinontwerper, was kort voordien door Farnese benoemd als toezichthouder van de antieke Romeinse monumenten.
Tijdens latere opgravingen op het Forum Romanum, in 1817 en 1818, werden nog twee fragmenten ontdekt. Opgravingen in de periode van 1872 tot 1878 leverden nogmaals enkele nieuwe marmeren tabletten op. Het laatste exemplaar dat men tot dusver ontdekte, werd in 1888 bovengehaald uit de Tiber.
De fragmenten in Palazzo dei Conservatori maken tot op heden deel uit van de collectie van de Capitolijnse Musea. Samen met de nalatenschap van schrijvers zoals Livius en Dionysius van Halicarnassus vormen de Fasti Capitolini één van de belangrijkste bronnen voor de Romeinse chronologie.
Deze uitzonderlijke stenen getuigenissen, tentoongesteld in de Sala della Lupa in het Palazzo dei Conservatori, vertellen nu het verhaal van Rome dat we kennen uit de klassieke geschiedenisboeken.
We hebben het dan over de grote bekende veldslagen, de veroveringen, de koningen, de keizers en de beroemde leiders uit de oudheid.
Het is een behoorlijk lang verhaal dat gaat van de stichting van de stad in 753 v. Chr. tot het einde van het Republikeinse tijdperk, in 31 v. Chr.
Dankzij de multimediatechnieken krijgt de bezoeker een veel beter zicht op de historische gebeurtenissen die de Fasti vertellen. De projecties vinden direct op de marmeren muur plaats.
Met videomapping, grafische afbeeldingen en geluid worden de meest opvallende zinnen op de marmeren tabletten aangeduid en benadrukt. Die beelden worden afgewisseld met videoprojecties op de muren. De bezoeker kan zo bepaalde gebeurtenissen uit de geschiedenis traceren, oproepen en tonen.
Het multimedia-initiatief is bedacht en samengesteld door de Direzione Musei archeologici e storico-artistici en wordt georganiseerd door Zètema Progetto Cultura.
Deze buitengewone in marmer gegraveerde kalenders worden tentoongesteld volgens een ontwerp dat Michelangelo maakte op de achterwand van de Sala della Lupa. Dat was dezelfde plek waar de tabletten in de tijd van kardinaal Farnese ook werden bewaard.
Voor wie het zich mocht afvragen: de beroemde Romeinse wolvin staat al een hele tijd niet meer in de Sala della Lupa en zal de bezoekers tijdens het bekijken van de multimediatentoonstelling dus niet hinderen.
De wolvin bevindt zich tegenwoordig samen met de andere bronzen topstukken van het museum en het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius in de moderne ‘Esedra’ van het Palazzo dei Conservatori.
Een bezoek aan L’eredità di Cesare e la conquista del tempo is inbegrepen in het gewone toegangsticket voor de Capitolijnse Musea.
Dit multimediaproject valt samen met de 550ste verjaardag van de Capitolijnse Musea.
Het is tevens de eerste aanloop naar een nieuwe grote tentoonstelling, La Roma della Repubblica, die binnen een aantal maanden wordt gepland in de Capitolijnse musea.
L’eredità di Cesare e la conquista del tempo
De erfenis van Caesar en de verovering van de tijd
Tot 31 december 2021
Musei Capitolini
=> Palazzo dei Conservatori
=> Sala della Lupa e dei Fasti antichi
www.museicapitolini.org
S.P.Q.R. - Romenieuws 